Redactie Mentale gezondheid 5 sep 2022, 08:58

Leestijd: 7 minuten

Welk persoonlijkheidstype is jouw kind? Deze indicator vertelt het én hoe je ermee omgaat

Snap jij soms he-le-maal niets van het gedrag van je kind? Volgens de Myers-Briggs Type Indicator kunnen kinderen globaal worden onderverdeeld in zestien persoonlijkheidstypes. Ouders die begrijpen wat voor persoonlijkheidstype hun kind is, kunnen daardoor ook beter omgaan met specifieke karaktertrekjes en de manier waarop hij reageert. Dat helpt bovendien om het beste in je kind naar boven te halen.

Ieder kind is uniek is een boek dat ouders inzicht geeft in de verschillende persoonlijkheidstypen die kinderen en volwassenen kunnen hebben. Het boek is gebaseerd op de Myers-Briggs Type Indicator (MBTI), een model dat mensen – grof gezegd – indeelt in zestien persoonlijkheidstypes. De Myers-Briggs Type Indicator wordt al veel gebruikt in het bedrijfsleven om personeel te testen, en is nu volgens het boek ook bruikbaar bij kinderen.

De gedachte is dat als een ouder weet wat voor persoonlijkheidstype zijn kind is, hij of zij ook beter snapt hoe het functioneert. Zo geeft het model bijvoorbeeld inzicht in de reden waarom kinderen ruzie met ouders maken en in de manier waarop kinderen nieuwe dingen leren. Ook verklaart het waarom sommige kinderen veel netter zijn dan andere of langer stil kunnen zitten. Ouders die deze unieke manier van functioneren van hun kind begrijpen, kunnen het beter helpen om uit te groeien tot zichzelf, zonder dat ze zich laten leiden door stereotype beelden die door de maatschappij of door andere ouders maar al te graag aan kinderen worden opgelegd.

Vier dimensies

De Myers-Briggs methode is deels gebaseerd op theorieën van de psycholoog Carl Jung (1875-1961) en onderscheidt vier dimensies: introvert (I) – extravert (E), iNtuïtief (N) – sensing (S), feeling (F) – thinking (T) en judging (J) – perceiving (P). Ieder persoonlijkheidstype is volgens MBTI opgebouwd uit vier van de bovengenoemde dimensies. Dat levert dus zestien verschillende combinaties op.

Hulpmiddelen

Stimuleren waar mensen goed in zijn, dat is de gedachte achter MBTI. Het persoonlijkheidstype wordt daarbij als hulpmiddel gebruikt. Maar het is absoluut niet de bedoeling dat het type wordt gebruikt om het kind een stempel te geven waar hij of zij de rest van zijn leven niet meer van afkomt. Je moet altijd openstaan voor verandering en altijd goed blijven observeren. De vier dimensies zijn hulpmiddelen om dat gedrag in kaart te brengen. En dan nog is het niet makkelijk. Want bij het vaststellen van een persoonlijkheidstype gaat het om een voorkeur voor een bepaald soort gedrag.

Dat wil niet zeggen dat je het gedrag dat niet tot je voorkeur behoort, nooit vertoont. Introverten kunnen zich bijvoorbeeld ontpoppen tot fantastische sprekers of cabaretiers. En perceivers kunnen zichzelf best aanleren om goed te plannen wanneer hun werk of gezin daar om vraagt. Het persoonlijkheidstype van je kind is nooit een excuus voor ouders of kind om iets níet te doen. Een kind dat een sterke behoefte aan vrijheid heeft, zal toch met regels moeten leren omgaan. En het feit dat een kind een intuïtief type is, wil niet zeggen dat hij spelfouten mag maken omdat hij nu eenmaal niet zo op details let.

Ontdek het persoonlijkheidstype van je kind

Hieronder worden vier paren van tegengestelde persoonlijkheidskenmerken vermeld. Noteer één punt voor de vragen die met ‘ja’ beantwoord worden en tel per kenmerk het totaal aantal punten op. Scoort een kind vaker op bijvoorbeeld de introvert- dan op de extravertvragen, dan is hij of zij eerder naar binnen dan naar buiten gekeerd. Let wel: de test geeft alleen richtlijnen. Pin een kind niet vast op een bepaald type, maar blijf observeren.

Extravert

Merk je dat je kind:

• snel handelt, soms zonder na te denken?
• snel genoeg heeft van lange, trage karweitjes?
• graag leert door te doen?
• houdt van nieuwe activiteiten?
• veel kletst?
• emoties uit, zodra hij of zij die voelt?
• graag dingen met anderen doet?
• veel vriendjes heeft?
• het belangrijk vindt wat anderen van hem denken?

Introvert

Merk je dat je kind:

• eerst nadenkt en dan pas handelt?
• gedurende lange tijd geduldig speelt?
• graag leert door te lezen?
• dingen voor zichzelf houdt?
• aarzelt om iets nieuws te proberen?
• een paar goede vrienden heeft?
• zijn eigen mening onafhankelijk van anderen bepaalt?
• emoties opkropt?
• behoefte heeft aan een stille ruimte om in te werken of spelen?

Sensing

Merk je dat je kind:

• houdt van bekende activiteiten en routine?
• wil weten wat de juiste manier is om dingen te doen?
• nauwkeuring observeert en veel details onthoudt?
• gemakkelijk dingen van buiten leert?
• vraagt: ‘Is dat echt gebeurd?’
• houdt van kleurboeken?
• graag dingen verzamelt?
• graag met zijn of haar handen werkt?
• kalm en geduldig lijkt?

