Janneke Juffermans Opvoeden 18 sep 2022, 08:51

Leestijd: 4 minuten

Complimenten geven aan je kind – zo kan het nóg beter!

We denken het allemaal: het is goed voor het zelfvertrouwen van je kind als je complimenten geeft. Maar is dat altijd zo? En hoe werken complimenten het beste? Zo kun je nog beter complimenten geven aan je kind.

Natuurlijk wil je dat je kind zelfvertrouwen krijgt. En natuurlijk sta jij als eerste klaar om je kind een compliment te geven als het komt aanzetten met een mooie tekening, zichzelf voor het eerst heeft aangekleed of uit zichzelf het speelgoed heeft opgeruimd. Een compliment geeft je kind een goed gevoel en stimuleert om de volgende keer weer zijn best te doen. Het kan zelfs leiden tot betere resultaten, blijkt uit onderzoek.

Complimenten geven

Als je kind nooit positieve woorden hoort, kan dit ervoor zorgen dat het een negatief zelfbeeld krijgt. Je kind zal het gevoel krijgen dat het niet goed genoeg is.

Te veel complimenten

Maar gek genoeg kunnen complimenten ook averechts werken. In de eerste plaats verliezen ze hun waarde als je er heel kwistig mee strooit. Als je kind continu hoort hoe knap, slim en lief het is, komt dat op een gegeven moment niet meer binnen. Je kind zal gemakzuchtig worden, want waarom zou je je best ergens voor doen als je toch wel geprezen wordt? Je kind leert er dus niets van.

Bovendien kan een kind dat voortdurend schouderklopjes krijgt, er zelfs onzeker van worden. Eigenlijk is een compliment hetzelfde als een oordeel uitspreken: jíj zegt tegen je kind dat het iets goed heeft gedaan. Je kind went eraan dat er steeds iemand over de schouders meekijkt en leert niet om op zichzelf te vertrouwen. Het wordt afhankelijk van je waardering, en heeft daardoor steeds opnieuw bevestiging nodig om iets te durven of in zichzelf te geloven. En als er dan een keer géén compliment komt, voelt het voor je kind alsof het iets niet goed heeft gedaan.

Als je kind te vaak en te snel complimenten krijgt, leert het niet om door te zetten als iets tegenzit. Het zal dan geen extra moeite doen als dingen niet zo makkelijk blijken te gaan. En juist omgaan met teleurstellingen en doorzetten zijn belangrijke vaardigheden voor je kind als je wilt dat het sterk staat in het leven.

Het is dus belangrijk om niet te overdrijven en je complimenten te doseren.

Niet over de persoon, maar over het gedrag

Er zijn verschillende typen complimenten. Ze kunnen gaan over wie iemand is (‘Wat ben jij slim’) of over gedrag (‘Wat heb je dat goed gedaan’). Wil je voorkomen dat je kind afhankelijk wordt van complimenten of aan zichzelf gaat twijfelen, gebruik dan vooral opmerkingen in de tweede categorie.

Focus daarbij niet te veel op het eindresultaat (‘Wat een mooie tekening’), maar vooral op de inspanning (‘Wat was jij lekker aan het kleuren’). Op die manier leert je kind dat de inzet het belangrijkste is en dat het dingen kan bereiken door zich in te spannen.

Benoem wat je ziet

Als je een ‘oordeel’ over het eindresultaat wilt vermijden, beschrijf dan wat jij ziet of voelt (‘Ik zie dat je je stripboeken hebt opgeruimd, daar ben ik blij mee’). Je kunt ook je positieve gevoel delen. Zeg dan niet: ‘Wat goed van je, wat ben je toch slim’, maar: ‘Wat fijn dat het je gelukt is, ik ben blij voor je.’ Of beschrijf wat je ziet bij je kind: ‘Volgens mij ben je heel trots op deze tekening.’

Hierdoor wordt een kind zich meer bewust van zijn eigen kracht, het leert om op een positieve manier naar zichzelf te kijken. Dat vraagt wel wat van je als opvoeder. Want het is makkelijk om snel te zeggen dat iets fantastisch is, het kost iets meer denkwerk om een heldere omschrijving te geven van wat je ziet.

Wees duidelijk en positief

‘Wat goed!’ Dat klinkt leuk, maar het is eigenlijk heel vaag. Ook al denk jij dat het wel duidelijk is waarop je duidt, je kind weet dat niet altijd. Beschrijf daarom duidelijk waar je positieve woorden precies over gaan. ‘Wat fijn dat je zelf een oplossing hebt bedacht en dat jullie nu samen aan het spelen zijn.’

Haal het positieve effect van je opmerking niet weg door te gaan vergelijken met anderen of te wijzen op vorige keren toen het minder goed ging. Beperk je tot jouw kind, dit moment, deze inspanning. Zo houd je het positief.

Méén het

Deel alleen schouderklopjes uit als je het echt meent. Je kind voelt feilloos aan of je oprecht bent. Ga dus ook geen complimenten geven die niet realistisch zijn, bijvoorbeeld ‘Wat heb je goed gespeeld’ als je kind slecht is in voetballen. Zeg dan liever: ‘Ik zie dat je ervan genoten hebt.’

Falen mag

Je kind hoeft niet altijd de beste resultaten te halen. Probeer dus niet alleen enthousiast te doen als er bijvoorbeeld een 9 of een 10 op het blaadje van een toets prijkt. Juist als het resultaat minder is, heeft je kind er iets aan als het zelfvertrouwen groeit. Je kunt bijvoorbeeld zeggen dat je hebt gezien dat hij zijn best heeft gedaan. Je kind leert hierdoor dat het niet erg is als iets niet lukt en dat je daar juist van kunt leren.

https://www.jmouders.nl/al-die-complimenten-wat-moet-je-kind-ermee/