Sabine van der Spoel Seksuele voorlichting 5 jan 2025, 09:02

Leestijd: 6 minuten

‘Mijn puber kijkt porno, hoe voorkom ik dat hij een onrealistisch beeld krijgt van seks?’ Seksuoloog deelt advies

We weten allemaal dat porno geen realistisch beeld van seks geeft, maar voor een puber is dat onderscheid vaak minder duidelijk. Sanne (45) ontdekte onlangs dat haar zoon naar porno kijkt en is bang dat hij daarmee een vertekend beeld krijgt van de realiteit.

“Onlangs ontdekte ik dat mijn 13-jarige zoon naar porno kijkt. Ik zag dit per ongeluk in de zoekgeschiedenis van zijn tablet. Ik heb er niets van gezegd, maar sindsdien spookt het wel rond in mijn hoofd.

Porno kijken

Ik zit best met wat vragen. Had mijn zoon alleen die ene week dat soort websites bezocht? Of deed hij dat vaker? En als hij het vaker doet, krijgt hij dan niet een verkeerd beeld van seks?

Ik zit in dubio. Ik vind mijn zoon eigenlijk te jong voor dit soort video’s, maar het verbieden vind ik onrealistisch. Als hij dat wil kijken, zal hij het waarschijnlijk toch wel doen. Bovendien wil ik hem niet het gevoel geven dat ik zijn privacy niet respecteer. Tegelijkertijd wil ik er toch wel wat van zeggen, omdat ik niet wil dat hij een verkeerd beeld krijgt van seks. Wat kan ik het beste doen?”

Advies van een seksuoloog

De 13-jarige zoon van Sanne is zeker niet de enige in zijn leeftijdsgroep die naar porno kijkt, zo weet psycholoog en seksuoloog Sanderijn van der Doef. “Uit recent onderzoek van Rutgers onder kinderen vanaf 12 jaar blijkt dat kinderen vanaf die leeftijd al porno kijken en dat dit alleen maar toeneemt naarmate ze ouder worden. Ook bleek daaruit dat jongens het veel meer doen dan meisjes.”

Waarom kijken jongeren porno?

De reden waarom kinderen al op jonge leeftijd naar porno kijken, heeft volgens de seksuoloog te maken met nieuwsgierigheid. “Via vrienden, oudere broers of zussen en social media horen ze vaak al veel over seks. Daar worden ze dan nieuwsgierig naar.” 

“Daarnaast zijn (jonge) pubers nieuwsgierig naar de dingen die niet worden verteld over seks. De voorlichting op school is vrij technisch, die heeft weinig te maken met waar jongeren op die leeftijd behoefte aan hebben qua informatie. Bovendien gaat het om dingen die ze niet makkelijk aan een vriendje of vriendinnetje vragen. Wat is pijpen bijvoorbeeld? En hoe doe je dat? Porno kijken is een manier waarop je dat makkelijk te weten kunt komen.”

Tot slot kunnen pubers de video’s ook bekijken om entertainmentredenen. “Het kan dat ze erover willen pochen en naarmate ze ouder worden, kunnen ze het gaan gebruiken als hulpmiddel om te masturberen.”

Verkeerd beeld

Als een kind op jonge leeftijd al naar porno kijkt, kan dat zorgelijke gevolgen hebben. “Hoe jonger kinderen beginnen met het kijken van porno, hoe groter de kans dat ze een verkeerd beeld van seks krijgen. Op jonge leeftijd hebben ze immers nog weinig andere informatie gekregen over seks.”

Of het pornokijkgedrag van je kind voor een vertekend beeld heeft gezorgd, valt helaas moeilijk vast te stellen. “Als het kind ouder wordt en seks gaat krijgen met een partner, dan ben je daar als ouder natuurlijk niet bij. Welk beeld hij of zij mogelijk heeft overgenomen uit porno, krijg je dus niet mee.” 

