Wilma Groothuis Persoonlijke verhalen 5 mrt 2025, 13:04

Leestijd: 5 minuten

Jolanda liet haar dochter steriliseren: ‘Er is weleens wat onbegrip’

De beslissing dat je dochter niet zwanger kan raken, is allesbehalve makkelijk. Dat ervaarde Jolanda (55), wiens dochter (27) verstandelijk beperkt is. Ze besloot haar te laten steriliseren. Aan J/M Ouders doet zij haar verhaal.

• Naam: Jolanda (55)
• Beroep: Wijkverpleegkundige
• Huwelijkse staat: Getrouwd
• Aantal kinderen: 2 kinderen

“Onze dochter is na een vlekkeloze zwangerschap geboren. De bevalling daarentegen verliep alles behalve vlekkeloos. Na twee dagen van heftige weeën mocht ik persen, maar ik voelde geen persweeën, waarop onze dochter met een vacuumpomp uit mij is getrokken. Ja, zo voelde dat. De artsen hebben altijd gezegd dat haar beperkingen hier niets mee te maken hebben, maar wij hebben daar nog altijd onze twijfels over. Het kan volgens mij niet gezond zijn wanneer er zo hard aan een kwetsbaar hoofdje wordt getrokken.

Achterlopen op leeftijdsgenootjes

De eerste paar maanden merkten we niet zoveel aan onze dochter. Ze groeide goed, sliep goed en dronk prima. Vervolgens bleek tijdens de bezoekjes aan het consultatiebureau dat ze steeds iets achterliep op leeftijdsgenootjes, maar net niet genoeg dat er een probleem van werd gemaakt. Het viel allemaal nog net binnen de norm. 

Wel was het zo dat wanneer we met haar bij andere mensen of kinderen waren, ze afwijkend gedrag vertoonde. Altijd iedereen plagen, met wildvreemde mensen willen knuffelen en veel lichamelijk contact zoeken. We dachten dat dit een karaktereigenschap van haar was, dit werd ons ook verteld. Pas in groep 2 van de basisschool beseften we dat er wel iets mis moest zijn. De juf uit die klas vertelde dat onze dochter vaak niet wist hoe ze opdrachten moest uitvoeren en vaak afwezig was, met het gevolg dat zij andere kindjes aan het plagen was.

De diagnose

Eerst werd gedacht dat er wellicht iets met haar gehoor was, dus is er een uitgebreide gehoortest gedaan, maar deze was helemaal prima. Omdat ze niet goed kon meekomen met de rest van de klas, is ze overgestapt naar het speciaal onderwijs. Daar bloeide ze helemaal op. Wel was de vraag of er toch iets in haar hoofd niet helemaal goed was en zijn we medische molen ingegaan. Na een heleboel testjes en onderzoeken kwam er een diagnose. Onze dochter heeft een IQ van 65 (zwakbegaafd werd gezegd), ADHD en een stoornis in het autistisch spectrum (PPD-NOS).

Omdat onze dochter thuis steeds onhandelbaarder werd en haar jongere broertje het steeds moest ontgelden, hebben we uiteindelijk besloten dat ze ergens anders ging wonen. Op haar achttiende verhuisde ze naar een woongroep bij ‘s Heerenloo (een instelling voor mensen met een verstandelijke beperking, red.). Hier heeft ze het erg naar haar zin. Ze komt regelmatig nog thuis en dan is het erg gezellig, zolang het niet te lang duurt.

Anticonceptie kiezen

Toen onze dochter op de woongroep ging wonen, was een voorwaarde dat zij anticonceptie ging gebruiken. In een dergelijke woning wonen zowel jongens als meisjes en dan gebeurt er weleens wat. De anticonceptiepil was geen optie. Zij zou deze vergeten of onder druk van anderen niet nemen. Onze dochter is beïnvloedbaar voor alles.

In eerste instantie hebben we gekozen voor Implanon, een staafje onder de huid die regelmatig hormonen afgeeft. Dit heeft een jaar of drie goed gewerkt, maar vervolgens kreeg onze dochter hevige menstuatieklachten. Ze menstrueerde zo’n drie weken per maand. Dit is niet gezond, dus werd besloten om de Implanon te verwijderen.

Vervolgens kozen we voor de prikpil. Ook dit bleek in eerste instantie een goede keuze. Van de prik had onze dochter geen last. Na een aantal jaar was ze er toch klaar mee. ‘Ik wil niet steeds geprikt hoeven worden’, zei ze. Dus werd het weer zoeken naar een volgende ‘oplossing’. Onze dochter wil per sé niet meer ongesteld worden, dus daarin moesten we het zoeken.

Gekozen voor sterilisatie

Na lang nadenken hebben we gekozen voor sterilisatie met een spiraaltje. We waren ons er goed van bewust dat steriliseren een definitieve beslissing zou zijn, maar onze dochter zou nooit in staat zijn om een kind groot te brengen. En om een kindje te laten opvoeden door opa en oma was ook geen optie. Het maken van deze keuze was niet makkelijk. Ook omdat onze dochter zelf dacht dat ze best in staat zou zijn een kind op te voeden, mocht ze onverhoopt zwanger raken.

Gelukkig zag ze uiteindelijk, na heel veel en lange gesprekken op haar niveau, in dat dat niet ging lukken. Dat ze wel een heel leuke en lieve tante zou kunnen zijn, mocht haar broertje ooit zover zijn om vader te worden. Wel vind ik het voor mezelf erg lastig om te beseffen dat oma worden niet gemakkelijk zal zijn.

De dag van de operatie

Toen eenmaal de keuze om te steriliseren was gemaakt, was het niet meer zo lastig. Eerst waren er een aantal vooronderzoeken, ook om haar vertrouwd te maken met de arts, de procedure en de gevolgen. Alle keren ben ik met haar meegegaan. Ook op de dag van de operatie ging ik mee. Ondanks dat onze dochter al volwassen was, mocht ik mee de operatiekamer in, tot zij onder narcose was.

Op die dag gaan er allerlei gedachten door je heen. Waarom mocht zij niet gezond zijn? Hebben we de juiste keuze gemaakt? Ik was zelfs een beetje jaloers op vriendinnen die oma waren of werden. Gelukkig hebben we nooit spijt gehad van de keuze. Het geeft rust dat we weten dat ze veilig is met haar anticonceptie, want ze is behoorlijk seksueel actief, helaas.

Begrip en onbegrip

Vanaf het begin zijn we heel open geweest naar andere mensen over het steriliseren. Er is altijd veel begrip geweest van de mensen die dichtbij ons staan. Van mensen die wat verder weg staan, was er weleens wat onbegrip. Niet altijd voelden we de behoefte om ons hele verhaal te vertellen, maar wanneer we dit wel deden, was er uiteindelijk wel begrip.

Stel dat onze dochter toch zwanger zou raken, dan zou dat kindje door ons moeten worden opgevoed. Adoptie of abortus is voor ons geen optie. Daarnaast weet ik uit ervaring wat het met een kind doet wanneer het ouders heeft met een laag IQ. Daarom weten we dat steriliseren de beste oplossing is, voor onze dochter, voor ons en voor een kindje dat er anders misschien wel was gekomen.”

Swetlana: ‘Binnen een half jaar veranderde mijn dochter in een zwaar verstandelijk beperkt kind’