Laurien Bleeker Seksuele voorlichting 1 apr 2025, 10:10

Leestijd: 4 minuten

De fout die veel ouders maken bij seksuele opvoeding (en hoe het wél moet)

Het is de Week van de Lentekriebels waarin seksuele vorming gegeven wordt op basisscholen. Hierin leren kinderen wat grenzen zijn, hoe ze zelf grenzen stellen, wat consent is en dat iedereen zichzelf mag zijn. Dit maakt kids tenslotte weerbaar tegen grensoverschrijdend gedrag. Ook thuis kun je hiermee aan de slag. Specialist seksuele opvoeding Belle Barbé deelt haar tien gouden tips zodat je als ouder handvatten hebt voor de seksuele opvoeding van je kind.

Belle schreef de boeken Ik & seks, 100 antwoorden bij seksuele opvoeding en Lijfklets, ze is als deskundige te zien op televisie, te horen op de radio én ze is oprichter van De Seksualiteitschool waar ze opleidingen geeft op het gebied van seksualiteit. Als iemand weet hoe we onze kinderen kunnen leren over seksualiteit, is het Belle wel.

De 10 gouden tips van Belle Barbé voor seksuele opvoeding

Want hoe praat je nou over seksualiteit in al haar vormen met je kind? Nou, met deze tien gouden tips dus.

1. Gebruik een aanleiding

“Een vraag, een opmerking, een scène op straat of iets wat jullie samen zien op tv: dat zijn dé momenten om het gesprek te starten. Kinderen zijn nieuwsgierig, als ze ergens naar vragen, zijn ze er vaak ook aan toe om het antwoord te horen. En als die aanleidingen uitblijven? Dan kun je ze prima zelf creëren. Het leven zit vol kansen.”

2. Stel open en uitnodigende vragen

“Veel van de vragen die wij als ouders aan onze kinderen stellen, zijn onbewust sturend: ‘Vond je het leuk?’ of ‘Heb je al een vriendje?’ Daarmee geef je het gewenste antwoord al bijna weg. Vraag liever: ‘Hoe was dat voor jou?’, ‘Wat denk jij daarover?’ Zo leert je kind zijn of haar eigen gedachten en gevoelens verwoorden — en dat maakt het verschil.”

3. Wees zelf het voorbeeld

“Je kind kijkt vooral naar wat jij doet. Het luistert dus niet altijd naar je perfecte speech over grenzen, maar het kijkt naar hoe jij zelf ‘nee’ zegt tegen iets of iemand. Ze luisteren niet alleen naar je compliment over hun lijf, maar kijken ook hoe jij voor de spiegel staat en leren daarvan. Je voorbeeld zit in kleine, dagelijkse dingen. Je hoeft niet perfect te zijn, maar wel bewust.”

4. Je hoeft niet alles te weten

“En dat hoeft je kind ook niet van je te verwachten. Je mag zeggen: ‘Goede vraag, dat weet ik eigenlijk niet’. Zoek het samen op, dat is juist krachtig. Laat je kind zien dat informatie vinden, checken en bespreken normaal is. En kom erop terug als je het beloofd hebt.”

5. Stimuleer het onderbuikgevoel

“Kinderen weten vaak haarfijn wanneer iets niet klopt. Maar als wij als volwassenen dat gevoel steeds wegwuiven (‘Doe niet zo moeilijk, geef nou gewoon een kusje’), leren ze er minder op te vertrouwen. Geef woorden aan dat gevoel, bevestig het, en laat merken: ‘Je mag je grens voelen én aangeven.”

6. Toon oprechte interesse

“Niet in wat jij belangrijk vindt, maar in wat zij meemaken. Welke filmpjes ze kijken, welke spelletjes ze spelen, wie ze volgen. Daarin zit hun leefwereld en dus ook hun vragen over relaties, gender, grenzen en identiteit. Als je daarop aansluit, ben je sneller gesprekspartner dan politieagent.”

7. Gebruik humor

“Seksuele opvoeding is niet per se zwaar. Het zit vol grappige kinderlogica, ontwapenende vragen en situaties waarbij je samen kunt gniffelen. Lachen mag. Het maakt gesprekken luchtiger en toegankelijker en laat zien dat er geen schaamte nodig is.”

8. Doe iets tijdens het praten

“Praten terwijl je wandelt, knutselt, afwast of in de auto zit maakt het gesprek vaak minder beladen. Je hoeft niet tegenover elkaar te zitten in een soort mini-therapiesessie. Veel van de beste gesprekken ontstaan juist tussen de bedrijven door. En dat is precies hoe seksuele opvoeding werkt: als iets van elke dag.”

9. Gebruik boeken

“Voor elke leeftijd zijn er fijne boeken over het lichaam, grenzen, liefde en seks. Ze kunnen het gesprek openen, structuur geven en onderwerpen invoeren waar je zelf niet aan dacht. Laat boeken spreken als jij even niet weet hoe.”

10. Laat merken dat de deur openstaat

“Zeg niet één keer iets over seksualiteit en vink het af. Zeg steeds iets kleins, keer op keer. Zeg ook letterlijk: ‘Je mag altijd met vragen bij me komen’. En laat dat zien door zelf ook dingen bespreekbaar te maken. Zo bouw je aan vertrouwen, op hun tempo, in hun taal.”

Meer artikelen lezen over seksuele voorlichting?

1. Columnist Femke: ‘Mede-ouders, zo leren we onze puberzoons wat seks is’. 
2. 6x queer kinderboeken over gender en seksuele diversiteit per leeftijdsgroep. 
3. Hoe kun je je kind steunen als het een andere seksuele geaardheid heeft?
4. Boeken die je je kind kunt geven ter voorbereiding van seksuele voorlichting. 
5. Wat als je partner geen verantwoordelijkheid neemt in seksuele voorlichting?