Redactie Opvoeden 25 feb 2021, 07:22

Leestijd: 10 minuten

Je kind super slim maken? Door deze 11 dingen te doen bereik je het

Hoe verbeter je het IQ van je kind? Of kun je een kind helemaal niet slimmer maken? Jawel, zeggen deskundigen. Dat wil zeggen; je kunt het brein van je kind positief stimuleren. Met deze elf slimme manieren geef je het brein van je kind een oppepper en wordt je kind misschien wel super slim.

We willen allemaal het beste in ons kind naar boven halen en hoewel niet ieder kind een IQ van 150 heeft, kun je er wel iets aan doen om je kind slim te maken.

Je kind slim maken

Op deze manier haal je het maximale uit het brein van je kind.

1. Stimuleer het hele brein

Wil je dat je kind optimaal functioneert, dan moet je ervoor zorgen dat hij zijn hele brein gebruikt. Aldus de Amerikaanse psychiater Daniel Siegel en kinder- en jeugdpsycholoog Tina Payne Bryson in hun boek Het hele brein, het hele kind. “De hersenen bestaan uit verschillende delen die allemaal een eigen functie hebben”, legt Van Veen uit. “Zo helpt de linkerhersenhelft je om logisch na te denken en herbergt de rechterhelft bijvoorbeeld de intuïtie en het vermogen om emoties te ervaren.

In het onderste deel van je hersenen bevindt zich het reptielenbrein dat je helpt om instinctief te handelen en snel beslissingen te nemen om te kunnen overleven. Het bovendeel – vooral het gedeelte achter het voorhoofd – beschikt over handige functies waarmee je je reptielenbrein kunt sturen en controle houdt over je gedrag en je emoties. Kinderen hebben daar moeite mee omdat hun verfijnde bovenbrein regelmatig wordt gekaapt door hun primitieve benedenbrein. Lukt het ze om die breindelen te integreren en met elkaar te laten communiceren, dan zijn hun intellectuele, emotionele en sociale kanten meer in evenwicht en worden ze een ‘totaalmens’.”

Als ouders heb je invloed op de mate van integratie. Je kunt die integratie echter niet versnellen, hoe hard je ook boost. Het brein moet er wel rijp voor zijn. “Daarom is het zo belangrijk dat ouders snappen hoe een kinderbrein zich ontwikkelt”, zegt Van Veen. Dat je niet van een kleuter verwacht dat hij zijn driftbuien in bedwang heeft, of dat je puber zijn schoolwerk tot in de puntjes plant.

2. Spelen

Dit is het ultieme breinserum. Spelen met je kind is niet alleen goed voor jullie band en voor de sfeer in huis, maar biedt je tegelijkertijd de gelegenheid om ongemerkt allerlei hersengebieden te stimuleren. Als jullie samen Mini Loco doen, ontwikkelt hij stiekem zijn ruimtelijk inzicht. Met Monopoly leert hij plannen en strategisch denken. En hij leert om te gaan met frustratie als hij al zijn hotels in één keer bij de bank mag inleveren. “Alle hersengebieden komen in spel aan bod: creativiteit, logisch denken, fijne motoriek, aan regels voldoen, tegen je verlies kunnen, plannen. Zowel zijn sociaal-emotioneel, motorisch, interactief als cognitief functioneren gaan erop vooruit”, aldus Van Veen. Moet je zelf natuurlijk wel tegen je verlies kunnen. Ouders zijn ook hier het goede voorbeeld.

3. Muziek

Ook musiceren spreekt alle breindelen aan en draagt daardoor bij aan de integratie van de hersenen. Dat is op een EEG te zien. “Wat er dan in het brein gebeurt! Heel indrukwekkend!” VU-hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder is een van de vele deskundigen die de loftrompet steekt over de heilzame effecten van het bespelen van een instrument. Die zijn zo groot, dat Amerikaanse hersenonderzoekers in 2010 in voor wetenschappers ongewoon scherpe bewoordingen stelden dat het terugdringen van muzieklessen op school ‘op de lange termijn onze academische prestaties kan aantasten’.

Zij baseren zich op talloze onderzoeken. Daaruit blijkt bijvoorbeeld dat kinderen door muzikale training beter leren luisteren omdat hun auditieve hersencentra worden gestimuleerd. Ze zijn beter in staat om de relevante informatie te halen uit geluiden die zij horen en de ruis te onderdrukken. Hoe beter je kunt luisteren, hoe makkelijker je leert lezen of een taal leert. Bovendien pikken goede luisteraars feilloos ‘verborgen’ boodschappen op, zoals emotie in een stem. Op die manier stimuleert muziek de emotionele intelligentie.

