Redactie Gezondheid 5 mrt 2021, 10:11

Leestijd: 6 minuten

Vlekjesziektes en dikke wangen: hoe hou je verschillende kinderziektes uit elkaar?

Ondanks de BMR-prik duiken de bof, mazelen of rode hond toch nog wel eens op. Bovendien zijn er nog verschillende andere infectieziektes die gepaard gaan met rode vlekjes of een soortgelijke uitslag. Hoe hou je ze uit elkaar? Een overzicht van de verschillende symptomen van de meest voorkomende ‘vlekjesziektes’.

Iedere ouder zal het herkennen, je kind heeft opeens vlekjes op zijn lijf of gezicht. Maar zodra je aan Google vraagt wat het kan zijn, krijgt je talloze opties. Daarom zetten wij de meest voorkomende kinderziektes en de symptomen daarvan nog eens op een rij.

Vlekjesziektes en kinderziektes

Dit zijn zes ziektes die vlekjes kunnen veroorzaken…

Roodvonk

Een kind kan via de uitademing van patiënten met roodvonk besmet raken. Op de tweede, derde of vierde dag na besmetting breekt de ziekte uit. Roodvonk komt vaak vrij acuut opzetten. Het kind heeft hoge koorts, geeft over en klaagt over hoofdpijn en keelpijn. Na één of twee dagen vertoont het lichaam kleine, rode vlekjes. Ook het gezicht is rood, behalve het gebied rond de mond. De tong is aanvankelijk wit (frambozentong), maar wordt na een paar dagen rauw. De uitslag verdwijnt na een paar dagen.

Hoewel de vroeger zo gevreesde complicaties van roodvonk (acute reuma, acute nierontsteking) tegenwoordig erg zeldzaam zijn, is het toch raadzaam om bij een vermoeden van roodvonk de dokter te waarschuwen. De behandeling bestaat uit bedrust, licht verteerbaar eten en zo nodig antibiotica. Een dag of twee na het starten hiervan kan het kind weer naar buiten en naar school. Zonder behandeling blijft de patiënt nog zo’n tien tot eenentwintig dagen besmettelijk.

Waterpokken

Waterpokken is een erg besmettelijke infectieziekte die wordt overgedragen via de ademweg. De incubatietijd bedraagt meestal twee tot drie weken. Het begint vaak met (lichte) verhoging, hangerigheid en keelpijn. Vrijwel meteen komen lichte vlekjes opzetten (op de romp, later ook in het gezicht), die al snel in blaasjes overgaan. Na een week of twee drogen de blaasjes in tot korstjes, die vanzelf afvallen. De blaasjes kunnen behoorlijk jeuken. Mentholpoeder helpt om die jeuk te verlichten. Het kind blijft besmettelijk totdat het laatste blaasje is ingedroogd. Bij gezonde kinderen komen complicaties bijna nooit voor. Wel kunnen de plekjes gaan infecteren als ze opengekrabd worden en daardoor kleine littekentjes achterlaten. (Gevaarlijk is de ziekte voor kinderen met een gestoorde afweer, kinderen die behandeld worden met chemotherapie en pasgeborenen wier moeder de infectie nooit heeft gehad.)

Omdat waterpokken zo besmettelijk is, maken de meeste kinderen de ziekte al op jonge leeftijd door. Een echte remedie is er niet; gewoon uitzieken is mees tal het beste. Wie eenmaal waterpokken heeft gehad, krijgt het daarna nooit meer. Wel blijft het virus slapend aanwezig en kan eventueel op oudere leeftijd gordelroos veroorzaken.

https://www.jmouders.nl/19-feiten-en-fabels-over-waterpokken-die-je-wilt-weten/

Erythema infectiosum (vijfde ziekte)

De vijfde ziekte is een wat mysterieuze naam voor een infectieziekte die vooral voorkomt bij kinderen van vier tot tien jaar. De infectie is minder besmettelijk dan bijvoorbeeld waterpokken en treedt één tot twee weken na besmetting op. Dan krijgt het kind lichte koorts en een feldrode uitslag die begint op de wangen, en er uitziet alsof het een stevige klap heeft gehad. De uitslag kan behoorlijk jeuken en breidt zich na een paar dagen uit tot over het hele lichaam. Soms heeft een kind last van maag/darmstoornissen.Na ruim een week tot hooguit twee weken is het leed weer geleden. De ziekte is niet ernstig en wordt over het algemeen ook niet behandeld.

