J/M Ouders-panel: ‘Mijn zoontje krijgt driftbuien als zijn broer ergens beter in is’

'Door samen iets te doen wat ze beiden kunnen haal je de concurrentie weg'

Marielle Beckers

Orthopedagoog

Marielle Beckers (1975) is orthopedagoog. Ze is samen met psycholoog Sonja Borgsteede eigenaar van Buro Bloei.  In haar eigen praktijk begeleidt ze ouders bij opvoedvraagstukken. Daarnaast is ze systeemtherapeut in opleiding.

“Je ziet het heel vaak dat een jongste kind heel graag wil kunnen wat een oudste ook kan, en dat ze hun oudere broer of zus als voorbeeld zien. Het kan dan, zoals je zelf ook aangeeft, voor het kind heel frustrerend zijn als iets niet lukt. Dat is eigenlijk heel logisch, want je kind doet iets dat hij nog niet kan.

Wat je zou kunnen doen om dit te voorkomen is dat je ze meer samen laat werken. Bijvoorbeeld door de oudste zijn jongere broertje te laten helpen. Laat ze ook vooral samen dingen doen die ze beiden kunnen. Gezien het kleine leeftijdsverschil zullen die dingen er zeker zijn. Door samen iets te doen wat ze beiden kunnen haal je de concurrentie weg en zal je jongste waarschijnlijk minder snel gefrustreerd raken.

Wat ook kan helpen is de onderlinge verschillen vergroten. Benadruk heel erg de vaardigheden die ze kunnen. De vaardigheden van de oudste maar ook van de jongste. Zeg bijvoorbeeld: ‘Jij kan dit niet, maar je broer kan dat niet. En dat kun jij wel.’ Focus ook op dingen die je jongste leuk vindt, maar waar de oudste geen interesse in heeft.

Om die driftbuien te voorkomen kun je ook zelf je zoontje helpen als iets hem niet lukt. Leg hem daarbij uit dat fouten maken normaal is, en dat zijn broer die fouten ook heeft gemaakt. Je kunt dat versterken door bijvoorbeeld foto’s en filmpjes te laten zien van zijn broer toen hij de leeftijd van je jongste zoontje had. Bijvoorbeeld een filmpje waarop hij leert fietsen en waarbij je ook ziet dat hij een keertje valt. Zo leert je jongste zoon dat ze hetzelfde ontwikkelingspad doorlopen.

Mocht het toch gebeuren dat je zoon driftig wordt, dan kun je even niets als ouder. Ze zijn dan even ontoerekeningsvatbaar omdat hun emotionele brein het helemaal overneemt. Je kunt er dan op dat moment het beste niet te veel aandacht aan geven, maak het niet te groot. Zeg dus ook niet: ‘Wat zielig voor je.’ Blijf heel reëel en zeg: ‘Je kan dat nog niet, maar we kunnen kijken wat jij wel kan.”

'Je zou maar een broer hebben die alles net even iets eerder en beter kan'

Frieda Eichhorn

Gezinscoach

Frieda Eichhorn(1978) is oprichtster van Gezinscoach. Met haar frisse blik, humor en oplossingsgerichte adviezen, helpt ze gezinnen met zorgen om weer grip op het gezinsleven te krijgen. Dit doet ze door patronen te doorbreken en de onderlinge communicatie te verbeteren. Ze is naast gezinscoach ook communicatiedeskundige en heeft drie kinderen, waarvan de oudste zoon met Downsyndroom en ASS.

“Je zou dan maar een broer hebben die alles net even iets eerder en beter kan. Bij zeer competitieve kinderen zal de jongste van alles verzinnen om zijn grote broer te kunnen verslaan. Hij verzint een list of spelregels die in zijn voordeel zijn. Als dat niet lukt, dan maar laten zien dat hij fysiek sterker is. Voordat je het weet heb je continue stoeiende jongens in huis. Die strijd kan voor heel het gezin knap vermoeiend zijn. Wat kun je als ouder doen?

Bied duidelijkheid. Het aanpassen van de regels en omstandigheden aan de mogelijkheden van je kind is de basis. Verander die regels zo min mogelijk. Daarmee vermijd je discussie. Bij een potje voetbal stel je bijvoorbeeld aparte spelregels op. Leg uit waarom je die spelregels opstelt. Het oudste kind mag bijvoorbeeld de bal twee keer aanraken, de jongste vier keer.

