Wilma Groothuis Persoonlijke verhalen 13 okt 2023, 15:04

Leestijd: 6 minuten

Sarah (38) groeide op in een gebroken gezin: ‘Ik was niet goed genoeg’

Dat opvoeden een lastige kwestie is, daar zijn we allemaal weleens achter gekomen. Ook Sarah Blom (38), moeder, psycholoog en theatermaker, weet hier alles van. Samen met haar familie van psychologen en theatermakers maakte ze de voorstelling Ons Kind, waarin opvoeden centraal staat. Aan J/M Ouders deelt ze haar ervaringen over het opgroeien in een gebroken gezin.

“Mijn vader was altijd heel gespannen. Hij zat op de bank en keek heel nors, alleen hij vertelde nooit wat er aan de hand was. Ik voelde altijd dat er iets niet goed was, maar er werden geen woorden aan gegeven. Ik heb hierdoor altijd heel veel moeite gehad met het verdragen van stilte.

Stilte omarmen

Ik merkte dat als mijn eigen kind stil was, bijvoorbeeld in de auto na schooltijd, ik juist heel veel ging vragen: ‘Hoe was het op school?’ ‘Hoe voel je je?’ ‘Gaat het goed met je?’ Die stilte kon ik nooit omarmen. Omdat ik mij hiervan bewust werd, heb ik juist geleerd om stilte te omarmen, dat het ook iets goeds is. Ik kan het nu beter verdragen en daar heeft mijn zoon zijn leven lang profijt van. Als ik mij hier niet bewust van was geworden, dan had ik mijn kind de kans ontnomen om gewoon in stilte te ‘zijn’.

Het meest pijnlijke uit mijn jeugd vind ik dat mijn vader mij nooit heeft aangekeken als iemand die zijn kind liefheeft. Als kind ervaarde ik niet de liefde van mijn vader. Mijn ouders hadden niet veel ruzie, maar er was gewoon een soort kilte in huis. Ik voelde dat ik niet goed genoeg was en dat nam ik mee in mijn latere leven.

Nooit erkenning gekregen

Mijn moeder was altijd een hele open en warme vrouw, zij was in die zin wel een enorme buffer. Bij mijn vader daarentegen kon ik nooit terecht, ik heb nooit erkenning gekregen voor wat ik als kind heb moeten missen. Hij gaf ook nooit aan wat er met hem aan de hand was, dat zie je vaker in gezinnen. Dan hebben de ouders ruzie en vraagt het kind wat er aan de hand is en dan zegt de ouder dat er niks is en hij maar weer moet gaan spelen.

Op die manier leer je je kind niet om op zijn eigen intuïtie en gevoel te vertrouwen en dat is gewoon gevaarlijk. Stel dat je kind dan in een situatie komt met seksueel overschrijdend gedrag, dan zal hij zijn gevoel eerder wegdrukken, omdat hij er niet op durft te vertrouwen. Ik had gelukkig een moeder die wel woorden gaf aan dat wat er speelde, maar als ik dat niet had gehad, dan was mijn intuïtie mank gegaan.

Alleenstaande ouder

Door mijn jeugdervaringen dacht ik: ik ga het ouderschap alleen doen. Ik kom uit een gebroken gezin, mijn vader liet ons vijf keer in de steek, en ik wilde mijn eigen kinderen een stabiele jeugd geven. Toen ik 29 jaar was, had ik een hele sterke kinderwens en toen had ik twee opties: ik ga op zoek naar een partner, omdat ik die kinderwens heb, of ik word verliefd op iemand en ik ga te snel omdat ik zo snel kinderen wil. Dat vond ik allebei geen prettig idee, dus dacht ik: dan doe ik het alleen.

Ik heb drie kinderen, van 2, 5 en 9 jaar. We wonen nu met mijn hele familie op een boerderij, dus ik doe het niet helemaal alleen. Ik kan het wel in mijn eentje doen, maar echt helemaal alleen vind ik ook niet wenselijk voor mijn kinderen.Het is fijn om met zoveel mogelijk volwassenen een band op te bouwen. Zo kunnen ze zich rijkelijk ontwikkelen.

