Janneke Juffermans Opvoedstijlen 8 sep 2021, 19:20

Leestijd: 4 minuten

Nee zeggen : kan dat niet wat minder?

‘Nee.’ ‘Niet doen.’ ‘Daar mag je niet aan zitten.’ ‘Doe niet zo wild.’ Als je een dag lang zou opnemen hoe vaak je ‘nee’ zegt tegen je kind, zou je er misschien van schrikken. Het kan ook anders.

Nee, nee en nog eens nee?

Vaak ben je je er niet eens van bewust, maar door de dag heen gebruik je waarschijnlijk tientallen keren de woorden ‘nee’ of ‘niet’ en verbied je je kind allerlei dingen. Soms omdat het dingen doet die verboden, gevaarlijk of hinderlijk zijn, maar soms ook zonder goede reden.

Stel je kind moet bijna naar school, jij hebt haast omdat je naar je werk moet, buiten is het fris en het regent en je kind bedenkt ineens: ik wil vandaag een korte broek aan. Er volgt een discussie, maar je kind geeft niet toe. Jij, lichtelijk geïrriteerd: ‘Nee, je mag geen korte broek aan naar school.’ Maar waarom eigenlijk niet?

Gefrustreerd

Misschien komt zo’n soort situatie je bekend voor: je zegt stellig ‘nee’ en een ochtendruzie verder zitten jullie allebei met een enorm gefrustreerd gevoel. En vraag je je af: wat maakt het eigenlijk uit of hij met een korte broek naar school gaat? Je kind kan het waarschijnlijk al helemaal niet begrijpen.

Natuurlijk zijn er regels en verboden die belangrijk zijn of die je in je gezin wilt hanteren. Niet zonder te kijken een kruispunt oversteken, bijvoorbeeld. Maar over veel onderwerpen lopen de meningen bovendien uiteen: er is geen algemene richtlijn aan welke regels kinderen zich moeten houden, elke ouder maakt daar eigen keuzes in. Als het gaat om regels in de opvoeding zijn er twee uitersten: een laissez faire-opvoeding (of zelfs een verwaarlozende opvoeding) of een tiger parent.

Ter plekke bedenken

De kans is groot dat jij je ergens tussenin bevindt en dus steeds opnieuw een weg moet zoeken als zich iets nieuws voordoet. In het leven van elke opvoeder komen nu eenmaal situaties voor – en die spelen zich vaak af op de meest onhandige momenten – waar je niet op voorbereid bent. Dan moet je ter plekke bedenken of je streng moet zijn of het maar moet laten gaan.

In veel van dat soort situaties is het fijner voor de sfeer om het niet meteen op de spits te drijven. Bovendien wérkt ‘nee’ zeggen ook lang niet altijd. Want als je tegen je kind zegt dat het niet aan een roze olifant mag denken, wat doet het dan? Juist… ‘Niet aan de afstandsbediening zitten’ maakt die afstandsbediening ineens héél interessant.

Ja in plaats van nee

Het betekent ook niet dat je geen grenzen zou moeten stellen, maar het helpt wel als je die grenzen anders formuleert. Zeg in plaats van wat je kind niet mag doen liever wat het wél mag doen. Vraag je dus steeds af of je het positief kunt formuleren.

Dus niet: ‘Nee, je mag geen koekje, ik wil dat je eerst gaat opruimen.’ Maar: ‘Ja, je mag een koekje nadat je hebt opgeruimd.’ De Zelfde boodschap, totaal andere beleving. Want je zegt nu wat er wél mag.

Even oefenen

In veel situaties kun je ook een alternatief bieden: ‘Je mag een appel in plaats van een koekje.’ Je kind weet hierdoor dat je de vraag gehoord hebt en niet de kop indrukt. Bovendien kun je meteen uitleggen waarom jij het een goed idee vindt dat je kind een appel eet in plaats van een koekje.

Minder nee zeggen is nog niet zo makkelijk, dus wellicht moet je even oefenen. Maar het is wel fijner om je kind vaker met positieve woorden te kunnen bijsturen. Niet alleen voor je kind, maar ook voor jezelf: want wees eerlijk, wie wil er nu continu politieagent spelen?

Zeg nee en geef een alternatief Een alternatief geven voor iets kan je kind het gevoel geven dat je zijn vraag niet direct de kop in drukt. Bijvoorbeeld: “Nee lieverd, je mag geen snoepje, maar je mag wel een appel’. Je biedt hiermee een alternatief en je kan meteen uitleggen waarom een appel beter is dan een snoepje.

En als je wel ‘nee’ zegt: onthoud dat een verbod alleen niet werkt. Voor kinderen is alleen een ‘nee’ onvoldoende, ze zullen niet begrijpen waaróm het niet mag. Leg daarom altijd uit waarom je ‘nee’ zegt.

J/M goede voornemens challenge: minder ‘Nee’ zeggen in de praktijk