Met lezen kiezen ze boekjes op hun eigen leesniveau. Laat ze elkaar het verhaal vertellen. Zo delen ze hun interesses en fantasieën. En de zwemles? Leg de regels van zwemles uit. Ieder kind moet op zijn niveau zwemmen van de badmeester om uiteindelijk hetzelfde te kunnen. Houd de zwemlessen gescheiden en stimuleer het samen zwemmen buiten de zwemles om. Daar staat lol hebben centraal.

Het is belangrijkste is dat ze zich allebei kunnen ontwikkelen op hun eigen niveau en binnen hun eigen interesses. Leer ze de energie van die driftbuien omzetten in motivatie en doorzettingsvermogen voor hun eigen hobby’s. Moedig je beide zoons aan en laat ze elkaar aanmoedigen. Niks zo leuk als een broer(tje) juichend langs de kant van het voetbalveld als de ander scoort.”

'Het is gewoon soms echt balen als jij iets nog niet kunt of mag en je oudere broer wel'

Tischa Neve

Kinderpsycholoog en opvoedkundige

Tischa Neve (1970) is kinderpsycholoog, opvoedkundige, moeder van Dim (2009) en pleegmoeder. Sinds het opvoedtv-programma Schatjes (2006) waarin zij ouders coachte, richt zij zich met Groot&klein op het inspireren en ondersteunen van ouders en professionals bij de opvoeding en het grootbrengen van kinderen. Ook schreef ze meerdere boeken.

“Veel kinderen hebben hier bij vlagen moeite mee en het is ook begrijpelijk natuurlijk. Dat leeftijdsverschil zegt ze op jonge leeftijd nog niet veel en valt op veel momenten ook niet op, en tja dan ligt vergelijken op momenten waarop je ineens wel duidelijk de jongste bent op de loer.

En het is gewoon soms echt balen als jij iets nog niet kunt of mag en je oudere broer wel. De een heeft daar meer last van dan de ander. We hebben als ouders snel de neiging om op de momenten dat je kind hier moeite mee heeft dingen te zeggen als: ‘Lieverd, dat komt doordat je jonger bent, over een tijdje kun jij dat ook’, ‘Kom, zo erg is het niet je bent nou eenmaal jonger’ of ‘De een kan het een wat sneller en de ander weer iets anders’.

Allemaal waar en zo’n reactie of wat irritatie als ouder bij steeds vergelijken en driftbuien erbij is ook heel logisch, alleen helpt het meestal niet. Je zoon voelt dit nu eenmaal en als hij er heel boos van is dan komen al jouw goedbedoelde relativeringen, oplossingen en wijze woorden niet aan. De bekende uitspraak ‘smeed het ijzer als het koud is’ is ook hier van toepassing.

Op het moment dat hij er iets over zegt of echt van slag van is kun je kort woorden geven aan zijn gevoel en dit er vervolgens gewoon even laten zijn zonder verdere reactie. ‘Ah ja soms is het moeilijk hè dat je grote broer dingen al kan en jij ze nog moet leren’ of ‘Lastig he soms dat je nog jonger bent, je bent er even boos van’. Gewoon een stukje erkenning van zijn gevoel en er woorden aangeven helpt meestal het beste. Als het nodig is geef je een grens aan gedrag wat bij de boosheid hoort, de emotie mag er gewoon zijn en heeft even ruimte nodig.

Wijs hem en zijn gevoel dus niet af, maar probeer het ook niet gelijk weg te nemen of op te lossen. Op een ander moment als alle emoties weer helemaal weg zijn kun je het fenomeen ‘jonger dan je broer en dat is niet altijd makkelijk’ verder met hem oppakken. En met hem kijken hoe hij dat om kan denken, uitleg geven en hem zelf mee laten denken. Door dit zo nu en dan te doen en ook daar te erkennen en bespreken hoe lastig dat soms is, wat er ook leuk is aan een broer hebben, hoe hij er de volgende keer mee om zou kunnen gaan als hij dat gevoel weer heeft, leer je hem er beetje bij beetje mee om gaan.”