Sabine van der Spoel Gezondheid 1 dec 2024, 09:02

Leestijd: 5 minuten

Dilemma: ‘Mijn kind (14) is bang voor de tandarts, wat kan ik doen?’ 

Of het nu gaat om puberperikelen, opvoeding of de uitdagingen van het ouderschap, lezers van J/M Ouders stellen ons regelmatig vragen. Daarom delen we elke week een dilemma van een lezer. Deze week legt Eline (43) haar dilemma voor: ‘Mijn dochter (14) wil niet naar de tandartscontrole, hoe pak ik dit aan?’

“Sinds mijn dochter naar de middelbare school gaat, zijn haar eetgewoontes veranderd. Na schooltijd gaat ze met regelmaat met haar vriendinnen naar de supermarkt om lekkers te kopen. Ook kom ik vaak snoeppapiertjes tegen op haar slaapkamer. Door het vele snoepen, maak ik me zorgen om haar gebit.” 

Niet naar de tandarts willen gaan

“De laatste tandartscontrole is inmiddels al veel te lang geleden. Ik wil graag dat ze op controle gaat, maar ze zegt dat ze bang is. De laatste keer dat ze bij de tandarts was, heeft ze een kies moeten laten vullen. Hoewel het vullen van het gaatje soepel verliep, wil ze sindsdien niet meer naar de tandarts. 

Mijn dochter wil echt niet op controle. Ik wil haar angst niet zomaar wegwuiven, maar ze eet veel meer suiker dan eerst en ik weet dat de kans op gaatjes daardoor groter wordt. Ik wil graag dat ze op controle gaat, maar ik wil haar ook niet dwingen en haar angst daarmee verergeren. Wat kan ik doen?” 

Advies van een kindertandarts

Angst voor de tandarts kunnen kinderen op verschillende leeftijden ontwikkelen, zo vertellen kindertandartsen Maaike Voorintholt en Daniela Rickert, die zich samen met hun team van kindertandartsen en (preventie)assistenten bij Tandartsenpraktijk Haren inzetten voor het verbeteren van de kindertandheelkunde. 

Maar liefst 15 procent van de kinderen is bang voor de tandarts. “Het kan ontstaan door verschillende dingen. Sommige kinderen zijn van nature angstig. Een kind met autisme kan daardoor bijvoorbeeld moeite hebben met de tandarts, maar het kan ook dat iemand in het verleden een vervelende tandartsbehandeling heeft gehad of dat iemand seksueel is misbruikt rond het mondgebied.” 

Maar om wat voor reden iemand bang is voor de tandarts, het is belangrijk om die angst aan te pakken. “Hoe langer je wacht, hoe groter de angst kan worden, maar ook hoe groter een eventueel tandprobleem kan worden.” 

In Elines geval raden Voorintholt en Rickert aan om op zoek te gaan naar een tandarts die haar dochter prettig vindt. “Ga samen op zoek naar een fijne tandarts. Om de angst van haar dochter weg te nemen, zou de moeder kunnen voorstellen om de tandarts van tevoren te bellen om te vragen hoe de tandarts precies te werk gaat. Als een tiener zich heel heftig verzet, kun je ook afspreken dat die eerste afspraak alleen is om te praten.” 

In gesprek 

In hun praktijk merken Voorintholt en Rickert dat transparantie een eerste en cruciale stap is om angst voor de tandarts weg te nemen. Zelf plannen de tandartsen regelmatig een afspraak in waarin ze enkel met de angstige patiënt praten en niet tot een controle of behandeling overgaan. “Als een tiener zich ook daartegen hevig verzet, kan het een geruststelling zijn als de tandarts mailt wat er precies gaat gebeuren tijdens de afspraak, dus dat er alleen wordt gepraat.” Dit kan een geruststellend effect hebben, want de tiener kan het dan rustig meerdere keren doornemen. 

Tijdens de praat-afspraak proberen de tandartsen vervolgens te achterhalen waar iemand echt bang voor is. “We hebben daar in onze praktijk een speciale angstscorekaart voor. Als we in kaart hebben gebracht waar iemand precies bang voor is, kunnen we een aanpak bedenken. Het gaat vaak niet alleen om de tandartsangst, maar bijvoorbeeld om specifieke dingen zoals het geluid van de boor, zeker als die eerder met pijn werd geassocieerd.”

Door naar angstige tieners te luisteren, kunnen de tandartsen vaak een praktische oplossing bedenken. “Vind iemand het geluid van de boor vervelend? Dan kan hij of zij een koptelefoon opzetten. Vindt iemand het ongemakkelijk om tussendoor niet te kunnen slikken? Dan kan hij of zij de hand opsteken wanneer die toch wil slikken.” Door duidelijk af te spreken wat er precies gaat gebeuren en door gemaakte afspraken niet te verbreken, kan de tandarts vertrouwen opbouwen en zo iemands angst wegnemen.

Laatste steuntje in de rug

Om goed vertrouwen op te bouwen, is een vaste tandarts het prettigst. “Tegenwoordig zijn er grote praktijken waar veel tandartsen in dienst zijn. Het kan fijn zijn om af te spreken dat je kind elke keer bij dezelfde persoon terecht kan. Deze persoon is dan van de afspraken op de hoogte, zodat je niet weer alles opnieuw moet uitleggen.”

Vind je kind het echt heel eng om naar de tandarts te moeten voor een behandeling en kan het veel baat hebben bij net dat ene zetje? Dan kan lachgassedatie volgens de tandartsen een prettige oplossing zijn. “Lachgassedatie kunnen we al bij jonge kinderen toepassen. In onze praktijk gebruiken wij het bij kinderen vanaf zes jaar. Ze moeten dan wel goed door de neus kunnen ademen en instructies kunnen begrijpen. De lachgassedatie zorgt dan voor ontspanning, waardoor een behandeling minder spannend voelt en vaak als heel positief wordt ervaren.” 

Maaike Voorintholt en Daniela Rickert

Kindertandartsen Maaike Voorintholt en Daniela Rickert zijn praktijkeigenaren van Tandartsenpraktijk Haren. Hier werken ze samen met een team van (kinder)tandartsen, assistentes, preventieassistentes en mondhygiënisten hard aan het verbeteren van de kindertandheelkunde.

Angst voor de tandarts komt vaker voor dan je misschien denkt. Maar liefst 40 procent van de volwassenen heeft hiermee te maken. Als ouder wil je die angst natuurlijk niet overdragen aan je kind, maar hoe voorkom je dit? 

Is jouw kind bang voor Sinterklaas? Kinderpsycholoog geeft tips