Intuition

Merk je dat je kind:

• graag nieuwe dingen leert?
• graag anders is?
• snel leert, maar details vergeet?
• een levendige verbeelding heeft?
• houdt van fantasierijke verhalen?
• speelgoed gebruikt op een originele manier?
• vaak dingen verliest?
• snel van de ene nieuwe interesse naar de andere gaat?
• bij vlagen werkt en speelt?

Thinking

Merk je dat je kind:

• vaak ‘Waarom?’ vraagt?
• met klem logische verklaringen vraagt?
• verontrust raakt als iemand onrechtvaardig behandeld wordt?
• dingen graag in ordelijke patronen rangschikt?
• meer interesse heeft voor ideeën dan voor mensen?
• vastberaden bij zijn mening blijft?
• niet op zijn gemak lijkt bij affectie?
• wil dat er spelregels worden vastgelegd en dat iedereen zich daaraan houdt?
• graag geprezen wil worden, omdat hij iets op een bekwame manier heeft gedaan?

Feeling

Merk je dat je kind:

• graag over mensen praat of leest?
• geprezen wil worden, omdat hij om anderen geeft?
• verontrust raakt als iemand ongelukkig is?
• verhalen op een expressieve manier tot in de kleinste details vertelt?
• tactvol probeert te zijn, zelfs als dat betekent dat hij moet liegen?
• meer interesse toont in mensen dan in ideeën?
• het meestal eens is met de mening van zijn vrienden?
• graag wil horen dat je van hem houdt?
• goed kan omgaan met andere kinderen, leerkrachten, familieleden?

Judging

Merk je dat je kind:

• graag weet wat er gaat gebeuren?
• weet hoe de dingen zouden moeten zijn?
• graag keuzes maakt?
• eerst werkt en dan pas speelt?
• zichzelf discipline oplegt?
• duidelijke doelen heeft?
• uitgesproken opvattingen heeft?
• zijn kamer ordelijk houdt?
• de baas wil zijn?

Percieving

Merk je dat je kind:

• houdt van spontaniteit?
• nieuwsgierig is?
• graag nieuwe ervaringen en ideeën test?
• van werk een spel maakt?
• te veel van zichzelf eist?
• zich goed aanpast aan veranderende omstandigheden?
• voor alles openstaat?
• het niet erg vindt als dingen niet op hun plaats staan?
• alles wil begrijpen?

Wat het persoonlijkheidstype van je kind zegt over waarom ze stout zijn

Kinderen zijn om verschillende redenen stout. Toch hebben al die redenen vaak één grote gemeenschappelijk deler: het gevoel dat er niet tegemoet wordt gekomen aan een behoefte. Aangezien er per type uiteenlopende behoeften zijn, kan begrip van de persoonlijkheidsverschillen helpen om met ongepast gedrag om te gaan. Aan dit gedrag kunnen diverse redenaties vooraf gaan:

• Kinderen met een SP-combinatie redeneren waarschijnlijk als volgt: ‘Ik verdraag het niet dat ik de hele tijd in de gaten wordt gehouden en mij verteld wordt wat ik moet doen. Ik doe wat ik wil, wat ze ook zeggen’ (behoefte: vrijheid).
• Kinderen met een SJ-combinatie zullen eerder zó redeneren: ‘Ik weet niet wat er van mij verwacht wordt. Ik ga hun grenzen testen tot ik die grenzen vind die echt standhouden’ (behoefte: veiligheid).
• De redenatie van kinderen met een NT-combinatie komt hierop neer: ‘Hun regels slaan nergens op waarom zou ik er aandacht aan besteden?’ (behoefte: begrijpen).
• En kinderen met een NF-combinatie redeneren in de trant van: ‘Ze houden niet echt van mij, dus maakt het niet uit hoe ik me gedraag. Misschien zullen ze aandacht aan mij beginnen te besteden als ik hen kwets’ (behoefte: affectie).

Wat het persoonlijkheidstype van je kind zegt over zijn manier van leren

• Kinderen met een SP-combinatie houden van plezier en zijn echte durvers. Ze zijn niet echt geïnteresseerd in intellectuele zaken. Voor hen ligt het plezier in het doen, en het belangrijkste moment is nu. Ze leren het best door actie en praktische ervaring.
• Kinderen met een SJ-combinatie zijn plichtbewust en verantwoordelijk. Ze bloeien op bij structuur en voorspelbaarheid. Ze hebben vaak goede studiegewoonten en hebben een goed geheugen. Ze leren het best als het materiaal stap voor stap wordt gepresenteerd en als ze tijd hebben om te plannen en voor te bereiden.
• Kinderen met een NT-combinatie zijn nieuwsgierig en analytisch. Deze ernstige kleine wetenschappers willen begrijpen hoe het heelal in elkaar zit. Ze ­leren het best als ze een probleem hebben om op te lossen of als de leraar beknopte, goed doordachte verklaringen heeft.
• Kinderen met een NF-combinatie hebben inzicht en zijn gericht op mensen. Ze willen dat wat ze leren een verschil maakt. Het zijn vaak vaardige sprekers en ze leren het best als ze geloven in wat ze doen en als ze warmte en zorg in de klas voelen.

7 tips als je als introverte ouder een extravert kind opvoedt