Ook concentratie en werkgeheugen verbeteren als je fluit of viool speelt. Dat verklaart vermoedelijk het iets hogere IQ van 6-jarigen die een jaar lang op zang-, piano- of toneelles zaten in vergelijking met even oude kinderen die niets extra’s kregen. Schrijf je kind daarom in op de muziekschool, liefst al voor zijn zevende. Dan heeft het ‘t meeste effect.

4. Bewegen

Bewegen laat hersencellen vuren en zet de motor van het brein aan. Alle radertjes gaan dan lekker lopen. Een beter geheugen, efficiënter probleemoplossend vermogen, grotere productiviteit en kloeke besluitvaardigheid – dat zijn nog maar een paar cadeautjes van een beweeglijk leven. Talloze onderzoeken wijzen dan ook uit dat actieve kinderen het beter doen op school.

Hoe vaak en hoeveel ze daarvoor precies moeten rennen of fietsen is niet duidelijk, maar liefst wel dagelijks twintig tot zestig minuten achter elkaar. Bewegen in de buitenlucht is effectiever dan op een loopband. Buiten worden namelijk meer hersengebieden tegelijkertijd aangesproken: je ruikt de bloemen, ziet de vogels, moet opletten voor tegemoetkomende wielrenners enzovoort. Dat brengt je dichter bij het beloofde paradijs van de hersenintegratie en een definitief beter brein.

5. Slaap

Slapen lijkt luieren, maar ondertussen gebeurt er binnenin van alles. “Slaap is nodig om geestelijk en lichamelijk gezond te blijven. Het systeem krijgt de kans om uit te rusten, te herstellen en ervaringen en indrukken van overdag te verwerken”, zegt Van Veen. Uitgeruste kinderen zijn doorgaans betere leerlingen. Ze onthouden hun huiswerk makkelijker als ze er een nachtje over slapen. Op school kunnen ze zich beter concentreren en zijn ze alerter. Omgekeerd is slaapgebrek desastreus voor de prestaties. Een kind dat vecht tegen de slaap, heeft zijn hoofd niet bij de les.

Waarom slaap goed is voor de ontwikkeling van de hersenen van je kind

6. Oefenen

Veel ouders kunnen de verleiding niet weerstaan om voor een toets of examen hun kind extra te laten oefenen. Maar wordt je kind er slim van? “Nee”, boort Van Veen de ouderlijke hoop de grond in. “Kinderen worden beter in het maken van zo’n test, maar hun IQ stijgt niet.”

Dat wil niet zeggen dat bijles hun cognitieve vaardigheden geen boost zou kunnen geven. “Je kunt super slim zijn, maar als je niet weet hoe je die intelligentie moet inzetten, heb je er op school niet veel aan. Je executieve functies (werkgeheugen, mogelijkheid om je gedrag te remmen en te switchen tussen taken) helpen je plannen, problemen oplossen en je huiswerk organiseren. Zeker pubers – met hun onaffe brein – zijn daar doorgaans geen ster in. Goede bijles biedt ze strategieën om effectief te leren en hun brein optimaal te gebruiken. Bijvoorbeeld door de lesstof actief te lijf te gaan (mindmaps maken, ezelsbruggetjes verzinnen, herhalen op verschillende manieren, vragen over de stof te stellen, zien hoe dingen werken) of door zowel ogen als oren te gebruiken bij het leren.” Ouders kunnen daarbij helpen.

7. Voeding

Een kinderbrein weegt maar zo’n 500 (4-jarigen) tot 1200 gram (16-jarigen); circa 2 procent van hun gewicht. Maar het verstookt wel ongeveer 25 procent van alle energie en zuurstof in hun lijf. Daarom heeft het voeding (energie) nodig. Bij een gebrek daaraan werkt het minder goed.

Voedingswetenschappers vragen zich al jaren af wat precies de relatie is tussen voeding en hersenen. Veel populaire lekenpraatjes worden daarbij onderuitgehaald of op z’n minst gerelativeerd. Zo zweren sommige ouders bij goji-bessen en chiazaden. Dat kan nooit kwaad. Maar het zijn nou ook weer geen superfoods. Althans, dat is nooit honderd procent wetenschappelijk bewezen. Wat we wel weten, is dat mineralen en vitaminen essentieel zijn voor ontwikkeling en onderhoud van de hersenen.

