Rachelle Weiler Opvoeden 1 mei 2021, 11:42

Leestijd: 5 minuten

9x zo leer jij je kind lichamelijke grenzen aan

Je wil er liever niet aan denken, maar kindermisbruik komt helaas regelmatig voor. Helemaal voorkomen kun je dat soms niet als ouder, maar je kunt je kind er wel zoveel mogelijk tegen wapenen. Bijvoorbeeld door ze te leren wat hun lichamelijke grenzen zijn.

Wist je bijvoorbeeld dat in 23% van de gevallen het misbruik door een ander kind wordt gepleegd? In slechts 10% van de gevallen gaat het om een totaal onbekende van het slachtoffer. In alle andere gevallen gaat het dus om een volwassen persoon, die vaak een bekende is van het slachtoffer in kwestie.

Lichamelijke grenzen aangeven

Het is daarom van groot belang dat kinderen al op jonge leeftijd wordt aangeleerd hoe ze hun lichamelijke grenzen aangeven. Maar hoe pak je dat aan? We geven tips:

1. Praat al in een vroeg stadium over geslachtsdelen

Hier kan je eigenlijk niet vroeg genoeg mee beginnen. Dit begint eigenlijk al zodra een kind begint te praten. Door geslachtsdelen bij de echte naam te noemen (en dus niet gebruik te maken van allerlei indirecte, onschuldige bijnaampjes), haal je het taboe weg, waardoor het later makkelijker is voor een kind om erover te praten en zijn of haar grenzen aan te geven. 

2. Leer kinderen dat sommige lichaamsdelen privé zijn

Kinderen kunnen soms behoorlijk exhibitionistisch zijn. Tot op zekere hoogte moet dit als kind ook kunnen. Leer je kinderen echter wel dat bepaalde lichaamsdelen privé zijn. Alleen voor hunzelf en jullie als ouders of verzorgers. Leg hen duidelijk uit dat ze af en toe best met blote billen mogen rondlopen, maar dat dat alleen in huis mag. Buiten het ouderlijk huis, of bij ander aanwezig publiek mag dit niet. Ook niet als dit publiek andere kinderen betreft. Een tweede harde regel is dat bloot rondlopen alleen in huis mag als papa en mama er bij zijn.

3. Stel duidelijke grenzen op voor je kind

Leg je kinderen heel duidelijk uit dat niemand hun geslachtsdelen of blote billen mag aanraken. Alleen papa of mama (de kring kan iets groter zijn als je de zorg voor een deel uitbesteedt) mogen dit doen. Ook is het belangrijk om kinderen uit te leggen dat ze nooit aan de geslachtsdelen of blote billen van anderen mogen zitten. Ook niet aan die van andere kinderen. Leer ze op een positieve manier dat er bepaalde plekjes op het lichaam zijn die privé zijn. 

4. Vertel je kind dat het hebben van lichaamsgeheimen niet goed is

Wat vaak naar voren komt bij kindermisbruik, is de geheimzinnigheid. Kinderen wordt door de dader verteld dat ze het misbruik geheim moeten houden. In dit geval betreft het ‘een geheimpje tussen hun twee.’ Leer je kinderen dat ze nooit een geheimpje over hun lichaam mogen hebben. Creëer een omgeving die het heel makkelijk maakt voor je kinderen om over hun lichaam te praten. Geef hierin ook het goede voorbeeld. Zo kan af en toe bijvoorbeeld een opgelopen blauwe plek op je lichaam laten zien en vertellen hoe je er aan komt. Zo leren kinderen dat ze alles wat hun lichaam aangaat met de ouders kunnen delen.

5. Laat je kind weten dat je nooit boos zal worden als ze je een geheim vertellen

In het verlengde van de lichaamsgeheimen is het cruciaal dat je herhaaldelijk tegen je kind zegt dat je in geen enkele situatie boos zal worden als ze een geheim met je delen. Wederom kan je dit onderstrepen door je kinderen af en toe ook iets te vertellen over je eigen lichaam. Laat bijvoorbeeld een ingegroeide of ingescheurde nagel zien. Vertel ze dat je er toch best last van hebt en je misschien toch even naar de dokter gaat voor controle.

6. Laat je kind weten dat er nooit foto’s mogen worden gemaakt

Dit is een onderdeel dat heel erg belangrijk is, maar niet altijd wordt meegenomen in voorlichting rondom seksueel misbruik. Je kind moet weten dat het in geen geval oké is dat er foto’s worden gemaakt van specifieke lichaamsdelen of van je kind zonder kleding aan.

13x hilarische uitspraken van kinderen over hun ouders geslachtsdelen

7. Vertel je kind dat aanraking soms goed kan voelen, maar het niet goed is

Veel mensen die aan seksueel misbruik denken, denken aan een gedwongen, stressvolle situatie, waarin een kind overmeesterd wordt door een volwassene. Dit is bijna nooit het geval. Seksueel misbruik ontstaat vaker in een hele fijne, relaxte omgeving, met een persoon die je kind volkomen vertrouwt. Misbruik kunnen kinderen soms dus ook als prettig ervaren. Aanrakingen kunnen goed voelen.  Leg kinderen uit dat hoe fijn het soms ook kan voelen, andere mensen (en kinderen) hen niet mogen aaien of aanraken op de afgesproken delen.

8. Leer je kind dat lichaamsregels ook gelden voor mensen die ze kennen en andere kinderen

Hoe scherp kinderen soms na voorlichting ook kunnen zijn, deze regels kunnen ze direct overboord gooien als het gaat om iemand die ze kennen en vertrouwen. Wie is er niet grootgebracht met: “ga nooit met een vreemde mee!”
Helaas komt kindermisbruik waarbij de dader een volstrekt onbekende is, maar weinig voor. Leg ze uit dat sommige mensen heel erg lief zijn, maar soms toch te ver kunnen gaan in aanraking. Neem voor het bepalen van grenzen verschillende mensen als voorbeeld, zodat ze het beter kunnen begrijpen. Noem hierin leraren, sportcoaches, ooms en tantes of nabije vrienden. Maak ook de kring van mensen die hen wél mogen aanraken, heel duidelijk. Vertel ze dat ze bij twijfel altijd nee moeten zeggen, en het eerst met de ouders moeten bespreken. 

9. De kracht van de voorlichting zit in de herhaling

Kaart het onderwerp regelmatig aan. Hou de situatie informeel en licht je kind niet altijd alleen voor, maar laat je partner hier ook een actieve rol in spelen. Begin over het onderwerp als jullie het bijvoorbeeld al over het lichaam hebben in algemene zin, of als de situatie zodanig is dat het past. Denk bijvoorbeeld aan het in bad doen van je kinderen. Ze zijn op dat moment naakt; een goed moment voor een herhaling. Ook is het een ideaal moment omdat je vaak samen bent en kinderen minder snel afgeleid worden.

Het is naïef om te denken dat voorlichting aan de hand van de bovenstaande tips misbruik kunnen voorkomen. Maar open communicatie en duidelijke basisregels kunnen wel bijdragen aan de bewustwording van jouw kind(eren) omtrent dit onderwerp. 

Online praten met vreemden: deze regels wil je jouw kind meegeven