Redactie Straffen en Belonen 19 jun 2018, 14:18

Leestijd: 3 minuten

Zoon speelt met vuur

Jullie zoon is duidelijk even helemaal in de ban van vuur. Het is allereerst goed om helder te krijgen vanuit welke behoefte hij dit doet: is het experimenteren, vindt hij het interessant om te zien wat je allemaal kunt met vuur of is het een drang die hij niet onder controle heeft? Dit laatste is zorgelijker dan het eerste. 

Die spanning van wat je met vuur kunt doen, kan er zijn. Je ziet bij pubers vaker dat ze normaal gesproken wel rationeel kunnen nadenken over de mogelijke gevolgen of gevaren van spelen met vuur, en het dan niet doen. Zijn er echter leeftijdsgenootjes bij die met elkaar spreken over zo’n spannend idee, dan verliest de rationele kant het van de emotionele kant. Dit deel van de hersenen heeft dan de overhand, waardoor jongeren dingen doen die niet handig zijn. 

Wat kun je nu als ouder doen?

• Het is heel goed om per specifiek geval duidelijk aan hem te laten merken dat jullie het serieus nemen; dit kan niet en is gevaarlijk. Laat hem zelf eens nadenken wat de consequentie voor hem kan zijn als het eventueel weer gebeurt. Maak een duidelijke afspraak met een duidelijk gevolg. Vaak bedenken pubers prima sancties voor hun eigen gedrag, waardoor de kans groter is dat ze het niet weer doen.
• Daarnaast is het van groot belang dat jullie echt in gesprek gaan en naar hem luisteren, zonder te oordelen of boos te zijn. Wat maakt dat hij het steeds weer doet? Wat vindt hij er leuk aan? Kan hij het tegengaan of lukt hem dat niet? Zo kom je meer te weten over het hoe en waarom, en dat is nodig om in te schatten of hij het kan stoppen of niet. Luister écht naar hem en probeer hem te laten vertellen. Keur niet steeds alles af, dan houdt hij waarschijnlijk op met praten en nadenken. 
• Op zich is de fascinatie voor vuur niet iets om van te schrikken. Als het echt nieuwsgierigheid is, is het prima om met hem samen te onderzoek welke proefjes hij met een van jullie een keer mag doen. Zo kun je bijvoorbeeld op internet opzoeken hoe je iets veilig kan doen en hem verantwoord leren omgaan met vuur. Dan wordt zijn nieuwsgierigheid bevredigd en hopelijk helpt dat om het niet op andere momenten – minder verantwoord – te doen. 

Kortom: probeer te achterhalen wat er voor hem zo leuk aan is en wat er meespeelt, maak heel duidelijke afspraken over wat er wel en niet mag, en wanneer. En verbind heel duidelijk consequenties aan het ongewenste gedrag. Mocht dat niet helpen dan is het zorgelijker en moet je het goed in de gaten houden, en eventueel hulp zoeken. 

Hoe dan ook is het goed om niet al te boos en ‘groot’ te reageren, dat kan ervoor zorgen dat hij het gaat doen op plaatsen en momenten dat jullie er geen zicht op hebben en dat hij het gaat ontkennen uit angst voor jullie reactie of straf. 
Mocht hij het echt moeilijk kunnen stoppen, dan ben je dan natuurlijk veel verder van huis.