Redactie Gezin 13 jul 2021, 20:02

Leestijd: 7 minuten

Verhuizen? Help je kinderen er gladjes doorheen

Kinderen zijn nooit dol op veranderingen. Ze hechten nu eenmaal sterk aan huis, haard en het dagelijkse leven: dat is vertrouwd en dús veilig. Een verhuizing, hoeveel fijner het nieuwe huis ook is, heeft daarom een enorme impact. Het is dus belangrijk om naast de praktische ook de emotionele kant ervan goed voor te bereiden. Hoe pak je dat verhuizen het beste aan?

Een nieuwe woning

Toen wij de kinderen vertelden dat we wilden verhuizen, kregen we twee totaal verschillende reacties,’ vertellen Erna en Simon Koopmans. ‘Noa (4) begreep amper wat het inhield, maar vond het erg spannend. Bob (13) wist heel goed wat er ging gebeuren: hij zou niet met zijn vriendengroep naar het voortgezet onderwijs gaan. We hebben avonden met Bob moeten praten over de positieve kant van het verhuizen, maar lieten daarbij ook ruimte voor de negatieve kant. Want we begrepen goed dat het niet leuk voor hem was.’

‘Hannie Vink, verhuisconsulente en auteur van het boek ‘Verhuizen met kinderen, een praktische gids’, onderzocht tijdens haar studie psychosociale wetenschappen en counseling de invloed van verhuizen op het gezin. ‘Ouders denken dat de overgang naar het voortgezet onderwijs voor kinderen de ideale periode is om de overstap te maken,’ zegt Vink. ‘In de praktijk komen ze echter vaak voor verrassingen te staan. Bij kinderen in de leeftijd van 11 tot 14 kan een verhuizing veel impact hebben en voor verwarring zorgen. Ze moeten afscheid nemen van de vertrouwde omgeving en krijgen tegelijkertijd te maken met veranderingen op lichamelijk en geestelijk gebied. Dit kan te veel zijn. Ik raad daarom af met een puber een verhuizing aan te gaan.’

Vaak verhuizen niet goed voor kinderen

Maar wat als het niet anders kan? Volgens Vink is communiceren dan het sleutelwoord om verhuisstress tegen te gaan. ‘Als er naast een verhuizing sprake is van een onderliggend probleem, bijvoorbeeld een scheiding, worden de emoties sterker. De psychische weerstand vermindert; een kind kan depressief worden, weer gaan bedplassen of angstig worden. Probeer als ouder kritisch te bekijken of er echt alle tijd en mogelijkheid is voor het kind om over z’n gevoelens te praten. Ga na wat de eventuele knelpunten zijn en speel hierop in.’

Niet te vroeg vertellen

Kinderen op de basisschool realiseren zich wat verhuizen inhoudt. Ofschoon ze niet helemaal beseffen wat de nieuwe situatie teweegbrengt, dringt het wel door dat ze straks weggaan uit hun vertrouwde omgeving. Anneke van Wijk: ‘We wilden groter gaan wonen en dichter bij het werk van mijn man Boris. Daarvoor moesten we naar een andere stad verhuizen. Zelf waren we behoorlijk enthousiast over onze plannen. We vertelden het onze kinderen Emma (8) en Joost (11) dan ook meteen en verwachtten dat ons enthousiasme op hen zou overslaan. Niets bleek minder waar. Ze wilden niet weg uit ons huis, wilden op deze school blijven. Hoe we ze ook probeerden te overtuigen van de positieve kanten, ze bleven negatief. Vooral Joost vond het erg moeilijk.’

Vink: ‘Ouders doen er goed aan kinderen niet direct van de verhuizing op de hoogte te brengen. De periode van onrust en verwarring duurt dan te lang. Oudere kinderen kun je meer betrekken bij de verhuisplannen. Als je tot een selectie van een aantal huizen bent gekomen, kun je het kind meenemen. Geef het kind het gevoel dat ook zijn mening belangrijk is.’ Anneke van Wijk: ‘Achteraf gezien hebben we het de kinderen te vroeg verteld. Pas een half jaar later vonden we een geschikt huis. En toen duurde het nog een half jaar voordat het huis werd opgeleverd. We bleven echter met ze praten, er was ruimte voor hun boze buien en verdriet. We wonen hier nu een jaar, en hoewel het even duurde voor de kinderen gewend waren, zeggen ze nu volmondig: “Wat is het hier leuk!”’

Zodra de nieuwe woning vaststaat, kunnen concrete stappen worden ondernomen. ‘Ga samen de toekomstige woonomgeving verkennen,’ zegt Vink. ‘Neem een kijkje op de nieuwe school. Maak een verhuizing leuk. Laat het kind helpen met uitzoeken van meubels, verf en behang. Een kamer zal dan sneller eigen worden. Let goed op de non-verbale communicatie van het kind. Kinderen zijn loyaal aan hun ouders, willen hen niet teleurstellen en kunnen daardoor hun gevoelens wegdrukken. Laat blijken dat ze die gewoon mogen uiten.’

