Sophie Nortier ADHD 12 jan 2021, 13:47

Leestijd: 7 minuten

Omgaan met je ADHD puber? Dat doe je met deze 14 tips

Ouders worden vaak bang gemaakt voor de puberteit door mede ‘lotgenoten’ die al wat vooruit zijn. Maar ADHD-kids in de puberteit? Die knallen zelfs nog een beetje extra. Hoe ga je dan zo soepel mogelijk met een puber met ADHD om? Daar helpen wij je natuurlijk graag mee.

Pubers met ADHD

Hoewel drukke kinderen en kinderen met ADHD meestal hele leuke kinderen zijn, vergt hun opvoeding behoorlijk wat extra energie. Zeker als ze in de puberteit komen. Deze tips kunnen jou en je kind helpen om de puberjaren makkelijker door te komen.

1. Pick your battles

Dit is meteen misschien wel de belangrijkste tip: maak niet overal een punt van. Dit geldt trouwens voor alle pubers, dus ook degene zonder ADHD.

Vraag jezelf af of het de moeite waard is om ergens een punt van te maken. Soms is het beter om iets maar te negeren of om het zelf te doen. Als je alleen een punt maakt van dingen die je echt belangrijk vindt, neemt je kind dit bovendien een stuk serieuzer.

2. Onthoud: het is een puber

Schoolboeken vergeten, een jas kwijtraken en een kamer waar een bom ontploft lijkt te zijn: het hoort allemaal bij de puberteit.

ADHD’ers zijn over het algemeen sowieso al erg ongeorganiseerd en vergeetachtigheid, maar wordt een ADHD’er puber? Dan maken zij het extra bont.

Realiseer je dat het geen zin heeft om hier boos over te worden, ze doen het echt niet expres. Zoek liever samen met je kind naar een oplossing.

3. Blijf kalm

Oké, het is soms makkelijker gezegd dan gedaan, maar hoe boos je ook bent: blijf kalm. Met schreeuwen bereik je niets, hooguit dat de ruzie verergert of je kind helemaal niet meer naar je luistert.

Praat daarom pas over een situatie met je kind als je minder boos bent. Zo heb je ook de tijd om na te denken over welke gevolgen je eventueel wilt koppelen aan hetgeen hij heeft gedaan.

4. Denk vooruit

Elke puber maakt ‘fouten’. Probeer van tevoren te bedenken wat er mis kan gaan en hoe je daar mee om gaat. Wat als je kind zijn dure smartphone kwijtraakt – wat zeker gaat gebeuren, want hij laat hem overal slingeren – krijgt hij dan een nieuwe of heeft hij dan gewoon pech?

En wat als hij uitgaat en te laat thuiskomt? Word je dan boos en krijgt hij huisarrest of vind je het niet nodig om daar een groot punt van te maken? Door van tevoren na te denken over mogelijk problemen, kun je bovendien proberen om ze samen met je kind te voorkomen.

LEES OOK: De puberteit: wanneer begint het en wat gebeurt er in dat puberbrein?

5. Stel grenzen en houd je er aan

Hoe boos en gefrustreerd je ook bent, stel geen onuitvoerbare straffen in het vooruitzicht. Roep dus niet naar je puber met ADHD: “Je mag nooit meer naar een feestje!” als je weet dat dit een totaal onrealistische straf is.

Het dreigen met dit soort belachelijke straffen, werkte niet toen je kind twee jaar oud was en werkt tien jaar later nog steeds niet. Reken eerder op een reactie van je puber als, “Ja hoor, tuuuuuurlijk!”

6. Beloon positief gedrag

Veel ouders zijn geneigd om vooral te reageren op dingen die hun puber niet goed doet: “Heb je nou weer je voetbalschoenen op de trap laten liggen” of “Doe die telefoon nou eens weg”. Zeker een puber met ADHD krijgt al genoeg kritiek te verduren, bijvoorbeeld op school.

Veel beter is het om vooral aandacht te geven aan de goede dingen die je kind doet: “Wat fijn dat je de hond vanochtend even hebt uitgelaten”. Je zult zien: hier wordt niet alleen je kind blij van, maar door je op positieve dingen te focussen, word je zelf ook vrolijker.

7. Maak heldere afspraken

Het is belangrijk – zeker voor een puber met ADHD – dat de afspraken die thuis gelden, helder zijn. Schrijf daarom samen met je kind de basisregels op die thuis gelden en noteer ook de consequenties bij het niet-nakomen hiervan.

