Lise Steegmans Nieuws 29 mrt 2022, 13:38

Leestijd: 3 minuten

Op deze leeftijd beïnvloedt sociale media het leven van meisjes het meest

Meisjes in de leeftijd van elf tot dertien jaar zijn minder tevreden met hun leven bij een stijgend gebruik van sociale media. Eenzelfde verband vonden onderzoekers bij jongens van veertien tot vijftien jaar. Ook op negentienjarige leeftijd is er sprake van een lagere levenstevredenheid bij beide groepen.

Dat het gebruik van sociale media zorgt voor een negatief zelfbeeld bij kinderen, is al een aantal jaar bekend. Dit nieuwe onderzoek wijst echter uit dat het welzijn van kinderen bij toenemend gebruik zich op vrij specifieke leeftijden op een dieptepunt bevindt.

De impact van sociale media op jonge tieners

Dit blijkt uit de research van een internationaal onderzoeksteam van psychologen, neurowetenschappers en modelleurs van de University of Cambridge, University of Oxford en het Nederlandse Radboudumc. Zij publiceerden hun onderzoeksresultaten in een artikel op Nature Communications. De onderzoekers maakten gebruik van de data van ongeveer 84.000 personen tussen de tien en tachtig jaar in twee Britse databanken. Daarin zaten ook de gegevens van 17.400 jongeren tussen de tien en 21 jaar die over een langere periode zijn gevolgd. Het team zocht naar een verband tussen geschat sociale mediagebruik en de gerapporteerde tevredenheid over hun leven.

Afname levenstevredenheid

Het onderzoek bracht periodes in de adolescentie aan het licht waarin sociale-mediagebruik in verband is gebracht met een afname in levenstevredenheid twaalf maanden later. Ook een omgekeerd verband werd gevonden. Tieners die een lager dan gemiddelde levenstevredenheid rapporteren, gebruiken een jaar later meer sociale media.

Verschillen tussen jongens en meisjes

Dat jongens en meisjes qua leeftijden verschillen, kan volgens de onderzoekers te maken hebben met ontwikkelingsveranderingen. Zoals mogelijke veranderingen in de structuur van de hersenen of de puberteit, die bij jongens later optreedt dan bij meisjes. Maar daar is nog geen bewijs voor, hiervoor zou meer onderzoek nodig zijn.

Dat geldt ook voor de afname van levenstevredenheid op negentienjarige leeftijd bij beide groepen. De onderzoekers opperen dat sociale veranderingen ons in bepaalde periodes misschien extra kwetsbaar maken. Denk bijvoorbeeld aan uit huis gaan of beginnen met werken. Maar ook hier is verder onderzoek nodig.

Zeer complex

“Het verband tussen sociale-mediagebruik en geestelijk welzijn is duidelijk zeer complex”, zegt Amy Orben van Universiteit van Cambridge, die het onderzoek leidde. “Veranderingen in ons lichaam, zoals de ontwikkeling van de hersenen en de puberteit, en in onze sociale omstandigheden maken ons mogelijk kwetsbaar op bepaalde momenten in ons leven.”

Gemiddelde

Rogier Kievit, hoogleraar ontwikkelingsneurowetenschappen aan het Radboudumc, voegt eraan toe: “Het is belangrijk om te beseffen dat het in ons onderzoek gaat om gemiddelden. Dit betekent dat niet elke jongere een negatieve impact op zijn of haar welzijn ondervindt door het gebruik van sociale media.”

Positieve impact

“Voor sommigen zal het vaak juist een positieve impact hebben. Sommigen gebruiken sociale media om in contact te komen met vrienden. Om met een bepaald probleem om te gaan. Of omdat ze niemand hebben om mee te praten over een bepaald probleem of hoe ze zich voelen. Voor deze mensen kunnen sociale media een waardevolle steun zijn.”

Zoeken naar de oorzaken

“Het is op basis van dit onderzoek niet mogelijk de precieze processen aan te wijzen die aan deze kwetsbaarheid ten grondslag liggen”, zegt Sarah-Jayne Blakemore, hoogleraar psychologie en cognitieve neurowetenschappen in Cambridge. “In de adolescentie spelen cognitieve, biologische en sociale veranderingen die allemaal met elkaar verweven zijn. Daardoor is het moeilijk om de ene factor van de andere te onderscheiden. Het is bijvoorbeeld niet duidelijk wat te wijten is aan veranderingen in hormonen of hersenontwikkeling. Of hoe iemand met zijn leeftijdsgenoten omgaat.”

Oproep aan sociale mediabedrijven

Om beter onderzoek te doen naar de invloeden van sociale media roept het onderzoeksteam sociale mediabedrijven en andere online platforms op om hun gegevens te delen. Dit zouden ze kunnen doen met onafhankelijke wetenschappers. Mochten de bedrijven dat niet willen, zo stelt het onderzoeksteam, dan moeten overheden strenger optreden door middel van wetgeving.

Hoe weet je of je kind verslaafd is aan sociale media? Daar lees je hier meer over.

Zo leer je jouw kind fake news herkennen op social media