Redactie Mentale gezondheid 19 jun 2018, 12:36

Leestijd: 10 minuten

Hoe groot is de kans dat je kind…

Als ouder zijn er heel wat dingen om je zorgen om te maken. Als mijn kind maar: geen ADHD heeft, geen ongeluk krijgt, aan de drugs gaat, een kinderlokker tegenkomt. Maar hoe reëel zijn die angsten nou eigenlijk echt? Wij rekenden uit hoe groot de kans is dat het jouw kind overkomt.

Omkomen in het verkeer: 0,018%

Sinds 1973 daalt het aantal verkeersslachtoffers in Nederland. Van ruim 3000 in 1973 naar 720 in 2009. Veruit de meeste slachtoffers kwamen om het leven bij een auto-ongeluk. Per jaar verongelukken ongeveer 36 kinderen jonger dan 15 jaar:

Kinderen die naar de brugklas gaan vormen een risicogroep. Zij fietsen vaak voor het eerst grote afstanden en zijn daardoor minder gewend aan het drukke verkeer. Om kinderen hierop voor te bereiden is het in groep 7 verplicht verkeersles te geven. Als ouder speel je natuurlijk ook een belangrijke rol: het is verstandig om de route naar de nieuwe school een paar keer met je kind te oefenen, zodat hij bekend raakt met de gevaarlijke punten.

Vanaf 15 jaar nemen de risico's in het verkeer verder toe. Dit is vooral te wijten aan jonge brommerrijders en autobestuurders, die nog weinig ervaring hebben en roekeloos rijden. De kans dat een jonge brommerrijder omkomt in het verkeer, is 14 keer groter dan bij een leeftijdsgenoot op de fiets.

Voor z'n 16e een joint rookt: 30%

Nederland staat in het buitenland bekend als een drugswalhalla. In Amsterdam alleen al kun je in 228 coffeeshops terecht om een joint te halen. Toch ligt het drugsgebruik onder jongeren in Nederland niet veel hoger dan in andere EU-lidstaten. In Spanje gebruiken zelfs meer jongeren softdrugs dan in Nederland en in Frankrijk is het percentage gelijk.

Zo'n 8 procent van de jongeren tussen 12 en 18 jaar gebruikt cannabis (6 procent meisjes, 10 procent jongens). Dit percentage daalde de afgelopen jaren gestaag. Op de vraag of jongeren ooit cannabis hadden gebruikt, antwoordde 2 procent van de 12-jarigen 'ja'. Bij 18-jarigen was dit 30 procent.

Bron: Trimbos-instituut
Meer informatie op www.jmouders.nl/opvoeden/puberteit/verdovende-middelen

Terechtkomen in de jeugdcriminaliteit: 2,5%

Van de kinderen tussen 12 en 17 jaar wordt 2,5 procent jaarlijks strafrechtelijk vervolgd (jongens vier keer zo vaak als meisjes). Onder Marokkanen is dit aandeel ongeveer 8,4 procent, bij Antillianen 8,3 procent en bij autochtone jongeren 1,8 procent. Wanneer je Marokkaanse jongeren vergelijkt met autochtone jongeren met dezelfde sociaal economische status, dan zijn de verschillen echter grotendeels verdwenen. Ook neemt hun aandeel in de criminaliteit minder toe dan dat van autochtone jongeren.

Een kind onder de 12 kan niet strafrechtelijk worden vervolgd. Wel kan, in samenwerking met de ouders, 'vrijwillig' worden overgegaan tot een leerstraf.

De top 5 misdrijven onder jongeren

1. Diefstal onder verzwarende omstandigheden* 21%
2. Overige vermogensdelicten tegen de openbare orde 18%
3. Geweld tegen personen 15%
4. Vernieling 12%
5. Eenvoudige diefstal 8%

* Onder andere diefstal met inbraak
Bron: Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum, Ministerie van Veligheid en Justitie

Ontvoerd worden: 0,0045% per jaar

Welke ouder herinnert zich niet de camerabeelden in een Engels winkelcentrum, waarop te zien was dat een Engelse kleuter door twee tieners werd ontvoerd en later zou worden vermoord? In 2010 gebeurde het met Milly Boele (12). De dader was een politieagent.

In de weken, of zelfs maanden, erna houden we onze kinderen dan toch scherper in de gaten. Het zal je maar overkomen… Gelukkig vindt dit in Nederland maar zelden plaats, gemiddeld hooguit één keer per jaar. Veruit de meeste kinderontvoeringen gebeuren door de ouders van het kind (parentale ontvoeringen). In 2008 kwamen 59 zaken binnen bij het Openbaar Ministerie, waarbij het 36 keer ging om een ontvoering door de moeder, 9 keer door de vader en één keer door beiden.
Bron: Korps landelijke politiediensten (KLPD)

Van huis weglopen: 0,63% per jaar

Per jaar lopen er ongeveer 16.000 kinderen van huis weg, om vervolgens als vermist te worden opgegeven. De meesten zijn gelukkig snel weer terecht. Van de kinderen tussen 10 en 14 jaar is 83 procent binnen 24 uur weer terecht. Bij tieners tussen 15 en 19 jaar geldt dit voor 64 procent.
Bron: KLPD