Pubers hebben er een hekel aan om betutteld te worden en willen graag onderhandelen, dus betrek je kind bij het opstellen van deze regels. Natuurlijk zijn er ethische normen als ‘niet stelen’ en ‘je broertje niet meppen’ waaraan niet te tornen valt. Maar over andere huis- en omgangsregels, kun je prima onderhandelen.

Leg niet alleen afspraken vast van ouder naar tiener (bijvoorbeeld over de tijd van thuiskomen ‘s nachts) maar ook van tiener naar ouder (bijvoorbeeld over de vergoeding voor het passen op jongere broers of zusjes). En zorg dat je partner en jij altijd één lijn trekken.

8. Help je puber sociale vaardigheden ontwikkelen

Tieners met ADHD kunnen meer moeite met sociale interactie hebben. Heeft je kind hier last van, help hem dan betere sociale vaardigheden te ontwikkelen, zoals; luisteren, anderen niet onderbreken en een gesprek gaande houden.

Doe dit door regelmatig echt met je kind te praten en ook echt naar hem te luisteren. Oefening baart kunst. Dit is helemaal belangrijk als je kind een aanverwante gedragsaandoening heeft zoals bijvoorbeeld autisme.

9. Ga niet mee in boosheid

Is je kind kwaad – terecht of niet – laat hem dan uitrazen. Veel ADHD’ers kunnen behoorlijk ontploffen, maar vaak is het al snel weer over. Gaat je kind tekeer, schreeuw dan niet terug en laat je niet uit de tent lokken. 

Blijf liever rustig en probeer te begrijpen waarom je puber zo gefrustreerd is. Soms ziet er iets heel anders achter, dan je in eerste instantie dacht.

Is je kind klaar met z’n tirade, zeg dan dat je er later met hem over verder zal praten. Zo hebben jij en je kind de tijd om alles te laten bezinken. Zorg dat je het opvolgende gesprek, dat je hebt toegezegd, ook echt uitvoert.

10. Houd voet bij stuk over de belangrijke onderwerpen

Aangezien tieners met ADHD meer kans hebben op gedrag met een hoog risico (vooral als ze geen ADHD-medicatie nemen), moet er geen enkele tolerantie voor illegaal of gevaarlijk gedrag zijn. Denk aan dingen als het gebruik van alcohol of drugs of spijbelen.

Maak duidelijk dat dit soort gedrag niet getolereerd wordt en dat er consequenties tegenover staan. Aantoonbare overtreding is niet-onderhandelbare straf. Einde discussie.

11. Moedig gezonde voeding aan

Gezonde voeding is voor elk kind belangrijk maar voor een puber met ADHD helemaal. Door aan een regelmatig en gezond eetpatroon vast te houden, help je je kind om zijn energie op een stabiel niveau te houden.

Probeer daarom te vermijden dat je puber vaak junkfood, suiker en erg vet eet. Dit kun je doen door bijvoorbeeld een smoothie mee naar school te geven.

LEES OOK: Heeft je kind ADHD? Een eliminatiedieet zou de symptomen kunnen verhelpen…

12. Blijf in het hier en nu

Heeft je kind iets gedaan waar jij boos over bent; bespreek dit dan zonder er dingen onnodig bij te halen of oude koeien uit de sloot te halen.

Met problemen uit het verleden oprakelen, bereik je niets. Zorg ook dat je geen ellenlange preek houdt en sla teksten als: ‘Ik zei het toch’ over.

13. Geef ruimte om te kiezen

Laat je kind zelf keuzes maken, dit bevordert zijn zelfvertrouwen en geeft je kind meer kans zich volwassen te laten voelen. 

Wil hij de stad in? Laat hem dan zelf kiezen of hij op de fiets gaat of met de bus. Help hem bij zo’n beslissing door de voor- en nadelen te bespreken. “Met de fiets is misschien makkelijker, maar dan moet je misschien in je eentje door het donker terug.”

14. Zorg voor quality-time

De opvoeding van een puber met ADHD kan zoveel energie kosten, dat je weleens vergeet om fijne momenten met je kind te creëren. Toch is dit juist in deze fase heel belangrijk.

Door positieve momenten samen te beleven, versterk je de band en kan je veel meer van elkaar hebben. En word je er weer aan herinnerd wat een ontzettend leuk kind je hebt.

Meer lezen over pubers en ADHD?

• Zo kun je je puber ondersteunen bij het maken van huiswerk en een planning
• Puber in huis? 5 tips om de band tussen jou en je kind te versterken tijdens de puberteit
• ADHD maar liever geen Ritalin? Deze 7 alternatieven kun je proberen