Lisa van den Akker Columns 5 apr 2023, 13:55

Leestijd: 6 minuten

Column Maria Lee #29: ‘Denk maar aan het plaatje dat mama dood is’

“Daar lig ik dan, opgebaard met een glimlach om mijn mond. Want zo zegt Tom: ‘Mama lacht altijd.’ De zwarte lijnen zijn met zorg getrokken en samen vormen ze de allerergste angst van Tom. Hij zit onder de tafel en ordent de stiften. De therapeut vraagt hem te vertellen wat hij getekend heeft. Tom zegt niets en schudt zijn hoofd. Hij kijkt met een verdrietige blik naar mij. ‘Dat mama doodgaat.’ Mijn hart huilt.

Vorige week tekende Tom dat hij niet bij mij kon komen en dat ik weggehaald wordt door een monster. Zijn angst om bij mij weg te zijn zit diep, heel diep. In de therapie staat zijn angst centraal, niet het waarom of hoe het zo gekomen is. We werken aan het verminderen van de angst en daardoor komen we tot de kern. En daar zijn we vandaag beland. Door vorige week een geslaagde sessie te hebben gehad is er ruimte gekomen bij Tom. Het lijkt alsof het laatste schilletje van de angst eraf is geweekt. Inmiddels zitten we met zijn allen op de grond onder de tafel bij Tom.

Buzzers

‘Wat knap van je Tom, dat je het getekend hebt en dat je er woorden aan kan geven’, zeg ik terwijl ik mijn tranen inslik. De therapeut knikt instemmend en geeft aan dat we nu kunnen starten. Tom kruipt bij mij op schoot en pakt de buzzers stevig vast. ‘Doen ze het’, vraagt de psycholoog. Tom knikt. ‘Oké, denk nu maar aan het plaatje wat je getekend hebt’, zegt ze. ‘En volg mijn vingers maar.’

De buzzers trillen om en om in verschillende variaties in Toms handen. Zijn ogen volgen netjes de vinger van de psycholoog. Na een paar minuten stopt ze en vraagt ze aan Tom of er iets in hem opkomt. Tom schudt zijn hoofd. ‘Oké dan gaan we verder.’ Maar dan na een paar minuten schiet Tom overeind en rent naar de gang. Mijn man roept Tom achterna dat hij terug moet komen. Maar Tom is weg. ‘Ik ga wel’, zeg ik en ik loop naar Tom. ‘Kom maar lieverd’, zeg ik. Ik leg Tom uit dat het nu heel spannend is en dat hij daarom even weg gelopen is.

EMDR

‘Wat doe je het goed en wat ben je toch dapper’, zeg ik. Tom drukt zijn hoofd tegen mij aan. ‘Mama, ik wil niet meer’, zegt hij. ‘Dat snap ik’, zeg ik terwijl ik hem een knuffel geef. ‘Weet je, wanneer we heel bang zijn, willen we graag wegrennen van dat wat ons bang maakt. Alleen als we weg gaan, dan blijft de bangheid. Nu kunnen we het bang zijn opruimen en dat is spannend. Soms moeten we dingen bang doen, om daarna niet meer bang te hoeven zijn. Daarom doen we EMDR en voel je dat je bangheid straks minder is. Zullen we het samen nog eens proberen?’ Tom knikt, ’Dan gaat het weg toch mama?’ ‘Dan wordt het minder en nog minder, totdat je er geen last meer van hebt.

Tom pakt mijn hand en samen lopen we de therapieruimte weer in. De psycholoog vindt het knap dat Tom weer teruggekomen is. Meteen pakt hij de buzzers en zegt dat hij er klaar voor is. Na een paar minuten kan Tom aangeven hoe groot zijn angst is. Hij zit op een tien, heel bang dus. Weer starten de buzzers en na een paar minuten geeft Tom aan dat het een negen is. Die dag eindigen we op een acht. Wanneer we zouden stoppen met EMDR op het moeilijkste moment, blijft dat in Toms hoofd bestaan. Dat zou ondraaglijk voor hem zijn. Om toch door te zetten krijgt Tom de ervaring dat de angst afneemt. Dat de therapie werkt en ondanks dat dingen soms moeilijk zijn, hij de kracht heeft om het aan te gaan.

Opruimen

De week erna gaan Tom en ik samen naar de traumatherapie. Voor mijn man is het te zwaar,  hij is emotioneel uitgeput. Zijn depressie heeft hem lam geslagen. En daarom hebben we besloten dat ik het nu samen met Tom doe. ‘Weet je nog het plaatje wat je getekend hebt Tom?’ De psycholoog pakt de tekening van Tom erbij. Ik slik even als ik mezelf opgebaard zie liggen en Toms reactie erop. Hij duikt weg en begraaft zijn gezicht in zijn handen. ‘Vandaag gaan we dit plaatje opruimen’, zegt de psycholoog rustig.

‘Dat kunnen wij, hè Tom’, zeg ik bemoedigend. Even later zit Tom met de buzzers in zijn handen. Hij is onrustig en wil weer stoppen. Dan wisselen de psycholoog en ik een blik uit, ze knikt bemoedigend naar me. ‘Kom maar lieverd’, zeg ik. En ik ga zo zitten dat Tom bij mij op schoot kan zitten. Hij krult zich op als een kat, houdt de buzzers vast en draait zijn hoofd naar mij. ‘Zullen wij het samen doen?’, vraag ik hem. Tom knikt.

‘Denk maar aan het plaatje dat mama dood is. ‘Zie je het, dat mama niet meer beweegt? Kijk maar naar mijn vinger’, zeg ik terwijl ik mijn vinger van rechts naar links beweeg. De psycholoog knikt instemmend en ik ga verder. ‘Goed zo lieverd’, zeg ik. Ik voel hoe Toms lichaam van hard gespannen naar zacht ontspannen verandert. Hij begint steeds meer los te laten. Tussendoor stoppen we even, hij zit op een zes en daarna gaan we weer verder. Tom geeft zich helemaal aan mij over en het voelt zo bijzonder om dit samen met hem te doen. Dit gaat over ons en we werken samen om dit te genezen.

Niet meer bang

‘Mama, ik ben niet meer bang’, zegt Tom opeens. Hij kan naar het plaatje kijken zonder dat hij in paniek raakt of emotioneel wordt. Hij pakt het plaatje wat hij getekend heeft. ‘Ik ga het even weggooien’, zegt hij met een lach op zijn gezicht. Hij vouwt het op en gooit het plaatje weg.
‘Tom we hebben alle plaatjes opgeruimd, jij hebt zo goed je best gedaan, dat je klaar bent!’

Tom juicht, trots danst hij door de kamer. Als we even later in het restaurant wat drinken gaat hij schuin tegenover me zitten. Voorheen zou hij aan de binnenkant naast me gaan zitten. De therapie werpt nu al z’n vruchten af. En ja, in de tijd die volgt wordt het afscheid nemen makkelijker, slaapt hij door en hangt hij minder aan me. ‘Nu de hersteltijd door en dan gaat hij grote ontwikkelingsstappen maken’ zegt de psycholoog als we het nagesprek hebben.”

Maria Lee

Maria Lee is de trotse moeder van de zesjarige tweeling Tom en Fien. Het leven met haar twee kinderen gaat alleen niet altijd over rozen. Vooral met Tom niet, want toen hij vier jaar was stopte Tom met eten en raakte daardoor ondervoed. Haar verhaal kon je lange tijd volgen op J/M Ouders, nu gaat haar verhaal verder.