Depressieve klachten krijgen: 7%

Depressiviteit bij jonge kinderen komt niet zo veel voor. Eén procent van de kinderen onder de 6 krijgt ermee te maken en 3 tot 5 procent van de kinderen tussen 6 en 12 jaar. In de puberteit stijgt dit percentage. Onderzoek van de Radboud Universiteit Nijmegen laat zien dat 15 procent van de jongeren onder de 18 weleens een depressieve periode (dat wil zeggen: langer dan twee weken somber) heeft. Oorzaak: exploderende hormonen en de zoektocht naar de eigen identiteit, wat de nodige twijfels met zich meebrengt. Op tijd signaleren is belangrijk. Te lang wachten kan niet alleen leiden tot zware psychische klachten, maar ook tot nadelige gevolgen voor de hersenen.

In het uiterste geval kan een depressie leiden tot zelfdoding. Jaarlijks plegen gemiddeld 40 kinderen tussen de 10 en 19 jaar zelfmoord. De meesten van hen zijn tussen de 15 en 19 jaar, waarbij jongeren in Noord-Brabant en Zuid-Holland veruit de grootste groep vormen. Gemiddeld plegen per jaar bijna zeven kinderen in de leeftijd van 10 tot 14 jaar zelfmoord.

Seksueel misbruikt worden: meisjes: 31% jongens: 9%

Uit landelijk onderzoek blijkt dat 20 procent van de vrouwen zegt voor haar 16e seksueel misbruik meegemaakt te hebben. Maar wanneer de officiële definitie gehanteerd wordt en ook bijvoorbeeld een ongewenste aanraking als in de billen knijpen meetelt, blijkt 31 procent van de vrouwen voor haar 16e seksueel misbruikt te zijn. Bij jongens komt seksueel misbruik een stuk minder vaak voor. Vier procent zegt seksueel misbruikt te zijn, maar ook bij hen kom je hoger uit als de ongewenste aanrakingen meetellen: namelijk 9 procent. Volgens GGZ Nederland en seksueelgeweld.nl komt veel misbruik voor wanneer kinderen tussen 8 en 12 jaar oud zijn.
Bron: Rutgers WPF

Geen diploma halen: 10%

Het aantal kinderen dat de school verlaat zonder een diploma te hebben gehaald, daalt nog steeds. Inmiddels volgt minder dan 10 procent van de 15- tot 25-jarigen geen onderwijs meer, terwijl hij of zij geen diploma heeft gehaald. De werkloosheid onder deze jongeren is met 12 procent twee keer zo hoog als onder gediplomeerde jongeren.

Een eetstoornis krijgen: meisjes: 0,8% jongens: 0,042%

Je dochter eet weinig tot niets, of heeft juist enorme vreetbuien maar wordt toch steeds dunner. Daarbij lijkt ze geobsedeerd te zijn door haar eigen gewicht. Ongeveer acht op de duizend pubermeisjes hebben een eetstoornis. Vooral in de leeftijd tussen 11 en 14 jaar zijn ze hier gevoelig voor. Overigens komen eetstoornissen ook bij jongens voor, maar zij tellen maar 5 procent van de totale populatie.

Meer informatie over anorexia en boulimia vind je op www.jmouders.nl/gezondheid/gewicht

Verdrinken: 0,0018% (onder de 12)

Onder de gehele Nederlandse bevolking komen er gemiddeld 98 mensen per jaar om door verdrinking. Hieronder zitten 32 kinderen onder de 12 jaar. Met name kinderen van 2 tot en met 5 jaar lopen risico. Bij jongens in deze leeftijdscategorie is het zelfs de voornaamste doodsoorzaak. Daarom is het belangrijk dat een kind al op jonge leeftijd met water vertrouwd raakt – en natuurlijk goed in de gaten wordt gehouden. Vanaf 3 maanden kan je kind al bewegingen leren waarmee het zichzelf beter kan redden in het water.
Bron: www.verdrinking.nl

Dyslectisch zijn: 4,7%

Hoe hard je kind ook zijn best doet met lezen, de letters beginnen al te draaien voordat hij drie regels verder is. Wellicht is hij dyslectisch, net als 4,7 procent van de kinderen tussen de 4 en 12 jaar. De diagnose dyslexie kan een hele opluchting zijn. Voelde je kind zich eerst nog dom, nu blijkt er een medische reden te zijn voor zijn achterstand.

Meer informatie over dyslexie op www.jmouders.nl/school/lesmethoden/dyslexie

Blijven zitten: basisschool 2,2% middelbare school elk jaar 5%

Van de basisscholen laat 10 procent kinderen helemaal nooit doubleren, op 70 procent van de basisscholen doubleert 1 tot 3 procent van de leerlingen en op 20 procent blijft meer dan 3 procent een keer zitten. De leerkracht en ouders kunnen er ook toe besluiten om het kind, net als ruim 40.000 andere Nederlandse kinderen van 4 tot 12 jaar, naar het speciaal onderwijs te sturen.

