Lise Steegmans Puber 20 apr 2023, 07:09

Leestijd: 3 minuten

Onderzoek toont aan dat het puberbrein wel degelijk gevoelig is voor de feedback van ouders

Pubers zijn gevoeliger voor de mening van hun ouders dan ze soms doen overkomen. Het puberbrein reageert sterk op kritiek of lovende woorden afkomstig van ouders.

Dat blijkt uit een onderzoek van een interdisciplinaire onderzoeksgroep van psychologen en neurowetenschappers van de Universiteit van Leiden.

Fijne feedback voor het puberbrein

De nieuwe bevindingen van het Leids universitair onderzoek zijn belangrijk, omdat er tot nu toe vooral onderzoek is gedaan naar de invloed van feedback van leeftijdsgenoten op pubers, niet van hun ouders. Bovendien heerst de aanname dat pubers zich afsluiten voor hun ouders en compleet hun eigen weg gaan. Dit onderzoek laat zien dat pubers een stuk minder onverschillig jegens hun ouders zijn dan is gedacht.

Het onderzoeksteam ontdekte dat feedback van hun ouders effect heeft op de stemming én op de hersenactiviteit van pubers. Zo werd de stemming van pubers – niet geheel onverwacht – beter na een ontvangen compliment en minder goed na negatief commentaar.

Het onderzoek

In totaal deden 63 pubers van 12 tot 18 jaar oud mee aan het onderzoek. Tijdens een MRI-scan van hun hersenen kregen zij complimenten, neutrale feedback, of juist kritiek in de vorm van karaktereigenschappen te zien, zogenaamd afkomstig van hun ouder. “Op een scherm in de MRI zagen ze de feedback van hun ouder: ‘Jouw vader vindt jou gemeen’, of ‘Jouw moeder vindt jou intelligent’. Omdat zowel de ouders als de pubers op een eerder moment vragenlijsten hadden ingevuld over deze karaktereigenschappen, werd het ouderlijk commentaar door de pubers als realistisch ervaren”, vertelt onderzoeker Lisanne van Houtum.

Lager zelfbeeld

Wat verder opviel, is dat hoewel de pubers evenveel punten van kritiek, lof en neutraal commentaar van hun ‘ouders’ kregen, ze na afloop toch minder goed over zichzelf dachten. Van Houtum: ‘We denken daarom dat de kritiek van ouders wat meer blijft hangen bij pubers dan gegeven complimenten.’

Woorden hebben impact

Ook dit is belangrijk, want het laat zien dat de woorden van ouders wel degelijk impact hebben op pubers. Van Houtum: “We kunnen ouders daarmee bewust maken van de impact die hun woorden hebben. Maar het kan ook helpen bij het vormgeven van gezinstherapie en bij verder onderzoek naar psychische problemen bij tieners, zoals depressieve klachten, waarin een laag zelfbeeld en gevoeligheid voor afwijzing vaak een centrale rol spelen.”

Fysieke pijn in het puberbrein

Het ouderlijk commentaar deed niet alleen iets met het zelfvertrouwen van de pubers, ook reageerde het puberbrein heel anders op complimenten dan op kritiek, zo laten de scans zien. Kritiek zorgde voor activatie van de breingebieden die betrokken zijn bij de verwerking van emoties en pijn. Dat zijn gebieden die ook geactiveerd worden als mensen fysieke pijn ervaren.

Zowel kritiek als complimenten zorgden voor activiteit in gedeelten van de hersenen die gerelateerd zijn aan sociale cognitie, zoals het begrijpen van andermans emoties en bedoelingen. “Wat de uitkomsten van de scans laten zien is dat kritiek echt ‘pijn’ lijkt te doen.”

Toen Tanja’s zoon in de puberteit kwam, besloot ze van haar huis een ontmoetingsplek voor zijn vriendgroep te maken. Ze legt hier uit waarom ze dat deed.

Geheimen van een puberzoon: deze dingen vertellen ze je niet