Vooral omega-3-vetzuren en B-vitaminen zijn belangrijk. Vetzuren zijn nodig voor een goede communicatie tussen de hersencellen en een optimale geleiding van prikkels, doordat ze de witte stof die hiervoor zorgt versterken. Omega-3-vetzuren maakt het lichaam niet zelf aan; die moeten we dus door voeding – met name vette vis – binnenkrijgen. Visoliecapsules hebben een minder heilzaam effect. Van de B-vitaminen zijn vooral de B6- en B12-varianten goede vriendjes van de hersenen, voor onder meer een goed werkend zenuwstelsel, weerstand en de aanmaak van rode bloedcellen.

Maar, en nu komt het mooie, om te zorgen dat je kind dat allemaal opeet, hoef je niet alle reformwinkels af te lopen. Als ze gezond en gevarieerd eten – fruit, groenten, volkoren producten en goede vetten – komt het wel goed met hun bovenkamers.

https://www.jmouders.nl/slimmere-kinderen-die-beter-slapen-laat-ze-dan-meer-vis-eten/

8. Gamen

Ja echt; gamen! Dat is één van de tien geboden voor het brein van de Utrechtse hoogleraar psychiatrie René Kahn. Maar kies dan wel een game die de hersencellen laat kraken. Van bijvoorbeeld schietspelletjes als Call of Duty leren kinderen snel te handelen, signaal van ruis te onderscheiden en op te pakken wat belangrijk is.

Ook andere spellen kunnen de cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen en jongeren bevorderen, schrijft mediahoogleraar Patti Valkenburg in haar boek Schermgaande jeugd. Van Veen wil daar wel een kanttekening bij plaatsen. “Je kunt bepaalde functies trainen, maar de vraag is of dat ook effect heeft op het gedrag in het dagelijks leven.” Bovendien zijn er heel veel games in omloop die brein noch lijf activeren (Angry Birds, Tetris). Dan zitten ze alleen maar urenlang passief op hun stoel. En daar wordt je kind helemaal niet slim van.

9. Elektroden

Het lijkt een beeld uit een sciencefictionfilm, maar in Amerika zijn zogenaamde Starstim-caps te koop. Zet die op het hoofd van je kind, en hij wordt ineens een mathematisch wonder. Met één elektrode linksachter en eentje rechtsachter wordt het brein onder stroom gezet. Hersenonderzoekers van de Oxford University ontdekten dat studenten dan sneller een cijfercode konden kraken dan leeftijdsgenoten zonder elektroden.

Doordat het brein precies op de juiste plek een klein elektriciteitsstootje krijgt, worden de hersencellen geprikkeld en gaat het leren makkelijker. Afgezien van het feit dat dit nog lang niet wil zeggen dat stroomgestuurde kinderen over de hele linie intelligenter worden en er nog te weinig bekend is over de (bij-)effecten, vraagt Van Veen zich ook af waar je mee bezig bent als je een gezond kind zo’n cap opzet. “Je moet van je kind niet met allerlei hulpgrepen een betere versie van jezelf willen maken.”

10. De natuur in

“Van natuur wordt iedereen blij”, aldus hoogleraar Natuurbeleving Agnes van den Berg. En bij een blij kind staan alle ontwikkelingsseinen op groen. Maar er is meer. Tussen de bomen en bladeren, ver van het toeziend oog van pa of ma, beleven kinderen magische momenten waarop ze zich één voelen met de kosmos. Zo’n essentiële ervaring vormt je. Bovendien krijgt hun zelfvertrouwen een enorme kick – en worden ze motorisch en fysiek sterker – als ze ontdekken dat ze de natuur kunnen bedwingen.

Net als volwassenen merken ook kinderen dat er iets van hen afvalt als ze buiten komen. Doordat onze hersens vanuit de prehistorie zo zijn ingesteld dat het ons geen enkele moeite kost onze natuurlijke omgeving te verwerken, krijgen we ruimte in ons hoofd en kunnen we ons beter concentreren. Zo groeit het brein door ‘alles wat groeit en bloeit en ons altijd weer boeit’.

11. Warm nest = een slim kind

“Een fijne thuisbasis met ouders die er voor ze zijn: dat is eigenlijk de enige breinbooster die kinderen echt nodig hebben”, zo zegt Van Veen. “Daar hoort ook bij dat je ze de gelegenheid geeft positieve ervaringen op te doen. Met muziek, sport etcetera. Maar maak er alsjeblieft geen project van. Kinderen moeten zichzelf kunnen zijn met alles wat bij ze hoort; óók hun minder geslaagde kanten. In plaats van er hysterisch van alles in te stoppen, kun je ze ook gewoon zichzelf laten ontwikkelen. Dat kunnen ze. Echt.”

Het originele artikel is geschreven door Anne Elzinga voor J/M voor Ouders.