Laurien Bleeker Opvoeden 31 aug 2022, 08:52

Leestijd: 3 minuten

Straffen is niet meer van deze tijd en werkt niet, dit kan je wel doen

Door straf uit te delen aan je kind wil je eigenlijk zo snel mogelijk grip krijgen op de situatie, vaak uit onmacht. En ja, je kind luistert naar je wanneer je straf geeft. Op dat moment. Op de langere termijn gaat je kind dingen stiekem doen of tegen je liegen, om maar geen straf te krijgen. Bovendien beschadig je jullie band, omdat je in een machtsstrijd terecht komt.

Met straffen sluit je eigenlijk je kind buiten, je wilt het ‘een lesje leren‘. Maar wordt dat lesje echt geleerd als je kind geen ijs meer mag als toetje, omdat het eerder iets deed wat niet mocht? Waarschijnlijk niet, zo stelt Psychologie Magazine. Denkt een kind dat naar zijn kamer wordt gestuurd echt na over wat het heeft gedaan? Waarschijnlijk voelt het zich verdrietig, schuldig en eenzaam en heeft het een enorme behoefte aan jouw nabijheid. Kortom: straffen is niet meer van deze tijd, maar wat kan je dan wel doen om je kind grenzen aan te leren?

Eigen verantwoordelijkheid leert je kind niet van straffen

Straffen leert een kind niet om eigen verantwoordelijkheid te nemen. En grenzen leert het ook niet aan door straf uit te delen. Het kan zelfs leiden tot nóg meer ongewenst gedrag. Wat wel werkt is er zijn voor je kind, zo vertelt ook Alfie Kohn in zijn boek Unconditional Parenting. Ook al is het gedrag wat je ziet ongewenst. Blijf rustig en praat op een kalme toon tegen je kind, zonder dat je oordeelt. Er is altijd een onderliggende oorzaak voor ongewenst gedrag. Zoals behoefte aan aandacht, vermoeidheid, jaloezie, angst of honger. Probeer die te achterhalen terwijl je de verbinding houdt met je kind. Raak het aan, kijk het in de ogen. En praat altijd over de consequenties van bepaald gedrag en niet over je kind zelf.

Zelfs bij de allerkleinsten werkt dit. Een dreumes gaat op ontdekkingstocht en weet nog niets van wat wel en niet mag. Die doet gewoon. Aan jou de (lastige) taak om je kind hierin te begeleiden en grenzen te stellen. Door te zeggen dat je dreumes niet met het stopcontact mag spelen en het daar weghalen. Keer op keer, want herhaling is key.

Logische gevolgen werken wel: leren uit ervaring

Werk met logische gevolgen bij ongewenst gedrag. Wanneer je kind met eten speelt, haal je het bord weg. Wanneer een ouder kindje een jonger broertje slaat, haal je ze uit elkaar. Wel benoem je altijd het ongewenste gedrag, hoe klein je kind ook is. Met een kalme stem en terwijl je oogcontact maakt, werkt het beste. Op den duur zal je kind weten dat het niet aan het stopcontact mag zitten, omdat dit gevaarlijk kan zijn. Een ander logisch (of natuurlijk) gevolg is het voorbeeld waarin je kind geen jas aan wil naar buiten: leg uit dat je kind het koud kan krijgen, maar ga er verder niet op in. Doet je kind geen jas aan, dan is een natuurlijk gevolg dat je kind het koud heeft. Komt je kind niet meteen eten wanneer je roept dat het op tafel staat, dan is het eten koud. Hij of zij leert nu niet door naar jou te luisteren, maar door iets te ervaren.

In gevaarlijke situaties kan dit natuurlijk niet, maar op vele momenten kan je kind best leren uit ervaring. Voordelen hiervan zijn: je kind leert dat er mogelijkheden zijn, dat het zelf kan kiezen, maar dat elke keuze andere gevolgen heeft. Het neemt eigen verantwoordelijkheid en weet wat de gevolgen van bepaald gedrag zijn.

Straffen zonder het echt geven van straffen: zo doe je dat