Laurien Bleeker Lichamelijke ontwikkeling Vandaag, 09:04

Leestijd: 6 minuten

Stotterspecialist: ‘Stotteren kan invloed hebben op het hele leven van je kind’

Gisteren was het Internationale Wereldstotterdag. Van alle kinderen krijgt 5 tot 17 procent te maken met een fase van niet-vloeiend spreken. Vaak gaat dat weer over, maar bij 0,7 tot 1 procent van die kinderen, niet. Zij blijven stotteren. Dit jaar staat Wereldstotterdag in het teken van het normaliseren van niet-vloeiend spreken.

Zo geeft Het StotterFonds speciaal voor Wereldstotterdag tips aan ouders van kinderen die stotteren. Tips waarmee ouders hun kind dat stottert kunnen helpen met het niet-vloeiend praten. Ook spraken we hierover met stotter- en ademspecialist Ingrid del Ferro: zij moedigt het omarmen van stotteren juist niet aan, omdat er altijd iets aan gedaan kan worden met haar Del Ferro methode.

Hoe ontstaat stotteren bij kinderen eigenlijk?

Del Ferro legt uit: “Het is wetenschappelijk bewezen dat de middenrifspier, voor de ademhaling verantwoordelijk, ongecontroleerd beweegt bij mensen die stotteren. Die ademhalingsspier zou vloeiend omhoog moeten gaan als je praat, maar als die luchtstroom niet vloeiend is, hapert de spier. Dat is de fysieke oorzaak van stotteren.

Dit begint bij kinderen tussen de twee en zes jaar. Er kan een onderliggende oorzaak zijn, zoals een trauma, maar dat is nog niet zeker. Wat wel zeker is, is dat iedereen van stotteren af kan komen. Jong en oud, en welke vorm van stotteren je ook hebt.

We hebben soms kinderen in de praktijk die jarenlang logopedie achter de rug hebben en nog steeds stotteren. Die kinderen hebben er haast geen vertrouwen meer in of denken dat het aan hen ligt. Tot ze een dag bij ons zijn en de Del Ferro methode leren. Die kinderen spreken direct vloeiend, zonder stotteren. Je ziet ze groeien in zelfvertrouwen.”

De tips die Het StotterFonds op Wereldstotterdag geeft aan ouders

• Houd van je kind en accepteer het voor wie het is, ongeacht hoe het praat. De manier waarop je reageert, heeft een grote invloed op hoe een kind kijkt naar het eigen stotteren en daarmee op de impact die het stotteren heeft op het kind.
• Moedig je kind aan om alles te zeggen wat het wil zeggen.
• Moedig je kind aan het woord waarop het stottert liever stotterend te zeggen dan te vermijden. Laat het kind ook geen andere trucjes gebruiken om het stotteren te omzeilen. Dit maakt het praten alleen maar moeilijker en vergroot de angst.
• Stel vragen en praat met je kind over stotteren. Dit kan voor zowel ouders als kinderen nieuw zijn. Het helpt om een cultuur van openheid te creëren, zodat het kind zich veilig voelt om te delen hoe hij of zij het stotteren ervaart.

Wat zou jij aan ouders willen meegeven?

Del Ferro: “Net als leren lopen, leren kinderen ook om te praten. Die hele spraak- en taalmotoriek is heel complex. Het proces om woorden te vinden, rustig te articuleren en de coördinatie van praten en ademen, is lastig voor kinderen. Kinderen tussen de 2 en 6 jaar oud beginnen dan ook wel eens met stotteren. Zelf zijn ze daar totaal niet van bewust, dus leg daar zelf ook niet de nadruk op als ouders.

Doe je dat wel, dan kan je kind het gevoel krijgen dat het iets niet goed doet. Dan ligt de nadruk op het stotteren. Je wakkert als ouder als het ware iets aan, waarvan je kind totaal niet bewust is. Zeg er liever niets over en wacht af hoe het praten zich ontwikkelt.”

