Sophie Nortier Opvoeden 7 jan 2021, 13:34

Leestijd: 5 minuten

Loze dreigementen en niet nagekomen beloftes, kunnen ze kwaad?

We doen het allemaal, beloftes maken die we niet nakomen en dreigen over zaken die we toch nooit waarmaken. Je weet dat loze dreigementen op den duur niet werken, maar kan het ook kwaad?

De meeste ouders zijn zich ervan bewust dat het maken van een dreigement niet helemaal de juiste manier van opvoeden is. Maar toch doe je het, want ja, soms liggen de creatieve oplossingen gewoon even niet voor de hand.

Makkelijk een loos dreigement maken

‘Als je nu niet je schoenen aandoet, ga ik alleen weg!’ of ‘als je nu niet luistert gaan we naar huis!’. Je probeert iets voor elkaar te krijgen bij je kind, en gebruikt daarvoor een dreigement over iets dat hij niet leuk zal vinden. Maar ga je daadwerkelijk naar school zonder je kind? En ga je écht naar huis van die verjaardag waar jij net heerlijk aan je wijntje zit?

In het begin heeft het effect, maar op den duur zal je kind erachter komen dat de dreigementen toch niet worden uitgevoerd. Maar hé, zolang het werkt, werkt het toch? Dus dan kan het toch geen kwaad?

Het kwaad achter loze dreigementen en lege beloftes

Fout. Onderzoek heeft namelijk laten zien dat het maken van loze dreigementen of lege beloftes ervoor kan zorgen dat het vertrouwen van het kind wordt geschaad.

‘Zodra je je mond open trekt, moet je ervoor zorgen dat je het waarmaakt’ zegt Michele Borba, onderwijs psycholoog en schrijfster van het boek UnSelfie: Why Empathetic Kids Succeed in Our All-About-Me World. ‘Kinderen zijn namelijk ontzettend slim en hebben een radartje om erachter te komen of een belofte wordt nagekomen’.

Het ‘goede’ voorbeeld

Ander onderzoek heeft aangetoond dat jonge kinderen zelf hun beloftes waarmaken en ervan uitgaan dat anderen dit ook doen. Maar ze leren ook van het gedrag van hun ouders. Dus wanneer ze erachter komen dat beloftes niet worden nagekomen, zullen ze daar in het vervolg op anticiperen.

Zo hebben onderzoekers in een geüpdate versie van de marshmallow-test (je weet wel, waarbij kinderen alleen gelaten worden met een marshmallow voor hun neus en de belofte dat ze er twee krijgen wanneer ze er niet van snoepen tot de volwassene terug is) ondervonden dat kinderen wiens ouders altijd hun beloftes en dreigementen nakomen, langer wachten met snoepen, dan kinderen wiens ouders dat niet doen. Enkel en alleen omdat ze ervan uitgaan dat die belofte waarschijnlijk ook niet wordt nagekomen.

Daarnaast leren kinderen ook aan dat het niet nakomen van beloftes normaal gedrag is, waardoor zij dit ook zullen overnemen van hun ouders. ‘Wil je dat je kind zich aan zijn beloftes houdt? Dan moet je ook zelf dat voorbeeld geven’, zegt Borba.

Loze dreigementen

Loze dreigementen kunnen zelfs nog dieperliggende gevolgen hebben. Want wanneer je als ouder vaak dreigementen maakt die je niet nakomt, ondermijn je het begrip van het kind over regels en gevolgen.

Je wekt hiermee namelijk de suggestie dat regels al dan niet moeten worden opgevolgd afhankelijk van de situatie. Dit kan stress opleveren bij het kind, waardoor het moeilijker voor hem wordt om zelfbeheersing uit te oefenen, wat weer nodig is voor wenselijk gedrag.

Maar hoe dan wel?

Er zijn een aantal manieren waarop je ervoor kunt zorgen dat je de confrontatie überhaupt niet hoeft aan te gaan, door hier van te voren op in te spelen.

Voorkom voorspelbare pijnpunten

Zo zijn er vier situaties waarin je ervan uit kunt gaan dat een kind ‘stout’ zal gaan doen; wanneer ze honger hebben, verveeld zijn, moe zijn of aandacht willen. Wanneer je dit bij je kind herkent, kun je erop inspelen voordat de situatie escaleert.

Merk je dat je kind moe wordt, zorg er dan voor dat er rust in de tent komt of dat hij even een dutje doet. Heeft je kind honger, geef hem een boterham of tussendoortje. Is je kind verveeld of wil hij aandacht, pauzeer dan even wat je aan het doen bent en geef hem aandacht of iets te doen. Het kan je misschien storen in waar je mee bezig bent, maar het voorkomen van een escalatie is altijd minder moeite dan het later oplossen.

Neem de tijd

Weet jij van je kind dat hij het moeilijk vindt om plotseling te schakelen, zoals snel schoenen en jas aan om de deur uit te gaan, bereid je kind hier dan ruim op tijd op voor.

Zijn de ochtenden of avonden altijd stress omdat je kind niet meewerkt? Probeer dan eens zelf een half uurtje eerder op te staan, of te beginnen met koken. Zo loop je niet achter de feiten aan en kun je je kind de aandacht en tijd geven die hij op dat moment nodig heeft.

Moedig goed gedrag aan

In de positieve opvoedingsstroming is het de normaalste zaak van de wereld, dat je je kind niet afstraft, maar juist positief gedrag aanmoedigt. En daar zit een goed punt in. Kinderen krijgen namelijk, net als volwassenen, een kick van complimentjes en gezelligheid.

Ze zullen er dus voor willen zorgen dat ze jou vaker blij of trots maken, wanneer je hen aanleert dat het leuk en gezellig is op het moment dat ze meewerken. Dat heeft meer effect dan iets leuks beloven wanneer ze al aan het tegenwerken zijn. En al helemaal wanneer je die belofte helemaal niet zult nakomen.

Sommige mensen willen natuurlijk ook voorkomen om afgestraft te worden, maar vaak zorgt afstraffing voor een negatieve sfeer waardoor kinderen geen behoefte hebben om nog mee te werken.

Lees ook:

• Dreig je naar je kind omdat het niet meewerkt? Dat kan anders!
• Luistert je kind niet als je iets vraagt? 5 redenen wat daar de oorzaak van kan zijn
• Tips voor positief opvoeden: zo zeg je minder vaak ‘nee’ en ‘niet doen’

Fatherly.com