Lise Steegmans Mentale gezondheid 11 mei 2023, 07:12

Leestijd: 3 minuten

Wel horen maar niet luisteren: wat zijn auditieve verwerkingsproblemen?

Auditory (Sensory) Processing Disorder, in het Nederlands vertaald als auditieve verwerkingsprobleem, komt voor bij bij 2 tot 3 procent van alle kinderen. Maar wat is een auditief verwerkingsprobleem eigenlijk?

Heel kort door de bocht: een auditief verwerkingsprobleem is een luisterprobleem.

Auditieve verwerkingsproblemen

En neen, daarbij gaat het niet om kinderen die niet wíllen luisteren. Auditieve verwerkingsproblemen zijn problemen met auditieve functies. Auditieve functies worden vaak uitgelegd als “wat we doen met wat we horen.”

Het gaat dus om, zoals de naam al aangeeft, het verwerken van geluiden, klank en spraak. Wanneer je iets hoort, maken die geluiden via een mechanisme en processen een reis van je gehoor tot je hersenen. Bij auditieve verwerkingsproblemen gaat er tijdens die reis iets mis.

Auditieve verwerking

Horen is slechts de eerste stap in het proces van spraakwaarneming. Wanneer de oren kunnen horen, hoeft spraak nog niet te worden verstaan. Nadat de oren het geluid hebben opgevangen, moet dit in de hersenen verwerkt worden tot een betekenisvolle boodschap. Dit deel van het proces wordt auditieve verwerking genoemd.

Er zijn verschillende auditieve verwerkingsprocessen:

• Lokalisatie en lateralisatie van geluid (uit welke richting komt het geluid, waar komt het geluid vandaan?)
• Auditieve discriminatie (het verschil horen tussen verschillende klanken. Een ‘u’ klinkt anders dan een ‘uu’ en een ‘b’ anders dan een ‘p’)
• Auditieve patroonherkenning (hoe is een woord in klanken opgebouwd?)
• Auditief temporele waarneming (klanken waarnemen en onthouden in de juiste volgorde)
• Verstaan van spraak in achtergrondlawaai
• Verstaan van onvolledige spraak (horen dat bij o-i-ant ‘olifant’ is gezegd)

Een voorbeeld

Dat klinkt misschien nog wat vaag. Daarom even een voorbeeld. Voor een kind in groep vier is het frustrerend als de meester hem meerdere malen op de vingers tikt, omdat hij niet zou luisteren en opletten. Tijdens een tienminutengesprek met de ouders van het betreffende kind komt de leraar hier op terug. Het kind is snel afgeleid, klinkt het, en heeft moeite met verbale instructies, vergeet deze snel en lijkt ze vooral vaak niet te horen. Naar aanleiding van deze informatie laten de ouders een gehoortest afnemen bij het kind. En warempel, met het gehoor blijkt niets mis te zijn.

Maar wat is dan wel het probleem, vragen de ouders zich af. Wanneer een kind wel goed kan horen, maar het gesprokene niet goed kan verwerken in zijn hersenen, dan kan er sprake zijn van een auditief verwerkingsprobleem.

Auditieve verwerkingsproblemen bij kinderen

Kinderen met AVP, de afkorting van auditieve verwerkingsproblemen, hebben moeite met verschillende vaardigheden die nodig zijn voor het verstaan van mondelinge informatie. Een auditief verwerkingsprobleem kan voortkomen uit regelmatige middenoorontstekingen, maar ook uit een gehoorprobleem, uit aangeboren leerproblemen (bijvoorbeeld dyslexie), een neurologische aandoening, beperkte cognitieve mogelijkheden of het kan een aangeboren probleem zijn.

Kenmerken

Enkele voorkomende kenmerken die kinderen met auditieve verwerkingsproblematiek kunnen laten zien zijn: veel ‘huh’ zeggen, moeite hebben met lezen en schrijven, moeizaam begrijpen van mondelinge opdrachten, moeite met onthouden van mondelinge informatie en het negeren van geluiden of opdrachten. Nog een aantal voorbeelden van kenmerken zijn:

• In rumoerige situaties gedraagt het kind zich als een slechthorende, terwijl het een normale gehoordrempel heeft.
• Het hakken en plakken van letters en woorden kost moeite.
• Het kind vraagt veelvuldig om herhaling.
• Snel afgeleid, onrustig.
• Slechte sociale communicatieve vaardigheden en daarom moeite met het maken en behouden van vrienden.

Behandeling

Een uitgebreid onderzoek naar auditieve verwerkingsproblemen wordt vaak in een audiologisch centrum afgenomen. De leeftijd waarop dit onderzoek wordt afgenomen is vaak vanaf zes jaar. Wanneer blijkt dat er sprake is van auditieve verwerkingsproblemen, krijg je een doorverwijzing naar de logopedist. Die kijkt samen met ouders en leerkrachten naar de juiste oefeningen en praktische oplossingen. Zo kan een kind dat veel last heeft van achtergrondlawaai al flink baat hebben bij het dragen van een koptelefoon in de klas.

Wil je meer lezen over luister- en spraakproblemen? Wij hebben de meest voorkomende spraakproblemen bij kinderen hier op een rij gezet.

Praat je kind weinig maar begrijpt hij veel? Het kan dysfatische ontwikkeling zijn