Afscheidsfeestje helpt

De school kan een belangrijke rol spelen bij een verhuizing. Vink: ‘Wat mij betreft zou die rol wel groter mogen zijn. Erover praten in de klas, of er een werkstuk over maken, geeft het kind een extra uitlaatklep. Licht leerkrachten zo snel mogelijk in over een aanstaande verhuizing, zodat zij het kind goed in de gaten kunnen houden en iets voor hem of haar kunnen doen. Een aandenken aan de klasgenootjes doet een kind goed. Een schrift vol tekeningen, goede wensen of verhaaltjes bijvoorbeeld.’

Anneke van Wijk: ‘We hadden eens gehoord over het verwerken van een verhuizing door middel van een afscheidsfeestje. We gaven een disco in het bijna lege huis. Het was één groot feest. Ieder kind had een persoonlijk afscheidscadeautje meegenomen, en die worden nu gekoesterd.’

Kort voor de verhuizing zal bij iedereen de onrust toenemen. ‘Er gaat tijdens een verhuizing zoveel anders dan je zou willen, dus plan wat er te plannen valt,’ zegt Vink. ‘Waarborg de rust en geborgenheid in het oude huis zo lang mogelijk. Als dit niet gaat, zorg dan voor één echte gezellige plek. En omring het kind in het nieuwe huis zo snel mogelijk met vertrouwde spullen waar het aan gehecht is.’ En dan de dag zelf. Vink: ‘Bedenk goed of je het kind bij deze dag wilt betrekken. Ook klussers en verhuizers krijgen te maken met de kinderen. Houd daar rekening mee en overleg met hen wanneer de kinderen aanwezig kunnen zijn en wanneer de oppas hen bezig moet houden.’

Snel wennen

Hoe af een huis ook is, het klussen en inrichten neemt altijd langer in beslag dan gedacht. Vink: ‘Zorg ook nu zo snel mogelijk voor tenminste één gezellige plek in huis. Laat de rommel niet te lang aanhouden. Let op het gedrag van uw kind, vraag wat het mist en zoek samen naar een oplossing. Mist het kind een vriendje uit de vorige woonplaats? Vraag dit vriendje dan of hij een weekendje komt logeren. Maar houd de vorige omgeving niet te veel vast, het kind zal moeten wennen aan de nieuwe plek en moet daarvoor loskomen van de oude woonplaats.’

Volgens Erna en Simon Koopmans hoefde hun dochter Noa nauwelijks te wennen aan de nieuwe omgeving en ging ze bijzonder flexibel met de verhuizing om. In tegenstelling tot zoon Bob. ‘Hij is een tijd lang behoorlijk van slag geweest; was erg teruggetrokken en chagrijnig. We kregen de ene na de andere brutale opmerking van hem en hij verweet ons zijn ongelukkige gevoel. Hij presteerde slecht op school en had totaal geen interesse in nieuwe clubs. Na een paar maanden maakte hij nieuwe vrienden en ging hij steeds minder naar zijn oude vrienden. Zijn nieuwe vrienden zaten op voetbal, dus Bob wilde ineens ook voetballen. We moedigden dat alleen maar aan. Inmiddels heeft hij zijn draai gevonden. Toch hebben we behoorlijk met de handen in het haar gezeten. We dachten echt dat hij ongelukkig en boos zou blijven.’

Hannie Vink: ‘Hoe beter er binnen een gezin over gepraat kan worden, des te groter is de kans op een emotioneel geslaagde verhuizing. Door een goede voorbereiding kan een heleboel leed worden voorkomen.’

Soepel verhuizen

• Licht een kind niet direct in. Als een geschikt huis is gevonden, is het vroeg genoeg.
• Verken samen de nieuwe omgeving, neem een kijkje op de nieuwe school.
• Laat het kind zelf verf en leuke spulletjes voor de nieuwe kamer uitzoeken.
• Vertel de leerkracht ruim op tijd over de verhuizing: hij kan het kind in de gaten houden en misschien kan de klas een afscheidsboekje maken.
• Zorg zo lang mogelijk voor tenminste één rustige plek in het oude huis.
• Geef eventueel een afscheidsfeestje.
• Regel opvang tijdens de verhuizing.
• Maak in het nieuwe huis zo snel mogelijk een gezellige plek.
• Maak een doos met vertrouwde spullen van het kind: een favoriet boek, knuffel of lampje.
• Bespreek de leuke en vervelende aspecten van verhuizen en let op de non-verbale communicatie van het kind.
• Nodig ‘oude’ vriendjes nog eens uit in het nieuwe huis
• Probeer indien mogelijk een verhuizing tijdens de puberteit te vermijden.

Meer informatie:

Hannie Vinks Integratie Verhuisadviesbureau, tel. 0174-28 76 75 of www.verhuisadviesbureau.nl