Redactie Ouders 11 jul 2021, 16:36

Leestijd: 5 minuten

Hoe de keuzes van je ouders invloed hebben op jouw liefdesleven

Hechtingsproblemen, het oedipuscomplex van Freud of daddy issues… Als we de psychologie moeten geloven hebben we veel van onze huidige liefdesperikelen te danken aan onze ouders. En daar zit natuurlijk wat in, want of je het er nou mee eens was of niet: je ouders zijn je rolmodellen geweest en in je opvoeding leerde je hoe je met anderen moet omgaan. We vragen psycholoog Marcelino Lopez in hoeverre je je ouders kopiëert als het gaat om relaties en jouw liefdesleven.

“We vallen op uiterlijk, toeval, timing, en ‘herkenning’…

Iedereen ontwikkelt een unieke blauwdruk van types waar hij of zij op valt, maar het klopt zeker dat de meeste mensen eigenschappen in een partner zoeken waarin ze zichzelf en hun opvoeders herkennen,” legt Marcelino uit.

Vader of moeder

“Over het algemeen vallen mensen eerder op partners die zowel fysiek als persoonlijk op hun vader of moeder lijken. Daar zijn zowel evolutionaire als praktische redenen voor te bedenken. We zijn over het algemeen geëvolueerd om mensen met enige genetische verwantschap te verkiezen boven ‘vreemdelingen’.

Daarbij zoeken we herkenbaarheid in een partner. De kans dat zo’n relatie beter werkt is dan ook groter, omdat je je bij zo iemand thuis voelt en elkaar beter begrijpt. Maar deze inzichten blijken onder andere uit statistisch onderzoek, dus het zegt uiteraard nog niets over specifieke individuen zoals jij en ik.”

Opgroeien met twee ouders

Volgens Marcelino is het goed om op te groeien met twee mensen, omdat dat minder eenzijdig is. “Het verkleint de kans dat je je teveel identificeert met het eenzijdige wereldbeeld van één ouder. Je wereld wordt waarschijnlijk groter met twee ouders.

Je ziet soms dat alleenstaande ouders zich wel heel erg identificeren met hun kind en moeite hebben met loslaten. Maar nogmaals: het hangt helemaal van de persoon of het stel af. Alleenstaande ouders hebben soms juist een heel rijk sociaal leven, terwijl sommige stellen juist een heel beperkt wereldje hebben.”

Wat is dan het effect als een van de ouders door omstandigheden ontbreekt in de opvoeding? Marcelino: “Het is wel fijn als je zowel een moeder- als vaderfiguur als voorbeeld hebt, maar ik denk dat het negatieve effect van een gebrek aan een vader of zelfs moeder nogal overschat wordt.

Dat is een achterhaald idee dat nooit bewezen is. Je hebt inderdaad een voorbeeldmodel minder, maar dat hoeft uiteraard niet negatief te zijn. Als je opgroeit met een liefdevolle, krachtige alleenstaande moeder die veel mensen over de vloer heeft, heb je een veel mooier voorbeeldmodel dan wanneer je opgroeit met twee drollen van ouders of twee ouders die constant ruzie maken.”

Valkuilen

Ook al willen we de fouten van onze ouders niet opnieuw maken, we trappen toch vaak in dezelfde valkuilen. “Allereerst lijken we genetisch op ze. Sommige verlangens en karaktereigenschappen zijn vooral biologisch bepaald.

Als je vader of moeder hedonistische trekjes heeft, verslavingsgevoelig is en van wisselende sekspartners houdt, kan het zijn dat jij hierin op hem/haar lijkt. Aan de andere kant zijn onze ouders de eerste en belangrijkste voorbeeldmodellen die we hebben. Die combi nature/nurture maakt dat we vaak meer op onze ouders lijken dan we willen.”

Loskomen van de valkuilen

Oké, maar hoe komen we daar dan los van? Marcelino: “Het heeft in ieder geval geen zin om je ouders te blijven vervloeken en jezelf als slachtoffer te zien. Daar is niemand bij gebaat. Je ouders zijn hoogstwaarschijnlijk geen monsters die jouw leven voorgoed hebben verpest. Zij hebben vast geprobeerd om met de mogelijkheden, beperkingen en kennis van toen iets moois van jouw opvoeding te bakken.

Om te groeien in het leven en in de liefde moet je niet te lang terugblikken. Je moet vooral doorademen en verder leven. Het leven biedt genoeg nieuwe kansen voor persoonlijke groei. Als je je eigen passies blijft volgen, relaties aangaat, daarvan leert én af en toe met gezonde afstand naar zowel jezelf als je ouders blijft kijken, komt het meestal vanzelf wel goed.”

“In therapie heb ik veel mensen gehad die hun ouders de schuld van al hun problemen gaven, maar als ik ze dan vroeg of ze daar wel eens met ouders over gepraat hebben, hoorde ik heel vaak: ‘Neuh, eigenlijk niet. Dat deden wij gewoon niet.’

Het kan dan uiteraard erg nuttig zijn om meer gelijkwaardige en eerlijke gesprekken met je ouders te hebben. Ook daardoor zie je ze meer als normale mensen en niet meer alleen als ‘jouw ouders’. Dat vergroot niet alleen de band, maar het kan ook je begrip vergroten over waarom zij bepaalde dingen wel of niet hebben gedaan.”

Sceptisch over het verband

Overigens is Marcelino eigenlijk nogal sceptisch over het verband tussen je verleden en je huidige liefdesleven: “Mensen zijn soms obsessief bezig zichzelf te doorgronden en willen begrijpen, zonder dat het ze ook maar enigszins helpt te veranderen of gelukkiger te worden.

Vaak is het graven in je verleden en jezelf juist een rem en (onbewust) excuus om niet te veranderen. Ook al zijn er altijd plausibele redenen te bedenken waarom je op bepaalde types valt, van opera houdt en een hekel hebt aan kamperen: je komt er nooit helemaal achter waarom je bent zoals je bent.

Het blijft giswerk en er komt vooral ook veel toeval en timing bij kijken. Je hoeft bovendien niet per se te weten waarom je bent geworden zoals je bent geworden. Je moet vooral weten wat je NU graag wil veranderen. Daar kun je pas echt iets mee.”

Marcelino is schrijvend psycholoog en therapeut. Hij schreef ‘Liefde in Tijden van Facebook’ en werkt momenteel aan een nieuw boek. Als auteur en deskundige verzorgt hij regelmatig bijdragen in verschillende media. Meer lezen kan op zijn blog.

Dit artikel verscheen eerder op Bedrock.nl.