Soraya Vogelaar Opvoeden 4 nov 2020, 07:57

Leestijd: 5 minuten

Dit kun je doen als je kind stout is (en het heeft niks met straffen te maken)

Kinderen kunnen ontzettende schatten zijn, maar ze kunnen zich ook weleens misdragen. Dit gedrag kan met verschillende dingen te maken hebben. Zo willen ze bijvoorbeeld hun grens opzoeken, kijken hoe ver ze kunnen gaan en hun eigen wil afdwingen. Dit is ongewenst gedrag, maar je hoeft dit niet per se te corrigeren door te straffen. Je kunt ook op zoek gaan naar alternatieven om te straffen.

Alternatieven voor straffen

Dit zijn alternatieven voor straffen, waarmee je ook meer inzicht krijgt in het gedrag van je kind.

1. Gebruik slecht gedrag als een leermoment voor je kind

Zie jezelf als een coach voor je kind. Je begeleidt je kind om zijn weg te vinden naar gedrag dat wel goed is. Als je kind zich slecht gedraagt kun je hierover in gesprek gaan en duidelijk maken wat er wel van hem verwacht wordt. Leg uit wat je dwars zit aan zijn of haar gedrag, waar het misgaat en hoe het voortaan beter kan. Soms kun je dit meteen bespreken op het moment dat je kind iets doet wat niet door de beugel kan. Maar je kunt er ook op een later moment over praten. Als je kind schreeuwt in het openbaar en z’n zin blijft doordrammen, kun je het liefst thuis rustig de boel uitpraten.

2. Stel vragen

Tijdens je uitleg over gewenst gedrag, kun je ook meteen wat vragen stellen om het standpunt van je kind helder te krijgen. Waarom vertoont hij dit gedrag? Wat verwacht hij van jou? Door vragen te stellen, stimuleer je bovendien ook dat je kind zelf gaat nadenken over z’n gedrag en wat hij daarmee daadwerkelijk voor elkaar probeert te krijgen. Zelfinzicht is de sleutel tot verbetering.

3. Los samen problemen op

Veel ouders zijn al snel geneigd om de problemen voor hun kinderen op te lossen. Als je kind iets stouts heeft gedaan en daardoor met een probleem zit, kan het al snel makkelijker voelen om het ‘even snel’ voor hem of haar op te lossen. Maar het is ook de moeite waard om samen met je kind zijn problemen op te lossen. Vraag naar wat er mis is of wat je kind anders kan doen om de situatie te verbeteren. Als je merkt dat je kind het lastig vindt om zelf tot een oplossing te komen, kun je natuurlijk input geven. Breng je kind op ideeën en kies samen een oplossing uit die het beste werkt. Na afloop kun je eventueel samen reflecteren op hoe jullie oplossing heeft uitgepakt. Daar leert je kind tenslotte ook weer van.

4. Kijk of je kind ergens hulp bij nodig heeft

Soms gedragen kinderen zich slecht omdat ze aandacht en hulp willen. Het lukt ze bijvoorbeeld niet om een taak goed gedaan te krijgen. Dit gaat gepaard met frustratie en de makkelijkste manier om met die frustratie om te gaan, is door het af te reageren. Straf is dan niet de juiste oplossing.

Wat kan helpen is het even voor te doen. Leg op een kalme manier uit hoe jij het aanpakt en doe het voor. Dit kan bij allerlei taken van klusjes tot huiswerk.

5. Erken de emoties van je kind

Met emoties omgaan is lastiger voor kinderen, zeker omdat ze deze nog niet goed kunnen verwoorden en/of begrijpen. Soms kan het al voldoende zijn om te erkennen dat die emoties er zijn, maar dat de boel hierdoor niet hoeft vast te lopen. Dit is natuurlijk afhankelijk van de situatie, maar denk aan uitspraken in lijn van de volgende voorbeelden:

‘Ik merk aan je dat je gefrustreerd bent, laten we dit anders aanpakken.’
‘Ik weet dat je moe bent, ik ben ook moe maar laten we samen nog even doorzetten.’
‘Ik weet dat je teleurgesteld bent dat we niet naar de speeltuin/speelgoedwinkel/enz. gaan, maar dit is geen goed moment omdat het slecht weer is. Maar er zijn genoeg andere dingen die we kunnen doen! Zullen we samen koekjes bakken of heb jij nog een ander beter idee?’

6. Ga samen even ergens anders heen

In plaats van straf te geven kun je zo als het ware afstand nemen van de situatie. In een andere omgeving is de sfeer neutraler en kunnen jullie allebei met wat meer emotionele afstand over de situatie communiceren.

LEES OOK: Dit kun je zeggen om meer empathie te tonen naar je kind

7. Even weglopen

Het lijkt tegenstrijdig maar je kunt ook weleens weglopen. Dit geeft jullie allebei wat ruimte. Geef het de tijd om te kalmeren en probeert het dan opnieuw. Zo kun je alvast langzaam naar de auto lopen als je merkt dat je kind maar niet wil luisteren en in een driftbui blijft hangen. De kans is groot dat hij je al snel achterna loopt. Dit kan natuurlijk liever alleen in een situatie of omgeving waarin het oké is om je kind achter te laten.

8. Houd het kort

Ruzies kunnen eindeloos doorgaan op het moment dat iedere partij een weerwoord blijft geven. Het is heel verleidelijk, zeker als je kind brutaal gedrag blijft vertonen. Maar onthoud dat jij de volwassene bent. Jij kunt het goede voorbeeld geven en hoeft je niet mee te laten slepen in een woordenwisseling.

Beëindiging de discussie door kalm te reageren. Denk aan een reactie als: ‘Oké ik snap het, maar ik ga nu niet verder in discussie, we laten het hierbij.’ Het is ook belangrijk dat je hierbij let op je stemgeluid. Een reactie als deze komt natuurlijk een stuk overtuigender over met een kalme stem, in plaats van met een lichtelijk geïrriteerde toon.

9. Samen knuffelen

Als kinderen zich overweldigd voelen of slecht gedragen uit verdriet, kan de oplossing zo simpel zijn als je armen om hem heen slaan. Een van de meer gezellige alternatieven voor straffen. Help je kind rustig te worden door hem te knuffelen.

Sus je kind desnoods als de situatie daarom vraagt. Het is een liefdevolle reactie die misschien voor je kind onverwachts komt – zeker na een vervelende actie van zijn kant – maar die wel een groots effect kan hebben. Bouw die connectie op en versterk de band. Het is even zoeken naar wanneer je kind dit nodig heeft, want er zijn natuurlijk ook situaties waarin een van de vorige manieren beter werken. Maar huiver niet om het een keer te proberen.

Lees ook:

• Je puber straffen: hoe doe je dat op een verantwoorde en werkende manier?
• Straf geven? 6 handige tips en tricks van de orthopedagoog op een rij!
• To do or not to do? Een time-out gebruiken als straf voor je kind