Lisa van den Akker Opvoeden 23 jul 2023, 07:33

Leestijd: 4 minuten

Wat je kunt zeggen in plaats van ‘nee’ tegen je kind

Het ene woordje dat nét iets te snel van je tong rolt: Nee. Het is in de meeste gevallen zelfs een erg onweerstaanbaar woord om te gebruiken in ongewenste situaties. Je kleuter trekt aan de staart van de kat of zeurt om een lekker koekje. Nee, nee en nog eens nee. Op deze zeven manieren geef je ‘nee’ zeggen een nét andere wending.

Het is de makkelijkste manier om je punt te maken, met ‘nee’. Maar is het wel de meest effectieve of duidelijkste manier?

Andere aanpak om nee te zeggen

Er zijn andere manieren om je kind écht duidelijk te maken waarom je iets niet wilt. Waar je jezelf goed bij voelt én geen nee hoeft te zeggen!

1. Probeer je in je kind te verplaatsen

Wanneer je te vaak nee zegt tegen je kind, betekent het eigenlijk dat je een grote stap overslaat. Waarom reageert je kleuter zo? Wat is de reden dat hij of zij dit doet? In plaats van meteen nee te zeggen, kun je meer begrip tonen en je ‘nee’ omvormen in meer woorden. Op deze manier laat je in ieder geval zien dat je het begrijpt.

Nadat je dit hebt vastgesteld, kun je een grens aangeven dat dit dus niet de bedoeling is. Je begrijpt nu waar het vandaan komt en kunt daar op inspelen.

2. Gebruik woorden die informatie bevatten

Als je nee zegt tegen je kind, zegt dat niets over wat ze wel of juist niet moeten doen. ‘Nee’ helpt een kind niet verder. Vermijd dan ook onduidelijkheden zoals: “Nee, dat doen we dus niet”. Geef meer details over de situatie. Bijvoorbeeld: “Als we aan tafel zitten, nemen we geen speelgoed of elektronica mee. Mama bergt haar telefoon op en jij bergt je trein op.” Details zijn power.

3. Leg uit waarom

Kinderen willen net zo graag een verklaring voor hun acties als volwassenen. Geef ze die dan ook. Een uitleg helpt met het maken van betere keuzes in de toekomst. Dus niet: “Nee, dat mag je niet aanraken.” Probeer bijvoorbeeld: “Dat is geen speelgoed, het kan breken of kapot gaan als je ermee speelt.”

5. Varieer in je woorden en wees specifiek

Wanneer kinderen enkel het woordje ‘nee’ herhaaldelijk horen, worden ze gek. Letterlijk. Als ‘nee’ iets tastbaars was, hadden ze het woord regelrecht achter het behang geplakt. Daarom is er een risico dat ze het gaan negeren. Het is geëvolueerd tot een achtergrondgeluid. En als ze het zelf terugzeggen heb je de poppen helemaal aan het dansen. Dat wil je niet.

Zeg daarom niet: “We eten geen toetjes vóór het avondeten.” Maar probeer in plaats daarvan: “We eten nu bloemkool en het ijsje eten we pas daarna. Zo heeft je buik nog ruimte.”

Zo kun je nog veel meer geschiktere uitspraken verzinnen om het allemaal net ietsje duidelijker te maken.

6. Blijf bij een neutrale toon zonder vooroordelen

Wanneer je kroost alléén maar het woordje ‘nee’ op een harde, berispende manier te horen krijgt, krijgen ze in de loop van de tijd het idee dat ze alleen maar slechte dingen doen. Misschien dat ze zélf slecht zijn. Dat is natuurlijk helemaal nergens voor nodig.

Als oplossing zou je juist moeten aangeven dat je ze, en de goede bedoelingen die ze hebben, begrijpt. Vaak is het ook een vorm van iets ontdekken. Natuurlijk betekent dit niet dat ze nu hun zin krijgen in alles. Blijf die grenzen wel aangeven, alleen dan zonder de nee’s.

Niet: “Nee, niet doen!”

Wel: “Die vaas ziet er leuk uit om een bal in te gooien hė? Binnenshuis rollen we alleen met de bal zodat er niks breekt of kapot gaat. Met de bal gooien mag buiten.”

7. Zeggen dat iets niet goed is op een geheel nieuwe manier

De hersenen van kinderen zijn tijdens hun eerste fases avonturiers in de dop. Ze willen alles blijven ontdekken. Zoveel mogelijk. Veel van de kleine donderstenen blijven datgene doen wat hun verboden wordt, met als gevolg dat ouders steeds strenger en harder gaan schreeuwen in de hoop dat het een keer tot ze doordringt. Klinkt logisch, denk je.

Je kunt je kind hier niet écht voor straffen. De nieuwsgierige aagjes willen gewoon alles ontdekken wat er maar te ontdekken valt. Dat is normaal.

Zelfs wanneer de veiligheid op het spel staat, zijn er andere woorden dan ‘nee’ die je kunt gebruiken. Probeer bijvoorbeeld eens ‘Stop!’ Zodat ze in ieder geval stoppen met waar ze mee bezig zijn.

Door nee te vervangen met andere woorden, en de boel niet te laten escaleren, leer je je kinderen het begrijpen en leren van jouw regels. Ze zijn zich er meer bewust en zullen waarschijnlijk betere keuzes maken.

Het is heus niet erg als je af en toe eens een ‘nee’ uitdeelt. Voorzie deze ‘nee’ dan van (meer) informatie. Misschien moet je bij jouw kind nog vaak een grens aangeven of de bal zo hoog hangen dat hij of zij er niet bij kan. Maar, de achterliggende boodschap is dat je aangeeft ze te begrijpen.

J/M goede voornemens challenge: minder ‘Nee’ zeggen