Wel zijn er signalen die jonge kinderen af kunnen geven als ze porno kijken en daar een verkeerd beeld van hebben gekregen. “Signalen kunnen zijn dat ze overdreven praten over seksualiteit, dat ze heel uitzonderlijke kennis hebben over seks en dat ze daar vragen over stellen.” Als je dit met je kind wilt bespreken, doe dit dan zonder een beschuldigende toon aan te nemen. “Stel geen vragen als: ‘Hoe kom je daar nu bij? Heb je dat gedaan?’ Dat zijn vragen waar een kind van dichtklapt. Als je kind je een vraag over seks stelt, kun je beter zeggen: ‘Fijn dat je dat aan mij vraagt. Ik wil daar best antwoord op geven, maar eerst ben ik nieuwsgierig naar waar je dit vandaan hebt’.”

Wanneer wel of niet bespreken? 

Sommige ouders vinden het niet prettig om hun kind aan te spreken op het feit dat ze porno kijken. Van der Doef wil graag kwijt dat het belangrijk is om dit toch te doen als je kind nog jong is. “Zeker bij jongere pubers, van een jaar of 12, is het belangrijk om het toch te bespreken. In die levensfase hebben ze vaak weinig alternatieven om te begrijpen wat seks inhoudt, waardoor ze sneller aan zullen nemen dat wat ze in porno zien de norm is.” 

Als je een tiener hebt die al wat ouder is, is het niet altijd noodzakelijk om porno met hen te bespreken. Of een ouder het wil bespreken hangt dan meer van hun persoonlijke voorkeur af. “Als een puber op een wat oudere leeftijd porno begint te kijken, is de kans groot dat hij of zij al voorlichting heeft gehad en andere dingen over seks heeft gehoord. Ze hebben dan vaak al een realistisch(er) beeld van seks. Bovendien kijken oudere jongeren dan vooral naar porno omdat ze het leuk vinden en niet meer om ervan te leren.” 

Realistische seks bespreken

Wanneer je het gesprek met je kind aangaat over porno, wil je duidelijk maken dat porno geen realistisch beeld schept van seks. Maar hoe doe je dit precies? Volgens Van der Doef kun je het gesprek starten door bijvoorbeeld over de laptop te beginnen die hij of zij voor school gebruikt. “Je kunt zeggen dat je weet dat je kind dan misschien op bepaalde website terechtkomt. Vervolgens kun je uitleggen dat die websites voor volwassenen zijn bedoeld en benadrukken dat die video’s niet echt zijn.

Dat het gaat om acteurs die ervoor betaald krijgen en daarom op een overdreven manier acteren. Sommige video’s tonen zelfs situaties waarin mensen gedwongen worden dingen te doen die ze eigenlijk niet willen, maar dat is dan aan de video’s niet af te zien. Het is belangrijk om jongeren te laten begrijpen dat zulke situaties ver afstaan van wat gezonde en respectvolle intimiteit is.” 

De belangrijkste boodschap die je als ouder vervolgens mee kunt geven is dat de manier waarop seks wordt afgebeeld in porno niet de manier is waarop de meeste mensen in het echte leven met elkaar omgaan. “Benadruk dat seks in het echte leven draait om respect, wederzijds instemmen en wederzijds plezier.”

Sanderijn van der Doef

Sanderijn van der Doef is psycholoog en seksuoloog. Ze schreef meerdere boeken over seksualiteit voor kinderen, pubers en ouders, waaronder Ben jij ook op mij? en Een kind en je relatie. 

Meer lezen?

1. Hoe je als ouder kunt helpen bij de ‘porno fail’ op Instagram.
2. Nina (47): ‘Ik betrapte mijn zoon op het kijken van porno’
3. Waarom porno voor je puber net zo verslavend is als cocaïne.
4. Lars (45): ‘Wij hebben met het hele gezin porno zitten kijken’
5. Ervaringsdeskundige Francien Regelink: dit kun je als ouder doen bij shame sexting en wraakporno.