Sofie Obbens Ouderschap Gisteren, 15:03

Leestijd: 4 minuten

Bonusmoeder Laura: ‘Hoe kan ik omgaan met de puber in ons stiefgezin?’

Het aantal scheidingen neemt nog altijd toe. In 2023 eindigden 24.310 van alle huwelijken in een echtscheiding. Daarom staan we wekelijks stil bij de uitdagingen van gescheiden ouders en hun (samengestelde) gezin. Stiefexpert Marieke Jansen deelt anonieme, persoonlijke dilemma’s van haar cliënten en licht het advies toe dat zij de betreffende cliënt gaf.

Deze week deelt zij haar advies op de vraag die ze eerder van Laura (42) kreeg: “Hoe kan ik een band opbouwen met mijn 16-jarige bonuszoon Max, zonder mezelf op te dringen?”

Omgaan met de puber in ons stiefgezin

Onlangs kreeg Marieke de volgende vraag van Laura (42): “Hoe kan ik een band opbouwen met mijn 16-jarige bonuszoon Max, zonder mezelf op te dringen? Hij lijkt niets met mij te maken te willen hebben en zegt vaak dingen die mij kwetsen. Hoe kan ik hiermee omgaan zonder dat het een strijd wordt?”

Stiefexpert Marieke Jansen: “Laura’s vraag is een veelvoorkomend dilemma voor stiefouders van pubers: hoe verbind je je met een jongere die zich in een fase bevindt waarin autonomie en afstand nemen juist normaal zijn? En hoe behoud je je eigen grenzen en waardigheid, terwijl je probeert te verbinden?

Geduld, ruimte geven en de balans vinden

Er zijn drie belangrijke pijlers waar ik Laura mee geholpen heb: begrip, anders benaderen en grenzen stellen. Hier zijn de stappen die we samen hebben gezet:

Stap 1: Begrijpen waar het gedrag vandaan komt

We hebben eerst gekeken naar de dynamiek van de puberteit en de extra dimensie die een samengesteld gezin toevoegt. Pubers zoals Max bevinden zich in een levensfase waarin ze zich losmaken van hun ouders en hun identiteit ontdekken. Dit proces wordt vaak versterkt bij een stiefgezin, omdat loyale gevoelens naar de biologische ouders soms in conflict komen met het idee van een ‘extra ouder’. Een ‘extra’ ouder kan voor een puber extra lastig zijn.

Ik heb Laura uitgelegd dat Max’ gedrag, zoals onaangename reacties van afwijzing, niet per se over haar gaan, maar voortkomen uit zijn zoektocht naar autonomie en loyaliteitsconflicten. Dit inzicht maakte dat Laura het zich minder persoonlijk aantrok, wat een belangrijke eerste stap was.

Stap 2: Focus op het geven van ruimte in plaats van forceren

Laura’s natuurlijke neiging was om een actieve verbinding te zoeken met Max, bijvoorbeeld door hem actief te betrekken bij activiteiten en gesprekken. Hoewel goed bedoeld, voelde dit voor Max als druk. Samen hebben we bekeken hoe Laura haar aanwezigheid op een minder directe manier kon laten voelen.

Concreet adviseerde ik haar:

• Laat Max het tempo bepalen: Geef hem de ruimte om zelf het initiatief te nemen.
• Ontspannen momenten zonder verwachtingen: Bijvoorbeeld samen tv kijken of koken zonder een diepgaand gesprek te proberen forceren.

Laura besloot bewust minder te ‘trekken’ en meer aanwezig te zijn zonder verwachtingen. Dit leidde tot stap voor stap meer contact. Max begon zelf af en toe iets over school te vertellen of over zijn bijbaan.

Stap 3: Grenzen stellen zonder conflict

Hoewel de ruimte belangrijk was, hebben we ook besproken hoe Laura haar grenzen duidelijk kon maken zonder een conflict uit te lokken. Bijvoorbeeld:

• Wanneer Max op een respectloze manier tegen haar spreekt, kan Laura rustig zeggen: “Ik snap dat je boos bent, maar ik wil niet op die toon met elkaar praten.”
• We hebben geoefend op het benoemen van haar eigen behoeften: “Ik snap dat ik niet je moeder ben, maar we wonen wel samen, en ik wil graag dat het prettig blijft in huis voor ons allemaal.”

Door kalm en consequent te blijven, merkte Laura dat ze minder vaak in discussies terechtkwam. Max reageerde minder heftig, omdat hij niet het gevoel had dat ze hem probeerden te veranderen.

Stap 4: Positieve verbinding en het zien van kleine successen

Een belangrijk onderdeel van het traject was dat Laura zich concentreerde op de momenten die wel goed gingen. Dit pakte ze ook samen met haar partner op. Toen Max haar vroeg om hem te helpen bij een opdracht voor school, voelde het als een kleine overwinning. We hebben besproken hoe belangrijk het is om zulke momenten te waarderen en niet te groot te maken. Een simpele “Leuk dat je dat vraagt!” bleek vaak genoeg.

Resultaat: Meer rust en wederzijds respect

Na een aantal maanden merkte Laura en haar partner dat de spanning tussen haar en Max afnam. Hij bleef een puber met stemmingswisselingen, maar ze ervoer minder afwijzing en teleurstelling en kon gemakkelijker relativeren. Max voelde zich niet meer onder druk gezet, waardoor hij haar aanwezigheid meer accepteerde. Laura zei: “Het voelt alsof k nu eindelijk mijn plek heb gevonden in zijn leven, ook al is het niet de band die ik eerst had bedacht.”

Praktische tips voor stiefouders van pubers

1. Begrijp de puberfase: Pubers zoeken naar autonomie. Hun afwijzing is vaak geen persoonlijke aanval, maar een normaal onderdeel van hun ontwikkeling.
2. Laat ruimte voor hun tempo: Je kunt een band niet forceren. Wees aanwezig zonder verwachtingen.
3. Wees duidelijk en kalm: Stel grenzen op een respectvolle manier. Bijvoorbeeld: “Ik wil graag dat we normaal communiceren, ook als je boos bent.”
4. Focus op de kleine successen: Het krijgen van een band kost tijd. Erken de kleine momenten van verbinding als waardevolle stappen.
5. Heb geduld: Een puber in een stiefgezin kan een uitdaging zijn, maar het is een proces van groei voor jullie allebei.”

Beluister hier de podcast van Marieke Jansen Het Stiefmoederparadijs.

Advies van stiefexpert Marieke Jansen

Eerder gaf stiefexpert Marieke Jansen advies aan andere lezers met een dilemma, lees het hier:

• ‘Mijn 16-jarige bonusdochter verzorgt zichzelf slecht, wat kan ik doen?’
• Is het raar dat ik niet van mijn bonuskinderen houd? Stiefexpert geeft antwoord
• Het oude gezin samen? Zo ga je er als bonusouder mee om
• Kinderen te laat naar bed door ex-partner? Stiefexpert geeft advies.
• Op vakantie contact met ex? Stiefexpert geeft advies.

Beluister hier de podcast van Marieke Jansen.