Laura Saija Nieuws 16 jan 2024, 11:09

Leestijd: 3 minuten

Discriminatie bij schooladvies heeft effect op loopbaan en ontwikkeling van kinderen

Bij het geven van lagere schooladviezen aan basisschoolleerlingen lijken discriminatie en vooroordelen een rol te spelen. Ouders die vermoeden dat dit het geval is, kunnen hier vrijwel niets tegen doen.

Zo blijkt uit een onderzoek van Kennisplatform Inclusief Samenleven (KIS) dat NU.nl heeft ingezien.

Schooladvies

KIS heeft het systeem van schooladviezen voor de middelbare school en mogelijke klachtenprocedures onder de loep genomen met een focus op discriminatie. Volgens senior onderzoeker Suzan de Winter-Koçak is de kwaliteit van het schooladvies nu te zeer afhankelijk van de school en de individuele leerkracht.

De expert in diversiteitsvraagstukken benadrukt verder: “Het is zeer ingrijpend als je door je docent wordt onderschat. Docenten geven relatief vaak aan leerlingen met een migratieachtergrond het advies: ‘Doe maar rustig aan, dan hoef je niet op je tenen te lopen.’ Hoewel dit vaak goedbedoeld is, zijn ze zich niet bewust van de impact die hun gebrek aan stimulans heeft op de leerling.”

Extra studiejaren

Een ontoereikend schooladvies op de basisschool kan gedurende vele jaren nadelige gevolgen hebben voor de ontwikkeling van kinderen. “Het is uitermate ingewikkeld om halverwege over te stappen naar een hoger onderwijsniveau. Door een te laag schooladvies ben je praktisch genoodzaakt om opleidingen te ‘stapelen’ om jouw gewenste doel te bereiken. Dit resulteert in extra studiejaren.”

“Een docent kan bijvoorbeeld zeggen: ‘Jij bent druk in de klas, dus jij krijgt een vmbo-advies’,” illustreert De Winter-Koçak. “’Druk zijn’ is in de eerste plaats zeer subjectief; wat de ene docent als druk ervaart, kan voor een andere docent nauwelijks opvallend zijn. Daarnaast kan een leerling ook als ‘druk’ worden bestempeld doordat hij of zij zich bijvoorbeeld verveelt in de klas omdat hij hoogbegaafd is.”

Wat kun je doen bij een te laag schooladvies?

In groep 8 ontvangen leerlingen hun schooladvies voor de middelbare school. Eerst wordt er een voorlopig advies verstrekt door de school. Daarna nemen de leerlingen de doorstroomtoets af, waaruit een toetsadvies voortkomt. Op basis van dit toetsadvies wordt het definitieve advies bepaald. Met dit advies meldt de leerling zich aan op de middelbare school.

Volgens Rijksoverheid hebben ouders die het niet eens zijn met het schooladvies de mogelijkheid om hierover in gesprek te gaan met de leerkracht of directeur van de basisschool. Indien zij niet tevreden zijn met de uitkomst van deze gesprekken, kunnen zij ervoor kiezen een klacht in te dienen bij de klachtencommissie van de school. Scholen moeten een gestructureerde aanpak hebben voor ouders die een klacht willen indienen. Deze procedure is beschreven in de schoolgids.

Klachtenprocedures hebben vaak geen zin

Uit het onderzoek van KIS blijkt dat klachtenprocedures niet effectief zijn. Veel scholen houden hardnekkig vast aan hun genomen besluiten met betrekking tot schooladviezen. “Ik was echt verbaasd toen we dit ontdekten”, zegt De Winter-Koçak.

Zelfs een mogelijke stap naar een antidiscriminatiebureau, het College voor de Rechten van de Mens, of de politie blijkt weinig impact te hebben. “Geen van deze instanties heeft de bevoegdheid om de onderwijsinstelling aan te spreken en/of te toetsen op de nauwkeurigheid van het schooladvies in individuele gevallen”, staat vermeld in het rapport.

Niet achter schooladvies van zoon staan: ‘Je wilt een kind met faalangst pushen naar een hoger niveau?’