Laurien Bleeker Opvoeden 3 jun 2024, 08:58

Leestijd: 5 minuten

Bewezen: spelen met het risico op schaafwonden en blauwe plekken is goed voor de ontwikkeling van je kind

Roep jij te pas en te onpas “Doe voorzichtig!” en “Kijk uit!” terwijl je kind aan het klimmen is in de plaatselijke speeltuin? Dan is het misschien leuk en vooral leerzaam om eens met je kind naar een plek te gaan waar het risicovol kan spelen. Spelenderwijs leren met vallen en opstaan. Dat is namelijk hartstikke goed voor kids en ook voor je eigen gemoedsrust.

Wat is risicovol spelen?

Grenzen opzoeken in je spel, grenzen verleggen, proberen, spanning voelen en trots op jezelf zijn wanneer iets lukt. Vaak spelen kinderen risicovol wanneer de ouders niet aanwezig zijn of even niet opletten, want dan hebben ze de vrijheid om te doen wat ze graag willen. Kinderen klimmen dan net iets te hoog, rennen te hard, botsen en stoeien. Met het risico op een bult of snee.

Ouders zijn al snel geneigd om te helikopteren en willen niet dat hun kind valt. Logisch natuurlijk, het is niet fijn om als ouder te zien dat je kind zich bezeert. Toch is risicovol spelen, dus spelen met de nodige risico’s zoals een schaafwond of blauwe plek, heel erg leerzaam voor kinderen blijkt uit onderzoek.

Dit leert je kind van spelen met risico’s

Kinderen die avontuurlijk spelen met het risico op een val, leren juist om risico’s beter in te schatten. Als kinderen tijdens hun spel hun eigen grenzen spelenderwijs verleggen en uitdagingen aangaan, dan zijn ze bezig met hun eigen ontwikkeling. Op de lange termijn leren ze van risicovol spelen hoe ze zichzelf kunnen redden uit bepaalde situaties. Ze leren zelf hun angsten overwinnen, worden socialer, zelfredzaam en ontwikkelen hun doorzettingsvermogen. Daarnaast wordt je kind motorisch vaardiger en sterk van klimmen, stoeien en klauteren.

Een gevoel van trots en overwinning

Waarschijnlijk speelde je zelf vroeger ook wel eens risicovol. Denk maar eens terug aan de tijd dat je aan het duikelrek hing en er zonder handen vanaf sprong. Of dat je in een klimrek klom en een hoge sprong maakte, die je heel spannend vond. Weet je dat gevoel van trots en overwinning nog? Dat is een belangrijk onderdeel van risicovol spelen. Je leerde risico’s inschatten en je wist af te wegen of je wel of niet het risico moest nemen om te springen en je eventueel te bezeren. En ook dat gebeurde wel eens, maar daar leerde je dan dus van.

Veilig spelen met risico’s

Dit geldt voor je eigen kind ook. Het is lastig om als ouder je kind te zien vallen, maar je kunt je kind niet voor alles behoeden. Doe je dat wel, dan leert je kind niet om weerbaar te worden en dat kan op latere leeftijd voor problemen zorgen. Juist wanneer jij met je kind in de speeltuin bent, is dat een veilige manier om je kind om te leren gaan met risico’s.

Fikkie stoken en zwemmen in de zee

Dat betekent niet dat je kind zonder grenzen buiten mag doen wat hij of zij wil. Een goede balans tussen vrijheid geven en beschermen is belangrijk in risicovol spelen. Risicovol spelen moet niet gevaarlijk zijn, dus er zijn natuurlijk wel grenzen. Je laat een kind van vier jaar niet zonder toezicht met vuur spelen en oudere kinderen met een zwemdiploma laat je niet alleen in de zee zwemmen. Gebruik je gezonde verstand. Een kind van drie jaar kan prima alleen een laag klimrek opklimmen, met het risico dat het valt en een schaafwond oploopt. Een achtjarige kan onder toezicht met kranten en een vergrootglas een ‘fikkie stoken’ zoals wij dat vroeger deden. Grijp niet in, maar begeleid je kind erbij.

Hoe kun je als ouder leren om een kind risicovol te laten spelen?

Kinderen kunnen wel risicovol spelen, vaak zijn de ouders degenen die het niet toelaten. Ook jij moet dus je grenzen verleggen als je wil dat je kind spelenderwijs leert van het nemen van risico’s. Gelukkig kun je dat leren.

Ten eerste: kijk wat past bij de leeftijd en het karakter van je kind. Een vijfjarige kan in de speeltuin heel goed klimmen en klauteren zonder dat jij erbovenop zit. Ten tweede: neem afstand. Ga lekker op een bankje zitten, neem je boek mee en laat je kind z’n gang gaan binnen jullie grenzen. Het is bijvoorbeeld belangrijk dat je afspreekt dat je kind in de speeltuin blijft. Grijp niet in en probeer niet te waarschuwen, maar help je kind wanneer het daarom vraagt. Af en toe een tip geven mag ook, zoals “Voel je dat je voeten stevig staan, dan kun je verder klimmen.”

Wat als je kind valt?

Bij echt gevaar, grijp je natuurlijk wel in. Leg daarna aan je kind uit waarom je dat deed, want ook daar leert het van. Valt je kind, dan is hij of zij niet alleen een schaafwond, maar ook een leerzame ervaring rijker. Moedig je kind aan dat het goed gespeeld heeft en dat vallen erbij hoort.

View this post on Instagram

A post shared by 🩷Kidsproof Utrecht🩷 (@kidsproofutrecht)

Manieren om risicovol te spelen

Spelen met kleine gevaren kan op verschillende manieren. Denk aan slootjespringen, zwaaien met stokken, hard steppen of rolschaatsen, van een heuvel rennen, in een boom klimmen of van een hoog klimrek springen.

Ook bestaat er sinds kort De Avonturen Speeltuin in Utrecht. Hier mag je als ouder niet in, maar als kind wel. Leerzaam voor jullie beiden dus! Ga lekker een kop koffie drinken en laat je kind hier risicovol spelen, er zijn getrainde speeltuinmedewerkers aanwezig die een oogje in het zeil houden. De speeltuin ligt bezaaid met loose parts, oftewel ‘rommel’ zoals houten planken, autobanden, pallets, dakpannen, een hamer, kleden, kussens, krukjes en nog veel meer. Een geweldige plek voor kinderen en een megatip voor een dagje uit met de kids. Zij lekker spelen, jij met koffie in de zon op het terras.

Buitenspelen: op deze leeftijd kan het zonder ouders + leuke activiteiten per leeftijd