Redactie Lichaam 19 jun 2018, 12:26

Leestijd: 8 minuten

Eerste Hulp Bij kleine Ongelukjes

Een bloedneus, blaren of flinke wond; vroeg of laat krijgt elk kind wel een ongelukje met een verwonding of pijnlijke plek als gevolg. Hier de meeste voorkomende ongelukjes die je kind kan krijgen en wat jij er aan kunt doen.

Blaren

Wat zie je?
Een verdikt, meestal pijnlijk, plekje met vocht tussen twee huidlagen. De meeste blaren zijn ongeveer een halve centimeter groot. De huid eromheen kan rood worden.

Wat doe je?
Een (blaren)pleister erop, zonder dat het plakkende deel de blaar zelf raakt. Prik de blaar alleen door als het echt nodig is. Gebruik een steriele naald (even in een vlammetje houden) en prik aan twéé kanten van de blaar een gaatje. Prik vrij laag in de blaar, zodat je het vocht er makkelijk uit kunt drukken. Ontsmet de huid onder en rond de blaar.

Naar de dokter?
Als er pus bij komt en de omliggende huid ontstoken raakt of als er sprake is van ‘ongewone’ blaren (bloed­blaren, ernstige brandblaren).

Brandwondjes (eerste- en tweedegraads)

Wat zie je?
Bij een eerstegraads brandwondje is het bovenste deel van de huid verbrand, maar niet dóórgebrand. De plek is rood en kan gezwollen zijn. Je kind heeft pijn. Bij tweedegraads brandwonden ontstaan brandblaren. De plek is gezwollen, rood en heel pijnlijk. De meest ernstige vorm is de derdegraads brandwond, waarbij de huid verwoest is. De plek ziet er wit/zwart uit en doet juist nauwelijks pijn, omdat diepe brandwonden ook de zenuwen aantasten. Bel bij derdegraads brandwonden altijd 112.

Wat doe je?
Hou de verbrande plek minstens 15 minuten onder zacht stromend water dat enigszins lauw is. Geen stromend water in de buurt? Neem dan een bak lauw water. Gebruik nooit ijs of ijskoud water en prik geen brand­blaren door. Vervolgens kun je bij droge ­brandwonden – dus geen opengesprongen blaren – een verzachtende (brand)zalf gebruiken. Dek de wond eventueel luchtig af met een steriel gaasje.

Springt de blaar spontaan open, maak hem dan schoon met een ontsmettingsvloeistof of water en milde zeep.

Naar de dokter?
Als je kind koorts krijgt.

Flauwvallen

Wat zie je?
Kort voor het flauwvallen kan je kind klagen over misselijkheid, duizeligheid, oorsuizingen en sterretjes zien. Hij oogt grauw of bleek, gaat zweten, gapen, krijgt hartkloppingen en een verminderd bewustzijn.

Wat doe je?
Leg je kind plat neer, zorg voor frisse lucht en maak strakke kleding losser. Houd het hoofd laag en de benen iets hoger. Komt je kind bij, laat het dan nog een tijdje rustig liggen. Bij opstaan opnieuw duizelig? Laat hem dan weer een tijdje liggen.

Naar de dokter?
Als je kind geregeld flauwvalt of als het heel abrupt gebeurd is. Flauwvallen is bijna nooit ernstig.

Kneuzing

Wat zie je?
Gezwollen, pijnlijk gewricht. Soms ziet het blauw en is bewegen moeilijk. De huid is heel.

Wat doe je?
Bij een kneuzing van enkel of voet: trek de schoen voorzichtig uit. Leg een ijskompres op het gezwollen gewricht met een doek ertussen. Doe er daarna een elastisch steunverband omheen. Laat je kind het gewricht zo min mogelijk bewegen; arm of been omhoog houden op momenten van rust.

Naar de dokter?
Als er kans is op een botbreuk.

Ingescheurde Nagel

Wat zie je?
Een scheur(tje) in de nagel.

Wat doe je?
Als de nagel een klein beetje is ingescheurd, knip je het loszittende stukje voorzichtig af. Schoonmaken met een ontsmettende vloeistof of met water en milde zeep. Verbind het wondje. Is de nagel diep afgescheurd, maak de wond dan schoon en verbind de vinger of teen met gaaspleisterverband. Voorkom een ontsteking door de vinger driemaal daags in een sodabadje te houden.

Naar de dokter?
Als de nagel ernstig ontstoken raakt.

Iets in Neus

Wat zie je?
Een knikker, kraal, steentje of ander klein voorwerp zit vast in het neusgat.

Wat doe je?
Probeer het eruit te laten snuiten, houd het andere neusgat dicht. Soms kun je het voorwerpje voorzichtig pakken met een pincet, maar pas op dat je het niet verder naar binnen duwt.

Naar de dokter?
Als je kind uit paniek niet stil te krijgen is of het voorwerp vast blijft zitten.

Iets in Oog

Wat zie je?
Een rood, geïrriteerd, pijnlijk oog doordat er zand, vuil of een vliegje in zit. Soms knijpt je kind zijn oog dicht en ziet het minder goed.

