Soraya Vogelaar Opvoeden 9 jul 2020, 06:50

Leestijd: 4 minuten

Valt het middelste kind nu wel of niet buiten de boot? Zo zit het écht

Het middelste kind wordt ook wel gekscherend een sandwichkind genoemd. Alsof het al niet erg genoeg is om altijd buiten de boot te vallen ten opzichte van de oudere én jongere broer(s) of zus(sen). Maar is dit wel eigenlijk zo, trekken middelste kinderen daadwerkelijk aan het langste eind? Volgens de Amerikaanse therapeut Jaime Malone is het middelste kind-syndroom wel degelijk echt. Maar er zit wel een addertje onder het gras.

Volgens Malone is het een gevoel dat universeel ervaren wordt door middelste kinderen. Maar daarbij komt wel de kanttekening dat het vooral een gevoel is dat gestuurd wordt door misvattingen uit de jeugd.

Middelste kind

Malone: ‘Er zijn geen twee kinderen op de wereld die exact hetzelfde ervaren wanneer ze opgroeien in hetzelfde gezin. Het zou absurd zijn om je zelfs maar in te denken dat verschillende kinderen dezelfde realiteit zouden delen.’

Daar zit wat in. Voor middelste kinderen is hun realiteit anders dan die van de oudste kinderen. Het oudste kind is bijvoorbeeld strenger of milder opgevoed omdat de ouders het ouderschap nog moesten ontdekken en alles nieuw was. Bovendien kent een middelste kind nooit de ervaring van het oudste kind: hoe het is om enig kind te zijn. Dit zorgt meteen voor een aantal onderscheidende factoren. Ten eerste wordt de aandacht van de ouders nu verdeeld tussen twee (of meer) kinderen. Ten tweede krijgen middelste kinderen allerlei ervaringen mee die de oudste niet gehad heeft.

Ontwikkelingsvoorsprong

Dat tweede punt kan juist een voordeel zijn. ‘Dit kan betekenen dat het middelste kind meegaat naar sportwedstrijden van de oudste of al mee kan lezen in boeken die eigenlijk qua ontwikkelingsniveau voor oudere kinderen zijn’, aldus Malone. ‘Deze realiteiten kunnen juist zorgen voor een rijke blootstelling aan leermogelijkheden die het eerste kind niet heeft kunnen ervaren.’ Zodra het volgende broertje of zusje wordt geboren, verschuift deze dynamiek weer. De rollen worden doorgespeeld en nu is het middelste kind écht sandwichkind en de jongste het ‘kleintje’. De aandachtspanne van de ouders wordt opnieuw verdeeld.

Jaloezie en rivaliteit

Volgens Malone stellen ouders – terwijl de kinderen opgroeien – van nature verwachtingen en regels op die passen bij de ontwikkeling van hun kinderen. Dit is voor ieder kind gebaseerd op zijn of haar leeftijd. Dit is dan ook het punt waarom de spanningen kunnen ontstaan voor de middelste kinderen. Malone geeft toe: ‘Het lijkt erop dat het oudste kind privileges en kansen krijgt die het middelste kind niet krijgt. Of dit nu een latere bedtijd of langere schermtijd is, middelste kinderen verlangen vaak naar wat zij zien dat hun oudere broer of zus krijgt.’ Het kind ziet hierbij niet in dat diezelfde privileges er ook voor hem of haar zullen zijn zodra zij die leeftijd bereiken. ‘Zij zien alleen het verschil zoals het er nu uitziet. Dit kan zorgen voor gevoelens van jaloezie of rivaliteit tussen de broers en zussen.’

Bij een jonger broertje of zusje komt er opnieuw een vergelijking om de hoek kijken. Maar dit keer ontstaat er vooral het beeld dat zij vaak minder verantwoordelijkheden hebben. In de ogen van het middelste kind hoeft het jongere broertje of zusje bijvoorbeeld veel minder klusjes in huis te doen. Dit zorgt voor gevoelens van afgunst. ‘Een broertje of zusje wordt gewoon gehouden aan de regels die passen bij zijn of haar leeftijd. Maar voor het middelste kind kan dit alleen gezien worden als iets dat anders is dan zijn situatie. Hiermee vergeet hij dat hij ook ooit ongeveer dezelfde regels en normen had.’ Kortom: voor het ‘sandwichkind’ lijkt het erop dat zowel de oudere als de jongere broers en zussen de voordelen van de ouders krijgen en zij niet.

Hoe je ervoor kunt zorgen dat je middelste kind zich niet achtergesteld voelt

Maak jij je als ouder zorgen dat jullie middelste kind zich achtergesteld voelt ten opzichte van de rest van de kinderen? Volgens Malone kun je het liefst zo transparant mogelijk zijn. ‘Door dit te doen kun je je kind helpen begrijpen dat hij of zij al die ervaringen die de jongste nu heeft, ook heeft gehad. En dat hij of zij alle leuke dingen en voordelen van de oudste ook nog gaat ervaren. Het gebeurt alleen niet op het exact hetzelfde moment nu zoals de broer of zus of het broertje of zusje het ervaart.’

‘Dus ja, het is inderdaad zo dat ze anders behandeld worden. En het is belangrijk dat je dit als ouder erkent dan dat je het probeert te ontkennen. Help het middelste kind ontdekken en koesteren wat er speciaal is aan zijn of haar huidige situatie en ervaringen, zodat hij of zij zich niet meer zo geneigd voelt om te blijven hangen in het vergelijken met de broers en zussen en zo altijd een gemis ervaart’, aldus Malone.

Meer lezen?

• 5 tips voor omgaan met broertjes en zusjes die ruziemaken met elkaar
• Kinderen van single moeders ‘doen’ het even goed als kids met twee ouders
• Lia: ‘Dankzij onze oudste musketier zijn we erachter gekomen dat wij ook hoogbegaafd zijn’

Brit+Co