Erik Jonk Nieuws 7 dec 2023, 16:03

Leestijd: 3 minuten

Weerstand tegen klas met hoogbegaafden, lukt het ‘juf Sofie’ om die te overwinnen?

Je zet je met hart en ziel in voor hoogbegaafde kinderen, maar wat je vooral merkt: weerstand. Over die hoogbegaafden en hun fanatieke juf Sofie, is vanavond een – waarschijnlijk – indrukwekkende docu op tv te zien, 2Doc: Utopie van Sofie.

De documentaire Utopie van Sofie is vanavond te zien bij MAX. Onderwijsspecialist Sofie van de Waart, in de uitzending steeds Sofie genoemd, start een klas op om hoogbegaafde kinderen onderwijs te bieden op hun eigen niveau. Voor de problemen waar zij tegenaan lopen is weinig aandacht in het schoolsysteem. Maar lukt het Sofie om de weerstand tegen haar manier van werken te overwinnen?

Veel meningen over hoogbegaafden

Wat het is, is een beetje moeilijk inschatten. Maar als het woord hoogbegaafd valt, wordt er op een of andere manier vaak fel op gereageerd, denken buitenstaanders het beter te weten dan ouders en ‘vindt iedereen’ er iets van. Dat was vorig jaar ook te merken bij een andere documentaire, Laurent, het wonderkind.

Die Laurent was toen 12 jaar, een Vlaams-Nederlands hoogbegaafd ventje met een IQ van 145+. Ter vergelijking: het IQ van de historische wetenschapper Albert Einstein wordt geschat op 160. In de uitzending vertelden de ouders, die hun zoon eerst niet zo zagen staan, „dat hun Laurent zeer belangrijk voor de mensheid zou worden”. Het meningencircus draaide destijds op volle toeren.

Hoogbegaafd is geen garantie

Een hoogbegaafd kind is geen garantie voor alleen maar tienen op school en het overslaan van klassen.

Hoogbegaafde pubers kunnen het nog weleens moeilijk hebben en, in tegenstelling tot wat wordt verwacht, slechte cijfers scoren. Vaak heeft dat te maken met zich niet begrepen voelen en eenzaamheid.

Terug naar juf Sofie, want zij startte in Breda Explora, een speciale klas voor hoogbegaafde kinderen. De onderwijsspecialist deed dat in opdracht van twee scholen. Sofie was al gespecialiseerd in hoogbegaafdheid bij de jeugd en merkte dat deze groep vaak niet wordt herkend. Een hoogbegaafd kind heeft te maken me dezelfde problemen als kinderen die het onderwijsniveau niet aankunnen, zoals uitval, verveling en depressie.

Ongelijke kansen voor hoogbegaafden

Bij Explora krijgen deze kinderen les op hun eigen niveau, in een hoger tempo en met meer variatie. De klas bestaat uit kinderen van twee verschillende scholen. De helft komt van een school met voornamelijk kinderen met welgestelde ouders, de andere helft komt van een school waar veel kinderen een migratieachtergrond hebben. De kinderen voelen zich eindelijk gezien. Tot vreugde van henzelf maar ook van de ouders en de juffen van Explora. Toch zijn er ook zorgen over deze kinderen: ze zijn hoogbegaafd, maar vaak ook hooggevoelig. Ze trekken zich grote mensenproblemen aan, vertonen ADHD-gedrag en ook wordt duidelijk dat niet ieder kind dezelfde kansen heeft.

Sofie trekt zich het lot van ieder kind aan, maar in de loop van het schooljaar wordt duidelijk dat ze zelf ook tegen problemen aanloopt. Vanuit de organisatie is er weerstand tegen haar snelle denken en handelen, waardoor het onzeker wordt of Sofie wel bij Explora kan blijven. Aan het eind van het schooljaar is de uitkomst voor de kinderen een andere dan voor Sofie.

‘Hele weekend ziek van’

Negen maanden lang draaiden de camera’s uiteindelijk om de problemen en vorderingen van de kinderen en het onderwerp hoogbegaafd vast te leggen.

Sofie heeft de docu, uiteraard, al gezien. Tegen de Brabantse krant BN De Stem zei zij deze week: „Het is een prachtige film, maar ik was er het hele weekend ziek van. Het is heel emotioneel als je de afloop kent.” Dit levert ongetwijfeld weer interessante kost voor kijkers op.

2Doc: Utopie van Sofie is vanavond (donderdag) om 22.17 uur bij MAX op NPO 2 te zien. Je kunt de docu vervolgens ook zien op de website van 2Doc.