Redactie Gezondheid 20 jan 2020, 16:01

Leestijd: 3 minuten

Hoe herken je een taalontwikkelingsstoornis (TOS)?

Heeft je kind erg veel moeite met taal, is hij moeilijk verstaanbaar of praat hij weinig? Het zou best kunnen dat je kind een taalontwikkelingsstoornis heeft; oftewel TOS. Maar hoe herken je TOS? En hoe kun je je kind helpen?

De meeste kinderen zeggen rond hun eerste verjaardag hun eerste woordjes en gaan vanaf dat moment steeds beter praten. Bij kinderen met een taalstoornis verloopt dit proces niet zo soepel. Zij blijven bijvoorbeeld lang brabbelen of zijn slecht verstaanbaar. Heeft een kind genoeg aanbod van taal gehad en geen beperking, maar verloopt de taalontwikkeling niet zoals bij de meeste kinderen? Dan is er mogelijk sprake van TOS.

Wat is TOS?

Er wordt geschat dat maar liefst 5% van de kinderen in meer of mindere mate TOS heeft. Bij kinderen met TOS wordt taal minder goed verwerkt in de hersenen. De verbindingen tussen hersengebieden lopen anders, waardoor kinderen met TOS bijvoorbeeld moeite hebben met het onthouden en leren van woorden of klanken.

De stoornis bevindt zich alleen op het gebied van taal; kinderen met TOS zijn dus niet minder intelligent. Toch komen sommige kinderen met TOS op het speciaal onderwijs terecht. Er zijn zelfs 17 scholen speciaal voor kinderen met TOS. Deze scholen hebben kleine klassen en leerkrachten die gespecialiseerd zijn in het werken met kinderen met TOS. Kinderen met TOS die wel op een reguliere school zitten, krijgen vaak extra hulp.

Kenmerken TOS

• weinig woorden kennen
• moeite hebben om op een woord te komen
• vaak hetzelfde vertellen
• vaak dezelfde woorden gebruiken
• slecht verstaanbaar spreken zonder beperkingen in de mondmotoriek
• veel fouten in de zinnen maken
• erg korte zinnen maken
• vaak niet begrijpen wat er verteld wordt
• dichtklappen of zeggen `weet ik niet` als er een vraag wordt gesteld
• weinig praten, stil zijn
• praten met veel denkpauzes, stopwoorden en herhalingen
• driftig worden als het kind niet begrepen wordt of zelf iets niet begrijpt
• een belevenis of verhaal buiten het hier-en-nu onvoldoende in taal aan de luisteraar kunnen overbrengen.

Onbekend

Ondanks dat er geschat wordt dat 5% van de bevolking TOS heeft, weten veel mensen niet wat TOS is. TOS wordt vaak verward met dyslexie, stotteren, een algemene taalachterstand of autisme.

“Ik ben door misverstanden veel vrienden kwijtgeraakt. Ik hoop dat er meer bekendheid komt. Soms vind je het fijn om een keer gehoord te worden”, zegt een kind met TOS hierover. Door de onbekendheid van de stoornis voelen veel jongeren met TOS zich niet begrepen. Zij gaan gesprekken dan ook vaak uit de weg en daardoor zijn ze vaker eenzaam.

Hulp

Helaas kan een taalontwikkelingsstoornis niet genezen worden. Wel kan specifieke begeleiding kinderen helpen beter om te gaan met hun taalontwikkelingsstoornis en kan bijvoorbeeld logopedie deze kinderen helpen.

Denk jij dat je kind een taalontwikkelingsstoornis heeft? Hoe eerder TOS wordt gediagnostiseerd, hoe beter een kind geholpen kan worden. Raadpleeg de huisarts of het consultatiebureau als je een vermoeden hebt. Zij kunnen je doorverwijzen naar een logopedist of een audiologisch centrum voor de juiste hulp.

Meer informatie vind je bij: Kentalis of Stichting Hoormij.

Lees ook:

• Zo stimuleer je de taalontwikkeling van je kind
• Wat kan je als ouder doen als je kind begint te stotteren?
• Kinderen die niet stotteren maar broddelen: wat is dat precies?