Redactie Ziektes 6 aug 2021, 11:44

Leestijd: 4 minuten

Impetigo, een vies kwaaltje

Opeens – vaak in de zomer of nazomer – is het er: Impetigo, Krentenbaard of Kinderzeer. En voor je het weet zijn alle broers, zussen, vriendjes en vriendinnetjes ermee besmet. De drie verschillende namen duiden allemaal op hetzelfde verschijnsel: kleine blaasjes die openspringen en waar veel vocht uitstroomt, en die stollen tot honinggele doorzichtige korstjes. De blaasjes kunnen over het hele lichaam voorkomen, ook op het hoofd. Vaak beginnen ze rond de neus en de mond, maar een opengekrabde muggenbult is ook een plek waar het makkelijk kan ontstaan.

Impetigo, wat kun je eraan doen?

De aandoening wordt veroorzaakt door bacteriën. In 80 procent van de gevallen gaat het om Stafylokokken, in 10 procent om Streptokokken en in de overige 10 procent om een mengvorm. Door krabben en peuteren aan de wondjes verplaatsen de bacteriën zich via de vingers vrij makkelijk naar andere lichaamsdelen en veroorzaken daar nieuwe plekken. Met diezelfde besmette vingers kunnen ook andere kinderen direct of indirect worden besmet. Die indirecte verspreiding vindt dan bijvoorbeeld plaats via speelgoed, via een handdoek die door meerdere kinderen wordt gebruikt of via de lakens in het bed.

Behandeling

Op zich is Impetigo een onschuldige aandoening die vanzelf weer overgaat. Toch is het zinvol om er snel iets aan te doen om te voorkomen dat een kind helemaal onder komt te zitten en anderen besmet. Op de eerste plaats is het belangrijk om het kind duidelijk te maken dat het niet aan de wondjes moet krabben. Daarnaast moet iedereen in het gezin heel vaak de handen wassen met een goede desinfecterende zeep. Aan de huisarts kan een zalfje gevraagd worden dat de bacteriën doodt. Waarschijnlijk wordt er dan Fucidin voorgeschreven, een middel op basis van fusidinezuur. Dit is als crème, zalf of gel te verkrijgen. Bij natte plekken verdienen de crème en de gel de voorkeur.

Wel of niet afdekken

Over het algemeen wordt aangeraden om kinderen die besmet zijn, de eerste twee dagen thuis te houden en de Fucidin zijn werk te laten doen. Volgens de GGD mogen kinderen die 48 uur lang Fucidin gebruikt hebben gewoon weer naar school. Scholen willen vaak dan wel dat de plekken worden afgedekt. De GGD noemt het expliciet afdekken en niet afsluiten. Huisarts Sander Koning, verbonden aan het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam, deed uitgebreid onderzoek naar Impetigo. Hij betwijfelt of afdekken verstandig is. ‘Mogelijk stimuleer je daar zelfs de groei van de bacterie door.’

Ook zegt hij dat het er op lijkt dat Fucidin met name gericht is op Impetigo die wordt veroorzaakt door Stafylokokken. Het werkt dus minder goed bij de Streptokok. Maar ook al heb je met de Stafylokok te maken, dan is het nog steeds de vraag of Fucidin helpt. ‘Er bestaat in Nederland enige resistentie tegen Fusidinezuur,’ aldus Koning. De bacteriën laten zich in sommige gevallen niet meer doden door de Fucidincrème. Er wordt nu gewerkt aan een alternatief.

Soms wordt ouders geadviseerd om wasmiddelen met Betadine te gebruiken – Betadine scrub of Betadine shampoo – maar uit het onderzoek van Koning blijkt niet dat dit goed zou werken.

Bij een hardnekkige Impetigo-infectie zullen artsen in sommige gevallen een orale antibioticumkuur voorschrijven. Ouders moeten zich dan wel afvragen of dat de moeite waard is bij een op zich onschuldige aandoening. In het verleden vreesde men nog wel eens voor complicaties, zoals een bepaalde nierontsteking, maar deze worden tegenwoordig niet meer gesignaleerd.

Toename Impetigo

Uit het onderzoek van Koning blijkt dat Impetigo tussen 1987 en 2001 is toegenomen, met name op het platteland en in het zuiden van het land. Los daarvan komen er ook steeds vaker hardnekkige epidemieën voor. Hoewel het niet officieel is vastgesteld dat die toename zich ook tussen 2001 en 2006 heeft voorgedaan, vermoedt Koning wel dat dit het geval is. ‘Maar,’ zegt hij ter relativering, ‘het kan ook zijn dat mensen er eerder mee naar de huisarts gaan en de aandoening dus vaker wordt geregistreerd.’

Een van de redenen dat Impetigo meer voorkomt, zou volgens Koning te maken kunnen hebben met de toenemende resistentie van de bacterie tegen Fusidinezuur. Verder wijst hij erop dat Impetigo zich vaker in de zomer voordoet omdat kinderen dan minder kleren dragen en daardoor makkelijker met elkaars huid in contact komen. Bovendien zijn er dan ook meer muggen en dus vaker opengekrabde muggenbeten.