Wat doe je als ouder als je kind stottert?

“Als je merkt aan je kind dat het onzeker is tijdens het praten of als je kind aangeeft het stotteren niet leuk te vinden, dan kun je hierover in gesprek gaan met je kind. Vraag bijvoorbeeld op een rustig moment of je kind merkt dat het af en toe hapert of stottert. Vraag of je kind merkt dat het praten soms een beetje lastig gaat. Geeft je kind aan dat het niets merkt aan zichzelf, laat het dan rusten.

Als je kind het beaamt en het vervelend vindt, doordat er op school bijvoorbeeld wel eens iets over gezegd wordt of omdat je kind het zelf niet leuk vindt dat het moeite heeft met vloeiend praten, dan kan je er direct wat mee gaan doen. Hoe vroeger je begint, maar wel wanneer je kind zelf beseft dat het stottert, hoe meer leed je voorkomt.”

Aan wat voor leed moeten we denken?

“Stotteren kan invloed hebben op het hele leven van je kind. Zo kan het onzeker worden, je kind kan zich gaan schamen, het kan angst krijgen om dingen te zeggen, om een vinger op te steken in de klas. Hierdoor kan het zelfs invloed hebben op de beoordeling van de leerkracht, omdat een heel ander beeld wordt geschetst van je kind. Het weet namelijk de antwoorden wel, maar het ook echt zeggen is een stuk lastiger als je stottert.

Op latere leeftijd zijn de gevolgen groot. Mensen raken depressief of doen zelfs zelfmoordpogingen omdat ze zich letterlijk niet kunnen uiten. Ze kunnen hun emoties niet verwoorden. Bovendien worden mensen die stotteren nog steeds gepest. In die zin vind ik de aandacht voor stotteren op zo’n dag als Wereldstotterdag dan ook heel goed. Natuurlijk zijn er mensen die het prima vinden dat ze stotteren en dat vind ik dan ook helemaal prima, maar het normaliseren van niet-vloeiend spreken zou ik nooit aanmoedigen.”

Zie je ook wel eens ouders die zich voor hun stotterende kind schamen?

“Heel soms komt dat voorbij, gelukkig meer niet dan wel. Wat ik wel eens merk is dat ouders het woord gaan invullen voor het kind, tijdens een informatiegesprek bij ons. Dat wil ik juist niet, want ik wil het kind graag horen spreken. Sommige ouders lachen het stotteren van hun kind weg, dat is soms pijnlijk om te zien. Toch is dat vaak uit ongemak of onzekerheid.

We merken ook dat ouders zich verantwoorden, door te zeggen dat hun kind niet op tijdens elk spreekmoment stottert. Of dat het kind het heel goed doet op school. Dat ongemak is niet nodig, we zijn er juist om deze kinderen én hun ouders te helpen.”

Wat doe je als een ouder met een stotterend kind zich bij jou meldt?

“Als het kind zelf aangeeft dat het van het stotteren af wil komen, dan raad ik een vrijblijvend kennismakingsgesprek aan bij ons, dit kan ook online. Zo kan ik of iemand uit mijn team beoordelen of het kind er klaar voor is om van het stotteren af te komen.

Het is mooi om te zien dat kinderen al op een eerste cursusdag vloeiend praten. Ze leren zich onder andere concentreren op het middenrif en hun ademhaling en dat zorgt voor veel meer focus.”

Heb je een tip voor ouders met een stotterend kind?

“Geef vooral geen goedbedoelde adviezen over ademhaling, dat kun je beter aan een deskundige overlaten. Praat zelf rustig en geef je kind het gevoel dat je de tijd hebt om te luisteren. Als je kind zelf last krijgt van het stotteren, kun je eens bij ons om advies vragen.”

Meer lezen op Wereldstotterdag over stotteren? Bekijk ook ons artikel over wat je als ouders juist niet moet doen als je kind stottert.

Wereldstotterdag: ‘Mijn zoon durft bijna niet meer te praten omdat hij stottert’