Wat doe je?
Spoel het oog met – bij voorkeur gekookt, afgekoeld – water. Geen water voorhanden? Trek dan voorzichtig het bovenste en het onderste ooglid na elkaar weg, en laat het oog de andere kant op kijken. Probeer het vuil met schone zakdoek of gaasje naar de dichtstbijzijnde ooghoek te krijgen. Voorkom dat je kind in zijn ogen gaat wrijven.

Naar de dokter?
Als je acties niet helpen, dek het oog af en ga naar de huisarts.

Snijwond

Wat zie je?
Een rechttoe rechtaan sneetje, niet al te diep. Ook een kleine snijwond kan flink bloeden.

Wat doe je?
Even laten doorbloeden, want dat reinigt de wond. Daarna schoonmaken met ontsmettende vloeistof, anders met water en zeep. Is de wond veroorzaakt door glas(splinters)? Controleer dan zorgvuldig of er iets is achtergebleven en verwijder dat met een ontsmette pincet. Stelp het bloeden zonodig door een steriel gaasje (of een schone zakdoek) licht op de wond te drukken. Druk de randen bij elkaar en plak er een pleister, liefst een zwaluwstaartje, op.

Naar de dokter?
Als de wond diep is, de wondranden niet tegen elkaar blijven of als er ‘rafelranden’ zijn.

Teek

Wat zie je?
Een klein bruin beestje van enkele millimeters groot, dat zich vast heeft gezogen in de huid (op het hoofd, in de hals achter de oren, bij de haargrens en andere plekken waar de huid dun, warm of vochtig is). Teken komen vooral voor in bossen, struiken en hoog gras.

Wat doe je?
Verwijder de teek binnen 24 uur met een speciale tekenverwijderpincet. Pak de teek zo dicht mogelijk op de huid vast en haal hem er met een lichtdraaiende beweging voorzichtig uit. Niet trekken! Verdoof de teek nooit met alcohol, olie of andere middelen; als reactie leegt de teek zijn maaginhoud in de huid van je kind waarmee je de kans op de ziekte van Lyme vergroot. Ongeveer 25 procent van de teken in Nederland is besmet met een bacterie die deze ziekte veroorzaakt. Lyme kan leiden tot aantasting van het zenuwstelsel, de gewrichten en het hart.

Naar de dokter?
Als er na enkele dagen tot maanden een rode plek of kring ontstaat die langzaam groter wordt. Let ook op grieperigheid, spierpijn en pijnlijke gewrichten. De huisarts schrijft eventueel preventief antibioticum voor.

Verslikken

Wat zie je?
Het kind kan geen lucht meer krijgen, omdat het zich verslikt in eten of in een klein voorwerp. Stokkende ademhaling, blauwpaarsige kleur, uitpuilende ogen, soms bewusteloosheid. Soms is je kind in paniek.

Wat doe je?
Probeer de blokkade op te heffen! Stel je kind gerust en laat hem hoesten. Helpt dat niet? Leg je kind dan met de buik op je knie of op een stoel met het hoofd naar beneden. Geef met vlakke hand een klap tussen de schouderbladen. Bij een groter of zwaarder kind: ga achter je kind zitten, leg je handen om zijn buik (net onder de ribben) en trek je handen met een ruk naar je toe.

Naar de dokter?
Bel 112 zodra je merkt dat het niet eenvoudig zelf op te lossen is. Beadem zonodig je kind.

Bloedneus

Wat zie je?
Bloed druppelt of stroomt uit de neus.

Wat doe je?
Laat je kind rechtop zitten of staan en druk de neus precies onder het neusbot dicht. Houd dit vijf tot tien minuten vol en laat je kind intussen het bloed uitspugen. Controleer vervolgens of het bloeden (bijna) is opgehouden. Laat je kind níet liggen, in zijn neus peuteren of snuiten.

Naar de dokter?
Als het bloeden na tien minuten dichtdrukken nog niet is gestopt.

Schaafwond

Wat zie je?
Een wond waarvan alleen de bovenste laag van de huid is weggeschuurd. Vaak zijn er bloedpuntjes te zien. Soms over een groot oppervlak.

Wat doe je?
Goed schoonmaken met een ontsmettende vloeistof, anders met water. Vaak wordt aangeraden de wond ‘aan de lucht te laten drogen.’ Dat is onzin: zo kan er vuil in komen, met ontstekingsrisico. Dek hem daarom af met een luchtdoorlatende pleister.

Naar de dokter?
Als de wond niet geneest of gaat ontsteken.

Insectensteek

Wat zie je?
Een rode bult die pijn doet en later gaat jeuken. Sommige insecten laten een angel achter. Die moet eruit omdat de huid anders kan ontsteken.

Wat doe je?
Verwijder de angel voorzichtig met een strijkende beweging van de nagel of met een speciaal apparaatje voor insectenbeten, waarbij de angel eruit wordt getrokken door de plek vacuüm te zuigen. Leg er ijsblokjes of een watje met verdunde azijn op.

Naar de dokter?
Als je kind een hevige allergische reactie krijgt, zoals dikke oogleden, gezwollen lippen, benauwdheid, (dreigende) shock.

Handig voor in de verbanddoos

• Mini Winkler Prins EHBO, Hanneke Molenaar, ISBN 9027440115
• Au! Eerste hulp bij kinderziekten, ?Manon Sikkel & Janneke Staats, ISBN 9789023012009