Redactie School 19 jun 2018, 12:23

Leestijd: 5 minuten

‘Waarom moet ik dit leren?’

‘Waarom moet ik dit leren?’ Je zult niet de enige ouder zijn die deze vraag krijgt en die het antwoord hierop schuldig moet blijven. De laatste tijd is er ook steeds meer discussie of het onderwijs niet in zijn geheel ‘op de schop’ zou moeten. Het is goed om altijd kritisch na te denken over de invulling van het onderwijs en of de vaardigheden die kinderen leren nog zinvol zijn in deze tijd.

Dat neemt niet weg dat kinderen vaak niet goed kunnen doorzien wat het nut is van wat zij leren. Vooral op de basisschool en de middelbare school is dit nogal eens een lastige kwestie.

Jonge kinderen moeten een stevige, brede basis krijgen aangeboden. Er moet veel getraind worden, zowel de motoriek als de hersenen. Door het brede aanbod op de basisschool worden de hersenen op vele vlakken getraind. Ze maken verbindingen waar later in de schoolcarrière op kan worden aangesloten. Er kan geen wiskunde geleerd worden als de hersenen niet getraind zijn om snel inzicht te hebben in getallen en bewerkingen. Geschiedenis begint bij de bewustwording van het verleden en waarom dingen nu zijn zoals ze zijn. In de kinderjaren wordt een basis gelegd in de hersenen. Zo nodig kan deze basis op latere leeftijd weer wakker geschud worden.

Maar hoe leg je dit nu uit aan je kind? Ik geef je een paar tips en antwoorden:

• Als je een goede voetballer, pianist of danseres wilt worden moet je heel veel oefenen. Je merkt dat je door te trainen steeds beter in iets kan worden. Je hersenen moeten ook heel veel getraind worden. Dat doe je op school heel intensief. Later wil je namelijk ook een beroep waar je goed in bent.
• Wat je later gaat worden dat weet je nog niet zeker. Ook als je denkt dat je het al wel zeker weet, kan er toch nog ineens iets veranderen. Niemand kan voorspellen hoe zijn leven gaat verlopen. Dit is ook een reden waarom we heel veel verschillende dingen moeten leren.
• Je hersenen zijn een grote bol waarmee je oneindig veel zaken zou kunnen leren. Als je alleen maar leert wat je zelf kiest, sla je misschien dingen over waarvan je nu nog niet wist dat je ze zo hard nodig had.
• Je hersenen moeten een goede basis krijgen. Door nu zaken als topografie of geschiedenis uit het hoofd te leren, train je je hersenen om moeilijke zaken te onthouden. Dat is nodig omdat je anders later bijvoorbeeld veel moeilijker woorden uit een andere taal uit je hoofd kunt leren. Als je hersenen niks gewend zijn en bij nul moeten beginnen, dan heb je het straks heel moeilijk.
• Door op school te leren over de natuur, de aarde, geschiedenis en daar ook over te praten, krijg je een grotere woordenschat. En dat heb je weer nodig voor bijvoorbeeld begrijpend lezen en om elkaar goed te kunnen begrijpen. Je hersenen leggen verbindingen voor als je later de kennis ineens weer nodig hebt.
• Wanneer je niet oefent en alleen maar doet wat je zelf interessant vindt, kun je later over maar erg weinig dingen meepraten. Het is fijn om over veel zaken op zijn minst een beetje te weten. Als je de navigatie moet gaan inschakelen om te weten of Groningen in het noorden of zuiden ligt, dan is dat erg onhandig (en een beetje raar). Dat zal je later heel vaak merken als je mensen ontmoet die uit andere steden of landen komen.
• Rekenen is nodig om later wiskunde te kunnen, maar ook als je in de winkel loopt en je wilt even snel berekenen of je genoeg geld bij je hebt. Dan moet je kunnen afronden en snel hoofdrekenen. Of als je later je huis wilt behangen of schilderen, moet je toch snel kunnen bedenken hoeveel rollen papier of hoeveel verf je nodig hebt. Bij heel veel beroepen is rekenen en wiskunde nodig. Daarom moet je nu al een goed begin maken. Je hersenen moeten getraind worden, ook op snelheid!
• Door de tafelsommen uit je hoofd te leren kun je in de volgende groepen veel makkelijker en sneller rekenen. Straks maak je deelsommen, staartdelingen, grotere keersommen zoals 15 x 128, breuken en procenten. Overal zitten de tafelsommen in verstopt. Wanneer je dan elk tafelsommetje nog moet uitrekenen en dus niet van buiten kent, krijg je je werk nooit op tijd af. Maak van je hoofd een rekenmachine! Veel sneller en handiger!
• In een woordenboek iets opzoeken is ouderwets. Tegenwoordig zoeken we betekenissen of vertalingen snel op het internet op. Toch is het een handige vaardigheid als je vlot in een boek of op het internet iets op alfabetische volgorde kunt vinden. Je leert je ogen te laten vliegen over de bladzijden en leest vlot en globaal de woorden. Dit is een vaardigheid die we nog wel met het woordenboek oefenen ook al is dat best wel ouderwets. Het is echter niet zinloos.

Op zich is het een mooie eigenschap dat je zoon kritisch nadenkt, maar ik zeg weleens tegen de kinderen in de klas dat ze zichzelf niet zo moeten kwellen door bij elk opdrachtje na te denken wat voor nut het heeft. Natuurlijk is het zinvol om erover na te denken, maar in de klas moet je nu eenmaal gewoon, liefst vlot aan het werk.

En als ouder zeg ik soms tegen mijn eigen kinderen: ‘Bedenk af toe ook dat het gewoon goede hersentraining is wat je aan het doen bent! Je hebt nu en later heel veel aan goed werkende, snelle hersenen. Oudere mensen gaan soms braintrainers doen omdat ze merken dat hun hersenen een beetje lui zijn geworden. Jullie hersenen mogen nog lang niet lui worden want jullie hebben nog zoveel te doen.’