Sanne Verweij School 10 apr 2023, 12:20

Leestijd: 2 minuten

Toetscultuur zet jonge kinderen onder druk: ‘We weten toch allebei dat ik dom ben’

Trainen voor toetsen, zoals de Cito, is niet aan te raden voor jonge kinderen. Toch denkt 60 procent van de leraren dat leerlingen buiten school trainen voor toetsen. Hierdoor raken kinderen erg gestrest en kunnen er zelfs klachten zoals faalangst krijgen.

Onderzoeksplatform Pointer en DUO Onderwijsonderzoek & Advies hielden een enquête onder 400 leerkrachten van de groepen vijf, zes, zeven en acht.

Stress

Rond de toetsperiodes zien 89 procent van de leerkrachten stress bij de leerlingen. Dit kunnen ze zien aan de volgende kenmerken:

• Slecht slapen
• Faalangst
• Buikpijn
• Huilerig gedrag

Jacqueline Nobels geeft les aan groep vijf en zegt het volgende tegen Pointer: “Ik gaf een jongetje dat heel goed is in rekenen de beurt bij de voorbeeldopgave van een toets. Ik dacht: dat is voor hem in ieder geval een makkie. Toen barstte hij in tranen uit.” Toen ze hem vroeg waarom, zei hij: “Juf, ik slaap al twee nachten niet. Ik heb zo’n hoofdpijn, ik weet het antwoord gewoon niet.” Een jaar daarvoor had ze een leerling die de stof wat moeilijker kon oppakken. Hij zei bij de eindtoets tegen Nobels: “Juf, waarom moet ik dit maken? We weten toch allebei dat ik dom ben.”

Oorzaak van de stress

De kinderen voelen dat het heel belangrijk is om goed te presteren waardoor ze angstiger worden, want wat als ze geen goede score neerzetten? Sommige ouders hebben zelfs consequenties voor als hun kind met te lage scores thuiskomt, terwijl het (vooral bij de Cito) erom gaat dat het kind laat zien wat hij kan. Sommige ouders komen ook aan leerkrachten vragen hoe hun kind de Cito heeft gemaakt. Daarnaast voelen sommige leerkrachten zelf ook de druk om leerlingen goed te laten scoren vanuit hun directie of het schoolbestuur. Dit draagt allemaal mee aan de stress bij kinderen.

Trainen voor toetsen

Volgens minister Wiersema is het trainen van toetsen op school, met ouders of huiswerkinstituten zeer onwenselijk. “Scholen moeten te hoge en onwenselijke prestatiedruk voor leerlingen juist tegengaan, in plaats van opvoeren. Ik zie soms scholen met een enorme hoeveelheid toetsen. Die komen in grote meerderheid niet van de Inspectie of van mij.” Scholen nemen gemiddeld zo’n negen toetsen per jaar af per kind. Ze zijn wettelijk verplicht een leerlingvolgsysteem te gebruiken en de meesten volgen daarbij het systeem van Cito.

Het systeem

Vanwege de hoge toetsdruk, pleit de onderwijsraad ervoor om kinderen pas later een schooladvies mee te geven. Driekwart van de leerkrachten geeft ook aan dat het huidige toetssysteem nadelig is voor bijvoorbeeld laatbloeiers of kinderen met een andere moedertaal. Kinderen worden te vroeg beoordeeld op hun kennis, vinden velen. Helaas gaat Wiersma daar nu niks aan doen omdat het onderwijs het volgens hem niet aankan vanwege de ingewikkelde omstandigheden. Het enige wat scholen en ouders kunnen doen, is proberen zelf minder waarde te hechten aan toetsen.

Luus (31) is ontevreden over de basisschool: ‘Binnen tien minuten moeten de boterhammen op zijn’