Voor zwangere vrouwen is het raadzaam om contact met kinderen met de vijfde ziekte te vermijden: er lijkt aanwijzing te zijn dat vijfde ziekte in de vroege zwangerschap kan leiden tot beschadiging of abortus van de foetus.

Mazelen

Ondanks het BMR-vaccinatieprogramma zijn er nog steeds kinderen die de mazelen krijgen, vooral op de leeftijd van een half tot tien jaar. Mazelen is zeer besmettelijk, zeker gedurende de eerste (acht tot tien) dagen. Na in aanraking gekomen te zijn met het mazelenvirus (via de adem) breekt de ziekte na ongeveer tien tot twaalf dagen uit. In het begin is niet duidelijk wat het kind heeft: het lijkt verkouden, heeft waterige ogen, een loopneus en een droge hoest. Verder is er een snel oplopende koorts. Na zo’n drie dagen verschijnen er rozerode vlekjes, eerst in het gezicht en achter de oren, maar al snel ook over de rest van het lichaam. De vlekjes vloeien samen tot grotere rode plekken. Soms vertoont het wangslijmvlies fijne witte vlekjes (Koplikse vlekjes); het overtuigende bewijs van mazelen. De rode uitslag verdwijnt met een paar dagen. Ook de koorts neemt dan af en het kind gaat zich weer beter voelen. Het hoesten kan nog wel een week of twee duren.

Mazelen was vroeger gevreesd vanwege de ernstige complicaties waarmee het gepaard kan gaan zoals bijvoorbeeld longontsteking. Bij een vermoeden van mazelen is het het beste om de huisarts even te raadplegen.

Help mijn kind heeft luizen! Hoofdluis herkennen en bestrijden

Bof

Ook de bof is een infectieziekte die door het inentingsprogramma minder vaak voorkomt dan vroeger. Het bofvirus wordt via speeksel overgedragen en leidt na twee … drie weken tot het ontstaan van de ziekte. De eerste twee dagen gaat de bof gepaard met koorts en rillingen. Daarna zwellen de speekselklieren onder de oren op. De bof veroorzaakt vooral pijn bij het eten en drinken, zodra er speeksel wordt geproduceerd. Gedurende ongeveer een week heeft het kind nog last van lichte koorts. Bij volwassen mannen kan als (zeldzame) complicatie een ontsteking van de zaadbal optreden.

Omdat de bof vrijwel niet meer voorkomt, is het ook in dit geval verstandig om de huisarts te consulteren.

Rode hond

Rode hond is op zich geen ernstige infectieziekte, maar was vroeger berucht vanwege het risico voor zwangere vrouwen: bij vrouwen die nooit rode hond hebben gehad kan de ziekte in de eerste drie maanden van de zwangerschap aangeboren afwijkingen bij het kind veroorzaken. Rode hond is daarom opgenomen in het vaccinatieprogramma, waardoor het tegenwoordig niet meer zo vaak voorkomt. De ziekte breekt twee tot drie weken na besmetting uit (vooral bij kinderen tussen de 5 en 18 jaar) en begint met een lichte temperatuursverhoging. Op de tweede dag ontstaan fijne, roze vlekjes in het gezicht, die zich daarna snel over de rest van het lichaam uitbreiden. Ook de lymfklieren bij het achterhoofd en achter de oren zwellen op. Na drie dagen verdwijnen de vlekjes weer, maar het kind blijft tot enkele dagen na het uitbreken van de huiduitslag besmettelijk. Binnen vijf tot tien dagen is de patiënt weer opgeknapt. Behandeling is niet nodig, maar het is wel handig om de omgeving en ouders van klasgenootjes in te lichten, zodat zwangere vrouwen die geen antistoffen hebben, uit de buurt kunnen blijven. Complicaties zijn zeldzaam.

Andere vlekjesziektes

Ook met dit overzicht in handen zullen niet alle vlekjes te interpreteren zijn. Er zijn namelijk ook nog andere virussen en oorzaken die bijna dezelfde, maar toch weer net iets andere vlekjes laten zien. Bij onzekerheid over de juiste diagnose is het altijd raadzaam naar de huisarts te stappen.

Als je kind koorts heeft; hoe komt het en hoe ga je ermee om?

Thuisarts