Redactie Lichamelijke ontwikkeling 19 jun 2018, 12:39

Leestijd: 3 minuten

Groeipijn

Groeipijn herken je aan een zeurend, pijnlijk gevoel in de gewrichten van de onderbenen, vooral ’s nachts. Het komt spontaan en in vlagen voor, meestal tussen 5 en 7 jaar en bij pubers.

Hoe komt het?

De groeischijven, aan de uiteinden van botten, groeien soms zó hard dat door extra bloedtoevoer, geprikkelde zenuwen en meegroeiende spieren groeipijn ontstaat.

Wat als je kind groeipijn heeft?

• Er is geen echte remedie. Geef eventueel een pijnstiller. Afleiding werkt het beste
• Laat je kind gerust sporten, tenzij dit te pijnlijk is
• Ga naar de huisarts als de pijn vaak terug komt of zeer hevig is

Puberteit

Een kind groeit tot de puberteit zo’n 6 centimeter per jaar. Dat gaat vrij geleidelijk. Maar in de puberteit kan het opeens wel 12 centimeter per jaar groeien en dat gebeurt in veel gevallen niet eens verspreid over het jaar. In één seizoen kan een tiener wel twee paar nieuwe schoenen nodig hebben, omdat hij er is uitgegroeid. Dat heftige groeien kan behoorlijk pijnlijk zijn. Het lichaam wordt letterlijk opgerekt. Jongens klagen vaak over hun gewrichten en dan met name hun knieën. Maar ook hun schouders, armen en handen kunnen zeer doen. Bij meisjes kan dat ook het geval zijn, maar meestal krijgen zij last van hun borsten of heupen die gaan groeien.

Wat is een groeispurt?

De puberteit wordt onder meer gekenmerkt door een tijdelijke groeispurt en die komt bij jongens en meisjes op een ander moment. Meisjes gaan veelal tussen hun tiende en elfde jaar hard groeien. Bij jongens gebeurt dat pas rond hun dertiende. De groei van de verschillende lichaamsdelen wil vooral bij jongens nogal eens ongelijk verlopen. Eerst krijgen ze bijvoorbeeld veel langere benen waardoor ze regelmatig struikelen. Of hun armen en handen groeien in één keer heel hard, waardoor ze letterlijk onhandig worden en alles van tafel stoten. Door de ongelijke groei krijgen pubers vaak iets slungelachtigs in hun houding. Ze zijn duidelijk nog niet gewend aan al die verlengde lichaamsdelen die voortaan ook bij hen horen. Gelukkig krijgen kinderen voor de groeispurt een toename in lichaamskracht en verbeteren ze basisvaardigheden als rennen, springen, klauteren en werpen.

Zo moe

Waar jongens vooral in de lengte groeien, doen meisjes dat ook in de breedte. Als meisjes snel groeien, kan het krijgen van borsten en bredere heupen pijnlijk zijn. Bij te snel groeien kan er, met name op de heupen en bovenbenen, zelfs striae ontstaan. Net als bij zwangerschap rekt de huid dan niet snel genoeg met de groeiende botten mee. Doordat groei veel energie vergt, zien we vooral bij kinderen in de puberteitsgroeispurt soms periodes van flinke vermoeidheid. Maar dat kan ook komen, omdat ze slechter slapen. Onderzoekers ontdekten dat kinderen en jongeren vooral ’s nachts groeien en dan dus ook pijn kunnen hebben. Waarschijnlijk komt dat omdat botten, en met name de groeischijven, zich in rust beter ontwikkelen omdat er dan geen druk op staat.

Wat kunnen ouders doen?

Het is belangrijk om groeipijn serieus te nemen. Sommige pubers kunnen er zo veel last van hebben dat bijvoorbeeld sporten te pijnlijk wordt. Trainers denken wel eens dat ze gewoon een extra zetje nodig hebben of zich aanstellen. Maar pijn in benen, armen of borsten kan zo erg zijn dat pubers tijdelijk met hun favoriete sport moeten stoppen. Helaas is er aan groeipijn niet veel anders te doen dan wachten tot het overgaat. Bij erge pijn kan natuurlijk een pijnstiller gegeven worden.

De groeispurt eindigt als de geslachtsorganen rijp zijn en de hoeveelheid groeihormoon in het lichaam afneemt. Bij meisjes is dat als ze hun eerste menstruatie krijgen, ongeveer rond hun dertiende jaar. Jongens hebben hun uiteindelijke lengte grotendeels bereikt als ze een jaar of 16 zijn. De wijdverbreide misvatting dat meisjes na hun eerste menstruatie niet meer groeien, klopt overigens niet. Meisjes groeien daarna nog gemiddeld 6 centimeter. Het gaat dan alleen niet meer zo snel als tijdens de groeispurt.

Iemand met groeipijn:

1. Groeit in een korte periode heel veel
2. Heeft zere knieën, schenen en gewrichten
3. is tijdelijk erg moe
4. Struikelt veel en laat dingen uit de handen vallen
5. Heeft lichaamsdelen die ongelijk groeien
6. Kan striae krijgen (meisjes) op bovenbeen of heupen