Pijn uit het verleden

Wat ik nu nog merk uit mijn verleden, is dat ik soms mijn eigen pijn projecteer op mijn kinderen. Als mijn zoon bijvoorbeeld iets heeft meegemaakt, voel ik soms een bepaalde emotie van mijn jeugd naar boven komen en vanuit die emotie ben ik dan geneigd te reageren. Mijn zoon heeft er dan geen probleem mee, maar dan is het opeens wel een probleem, omdat mama dat blijkbaar vindt. Daar moet ik echt bewust van blijven. Ook was ik geneigd om verliefd te worden op mannen die mij nodig hadden, zodat ik alsnog kon herstellen wat er aanvankelijk in mijn jeugd is misgegaan met mijn vader. Dat was natuurlijk ook niet hoe het hoorde.

En ik vond het dus lastig om stilte te verdragen, waardoor ik soms nog steeds de neiging heb om veel te praten. Heel veel inchecken bij mijn kinderen: ‘Hoe was je dag?’ ‘Heb je het leuk gehad?’ Soms moet ik dan echt even op mijn handen zitten en denken: ik doe dit voor mij en niet voor jou. Ik doe dit vanuit mijn eigen pijn en onvermogen en niet omdat jij het nu nodig hebt. Hoe ik het ouderschap vormgeef is heel bewust en daarin ook mijn partnerkeuze. Ik spring niet meer zomaar in het diepe met drie kinderen.

Ons Kind

De reden dat ik Ons Kind heb geschreven, is dat ik zie dat veel ouders worstelen met de opvoeding van hun kind. En ze zijn zich er vaak niet bewust van dat ze hun kinderen op een bepaalde manier vormen die eigenlijk niet gewenst is. Je hebt je eigen verleden, je eigen kinderwonden en die bepalen voor een groot deel de manier waarop jij in contact staat met je kind.

Het ouderschap is als geen ander in staat om jouw kinderwonden naar boven te halen. Er is niemand die jou zo kan raken als je eigen kind. Je kind is er altijd, heeft je altijd nodig en dat is heel intensief, waardoor er op bepaalde mijnenvelden getrapt kan worden. Als je je daar niet bewust van bent, dan reageer je dat af op je kind, op een ongunstige manier. Het is al heel moeilijk om je kind los te zien van jezelf. Om iemand die door jou wordt verwekt, uit jou komt, zich helemaal vormt naar jou, nog los te zien van jou, is heel lastig, maar wel de grootste uitdaging in het ouderschap.

Succesfactoren

De succesfactoren voor een liefdevolle opvoeding zijn volgens mij dat je je kind authentiek laat zijn en hem helpt om zijn emoties te omarmen en doorvoelen. Wij als ouders zijn vaak geneigd weg te lopen voor onze emoties, maar omarm ze juist. Mindfulness vind ik ook heel belangrijk. De maatschappij is heel erg gericht op goed, beter, best, waardoor we onze kinderen vaak niet leren om oog te hebben voor het kleine, het gewone, het alledaagse van het leven. Hoe mooi dit is.

Als je de gewoonheid van je kind kan omarmen, krijgt hij automatisch oog voor de gewoonheid van de dingen om zich heen. Blaadjes die van de boom dwarrelen, de kleuren van de blaadjes in de herfst: ik zie mijn kinderen daar echt op focussen. Als laatste vind ik verbinding ook heel belangrijk, dus echt aan je kind vragen hoe hij zich ergens bij voelt in plaats van het voor hem invullen. Ga echt die verbinding aan met je kind, maak hart-tot-hartcontact.

Het theater is een mooie vorm om mensen te laten zien wat er leeft bij een kind en wat een kind nodig heeft, want je gebruikt muziek, theater en de wetenschap om mensen inzichten te geven. In het eerste deel komt dit allemaal diep binnen en in het tweede deel worden daar handvatten en inzichten aan verbonden. Met het theaterstuk ga je door een hele reis. Het stuk sluit heel erg aan op je gevoelsniveau, het geeft heel veel hoop. Ik kan niet wachten om te beginnen.”

Ons Kind is vanaf 27 oktober te zien in het theater. Tickets koop je hier.

Ilse (31): ‘Mijn eetstoornis heeft m’n gezin kapot gemaakt’