In het voortgezet onderwijs blijft jaarlijks 5 procent van de leerlingen zitten. Vooral 4 havo is een risicojaar.

Meer info: www.jmouders.nl/school/groepen-1-8/zitten-blijven-basisschool

Overlijden: 0,135% vóór 15e

Onze meest basale angst: dat je kind doodgaat. Hoe groot is die kans? Een onderzoek van het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI) toonde aan dat van de 90-jarige vrouwen circa 1 procent het overlijden van één van haar kinderen heeft meegemaakt. Daarnaast laten cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zien dat er jaarlijks ongeveer 1025 kinderen in de leeftijd van 0 tot en met 15 om het leven komen – van wie tweederde in het eerste levensjaar. De kans dat je kind voor zijn 15e overlijdt, is daarmee 0,135%. De 1- tot 5-jarigen lopen twee keer zoveel risico als de leeftijdsgroep 5 tot en met 10. Bij deze cijfers zijn ook alle kinderen meegeteld die bij de geboorte een levensbedreigende aandoening hadden.

Op z'n 12e alcohol drinken: 56%

Nederlandse jongeren behoren tot de zwaarste drinkers van de EU. Het percentage dat op 12-jarige leeftijd al eens een glas alcohol heeft gedronken, is 56 procent. Van de middelbare scholieren doet zelfs 36 procent aan bingedrinken, wat inhoudt dat je op een avond meer dan vijf glazen alcohol drinkt. Bij 12- tot 14-jarigen is dit aandeel 19 procent. In 2008 leidde dit tot 711 ziekenhuisopnames van kinderen onder de 16 jaar. Hierin is een grote stijging te zien. Sinds 2001 werden er jaarlijks vier keer zoveel meisjes opgenomen in het ziekenhuis en twee keer zoveel jongens.

Nog veel vaker gebeurt het dat een kind met letsel wordt opgenomen in het ziekenhuis, waarbij alcohol een prominente rol speelde. Bijvoorbeeld omdat ze dronken van een trap vallen. Dergelijke opnames komen jaarlijks 2360 keer voor.

Bron: Trimbos Instituut
Meer info over jongeren en alcohol: www.jmouders.nl/opvoeden/puberteit/alcoholgebruik

ADHD hebben: 4,6%

Je kind gedraagt zich als een stuiterbal en op school klagen ze dat hij zich niet goed kan concentreren. Wellicht heeft hij adhd (Attention Deficit Hyperactivity Disorder). Volgens berekeningen van het CBS leidt 4,6 procent van de jongeren aan adhd. In 70 procent van de gevallen blijkt adhd een erfelijke oorzaak te hebben.

Een kind met adhd heeft een grotere kans op verslavingsproblematiek, waaruit vervolgens weer allerlei onaangename consequenties kunnen voortvloeien: voortijdige schoolverlating, crimineel gedrag. De meest effectieve aanpak lijkt tot nu toe: gedragstherapie en medicatie, gecombineerd met begeleiding van de ouders. De diagnose en het voorschrijven van medicatie moet altijd door een kinderpsychiater gebeuren.

Meer info over adhd vind je op www.jmouders.nl/opvoeden/gedrag/adhd

Kanker krijgen: 0,015%

Een kleine 0,6 procent van alle kankerpatiënten in Nederland is jonger dan 16 jaar. Dit betekent dat er per jaar ruim vierhonderd kinderen kanker krijgen. Hiervan geneest 75 procent.
Bron: KWF kankerbestrijding

Kind worden van gescheiden ouders: 16,7%

Elk jaar eindigen ruim 30.000 huwelijken.

Uiteindelijk wordt één op de zes kinderen een kind van gescheiden ouders (onderzoek CBS). Dit kan nadelige gevolgen hebben voor de ontwikkeling, zoals leerproblemen, gedragsproblemen, een negatief zelfbeeld of het op latere leeftijd moeilijker zelf een relatie kunnen aanknopen.

Meer lezen op www.jmouders.nl/ouders/gescheiden-ouders

Brand in huis: 0,06%

Per jaar worden er ongeveer 4200 huisbranden met schade geregistreerd. Dit komt neer op 0,06 procent van de huizen, met gemiddeld 23.300 euro schade per huis.

Gaan roken: 33%

Van de jongeren tussen 10 en 19 jaar rookt 21 procent regelmatig. Vanaf 16 jaar heeft zelfs één op de drie jongeren in de afgelopen maand gerookt.
Bron: Stivoro

Meer over roken en kinderen op www.jmouders.nl/opvoeden/puberteit/roken

Gepest worden: 16,7% en zelf pesten: 5%

'Bij mij in de klas wordt niet gepest'. Nee? Die kans is erg klein: één op de zes kinderen wordt namelijk regelmatig gepest. Dit betekent gemiddeld vier à vijf kinderen per klas. Pesten kan blijvende schade aanrichten, dus op tijd signaleren en handelen is erg belangrijk.

Meer over pesten en pesters, hoe je het kunt signaleren en hoe je er als ouder mee om kunt gaan, lees je op www.jmouders.nl/school/gedrag-op-school/pesten-op-school