Julia van Buuren Opvoeden 1 jul 2024, 13:05

Leestijd: 3 minuten

Wat is een hechtingsstoornis en hoe herken je het?

De band tussen ouder en kind is erg belangrijk en het hechtingsproces is daarbij van groot belang. Wanneer dit niet goed gaat, kan er sprake zijn van een onveilige hechting, of, in het ergste geval, een hechtingsstoornis.

Want wanneer is er sprake van een veilige hechting en wanneer van een onveilige hechting?

Een onveilige hechting

In de eerste levensjaren van een kind bindt hij of zij zich aan de ouders. Deze hechting geeft een kind een veilig gevoel en is een belangrijk deel van de verdere ontwikkeling. Wanneer er iets mis gaat bij de hechting zorgt dit voor een onveilige hechting. Uit de Richtlijn Problematische gehechtheid blijkt dat 30 tot 40 procent van alle kinderen die thuiswonen onveilig gehecht is. Deze kinderen durven minder op zichzelf, hun ouders en anderen te vertrouwen. Slechts 1 procent van de maatschappij heeft een hechtingsstoornis.

Een hechtingsstoornis

Een hechtingsstoornis krijg je dus niet zomaar. Een hechtingsstoornis onstaat wanneer een kind al jong heeft moeten overleven in een onveilige omgeving en zich niet aan één persoon heeft kunnen hechten. Dit kan zo zijn wanneer een kind is verwaarloosd, misbruikt, mishandeld of veel verschillende opvoeders heeft gehad. Een hechtingsstoornis ontstaat al voordat een kind vijf jaar is.

Hoe herken je een hechtingsstoornis?

Er zijn twee soorten hechtingsstoornissen: de reactieve hechtingsstoornis en de ontremd sociaal contact stoornis. Beiden kennen andere symptomen.

Reactieve hechtingsstoornis

Kinderen met een reactieve hechtingsstoornis maken geen emotioneel contact en trekken zich terug. Ze zoeken bijvoorbeeld geen troost als ze bang zijn. Wanneer ze wel contact zoeken stoten ze hun verzorger vaak af, door bijvoorbeeld boos of afwijzend te reageren. Verder zijn ze vaak onzeker, lusteloos en extra waakzaam.

Ontremd sociaal contact stoornis

Deze kinderen maken juist contact met iedereen en zijn een allemansvriend. Toch kunnen ze zich alleen oppervlakkig hechten en kunnen ze relaties niet in stand houden. Ook zijn ze vaak egocentrisch, druk, impulsief en leren ze niet van hun fouten. Kinderen met een ontremd sociaal contact stoornis worden snel boos, laten zich moeilijk troosten en vertonen vaak grensoverschrijdend gedrag.

Psychologisch onderzoek

Een hechtingsstoornis is niet hetzelfde als hechtingsproblemen of een onveilige hechting, deze kinderen kunnen namelijk na een onveilige hechting nog een veilige hechtingsrelatie aangaan met nieuwe verzorgers, zoals pleegouders. Bij kinderen met een hechtingsstoornis is dit veel lastiger.

Daarnaast kunnen veel symptomen ook wijzen op andere problemen, daarom is het van belang om eerst uitgebreid psychologische onderzoek te ondergaan voordat er kan worden vastgesteld of er sprake is van een hechtingsstoornis.

Hoe ga je ermee om?

Wanneer er (nog) niet sprake is van een hechtingsstoornis maar van hechtingsproblemen dan zijn er een aantal dingen belangrijk om als ouder te doen. Zo is het van belang dat je signalen van je kind opvangt en hier positief op reageert. Ook is het goed dat je je als ouder of verzorger inleeft in je kind en benoemt welk gedrag je ziet, bijvoorbeeld: “Ik zie dat je verdrietig bent, het is oké om even te moeten huilen.” Zo voelt jouw kind zich meer begrepen.

Uiteraard is de juiste aanpak erg afhankelijk van de leeftijd van je kind en hoe ernstig de problemen zijn. Bij een hechtingsstoornis is het altijd raadzaam om de hulp van een professional in te schaken. Die kan helpen met het vinden van de oorzaak van de stoornis, je kind leren om ermee om te gaan en het versterken van de band tussen ouder en kind.

Geduld is de gouden regel

Geduld is hoe dan ook belangrrijk. Want hoeveel liefde je kinderen met een hechtingsstoornis ook geeft, het komt een lange tijd niet bij ze binnen. Kinderen met een hechtingsstoornis laten veel overlevingsgedrag zien en het duurt daarom lang voordat ze leren te vertrouwen op veilige relaties. Wanneer je als ouder of verzorger geduld hebt en meeleeft zal het opvoeden stapje voor stapje steeds beter gaan.

6x dit is nodig voor een veilige hechting tussen ouders en hun kinderen